مریب

[ویکی الکتاب] معنی مُّرِیبٍ: شک کننده (کلمه مریب اسم فاعل از ارابه میباشد که به معنای القاء شبهه در قلب است ، و اگردر عبارت "إِنَّهُمْ لَفِی شَکٍّ مِّنْهُ مُرِیبٍ" شک را با این کلمه توصیف کرده به منظور تاکید همان شک است ، مانند ظلا ظلیلا و حجابا مستورا و حجرا محجورا و امثال آن )
ریشه کلمه:
ریب (۳۶ بار)

«ریب» در اصل، چنان که «راغب» در «مفردات» می گوید، به معنای شک و تردید و توهم چیزی است که بعداً پرده از روی آن برداشته می شود و حقیقت آن آشکار می گردد. این تعبیر، هنگامی که در مورد مرگ به کار رود، و «رَیْبَ الْمَنُونِ» گفته شود، از این نظر است که وقت حصول آن نامعلوم است، نه اصل تحقق آن. ولی جمعی از مفسران «رَیْبَ الْمَنُونِ» را در آیه مورد بحث، به معنای «حوادث روزگار» تفسیر کرده اند، حتی از «ابن عباس» نقل شده که، واژه «ریب» در همه جا در قرآن به معنای «شک و تردید» است، جز در این آیه از سوره «طور» که به معنای «حوادث» است.
بعضی از مفسران نیز آن را به معنای «حالت اضطراب و پریشانی» تفسیر کرده اند، بنابراین «رَیْبَ الْمَنُونِ» حالت اضطرابی است که قبل از مرگ به غالب افراد دست می دهد. ممکن است این تفسیر، به معنای فوق بازگردد; چرا که حالت شک و تردید معمولاً سرچشمه اضطراب و پریشانی است، همچنین حوادث پیش بینی نشده، نیز نوعی اضطراب و شک و تردید با خود همراه می آورد.
به این ترتیب، همه این مفاهیم به ریشه «شک و تردید» که در اصلِ معنای این واژه آمده منتهی می شود. و به تعبیر دیگر، برای «ریب»، سه معنای ذکر شده: شک، اضطراب، حوادث، و اینها لازم و ملزوم یکدیگرند.
«مُرِیْب» از مادّه «ریب»، به معنای شکی است که آمیخته با بدبینی، سوء ظن و اضطراب باشد; بنابراین مفهوم جمله این می شود که مشرکان نه تنها در سخنان تو تردید دارند، بلکه مدعی هستند قرائن خلاف، که مایه بدبینی است نیز در آن موجود است!
و به معنای شخصی است که در شک است، شکی توأم با بدبینی، که سرانجام پرده از روی آن برداشته می شود، و یا دیگران را با گفتار و عمل خود به شک می اندازد و باعث گمراهی آنها می شود.