[ویکی نور] مروری بر جغرافیای تاریخی آوه مهد تشیع در ایران. مروری بر جغرافیای تاریخی آوه مهد تشیع در ایران، تألیف دکتر محسن الویری، یک تک نگاری در حوزه جغرافیای تاریخی یکی از شهرهای ازمیان رفته شیعه نشین به نام آوه (یا آبه) است. مؤلف در این کتاب، سابقه درخشان تاریخی تشیع این شهر را در مقایسه با سه شهر دیگر شیعی ایران؛ یعنی قم، کاشان و تفرش شرح می دهد. کتاب با مقدمه مرحوم دکتر سید نورالله کسایی در یک جلد منتشر شده است.
این اثر مشتمل بر مقدمه مؤلف، مقدمه دکتر سید نورالله کسایی، پاره ای مباحث مقدماتی و سه فصل است که دو فصل اول حاوی عناوین متعدد بوده و فصل سوم شرح حال تعدادی از اعلام آوه را در بر گرفته است.
سید نورالله کسایی در مقدمه اش احیای نام و نشان و آثار بزرگان علمی شهرهای ازمیان رفته ای چون آوه را از ضروری ترین برنامه های پژوهشی گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی در مقاطع تخصصی دانسته است و لذا پیشنهاد تألیف کتاب را به نویسنده داده است و نویسنده، «با دقت و ظرافت قابل ملاحظه ای مطالب مربوط به منابع تحقیق در باره نام و نشان آوه، حدود جغرافیایی، جغرافیای طبیعی و تاریخی، آوه در گذرگاه تاریخ از عهد باستان تا این زمان، ورود علویان به آوه، زندگی اجتماعی شیعیان و سرگذشت و آثار علمی دانشمندان این خطه را همراه با عکس ها و نقشه های جالب و با استفاده از منابع و مآخذ معتبر به شیوه علمی و نثر روان در مجموعه ای حدود دویست صفحه تألیف کرده است»
مؤلف در مقدمه اش بر کتاب به انگشت شمار بودن تألیفات جغرافیای تاریخی تشیع در دهه های اخیر اشاره کرده و در باره شهر آوه می نویسد: «از این شهر که نقشی بسیار مهم در پاره ای از تحولات مربوط به تشیع مانند شیعه شدن سلطان محمد خدابنده داشته است و مردانی بزرگ نیز در ادب و فقه شیعی از آن برخاسته اند، اکنون تنها چند اثر باستانی و خرابه هایی باقی مانده است و روستایی نوپدید، در حاشیه جنوبی محدوده اصلی آن»
نویسنده سپس بحثی را در باره منابع مطرح کرده است. دائرةالمعارف ها، منابع تاریخی و تاریخ تشیع، مآخذ جغرافیایی، حدیثی، رجالی، انساب و آثار باقی مانده از علمای پیشین و مشهور آوه، از جمله منابع شناخت آوه است که نویسنده به تعدادی از آثار تألیف شده در هر موضوع اشاره کرده است. در ادامه این بحث، برای نشان دادن حجم منابعی که در قرن های مختلف دربردارنده اطلاعاتی در باره آوه بوده اند، یک جدول مقایسه ای تهیه شده است
این اثر مشتمل بر مقدمه مؤلف، مقدمه دکتر سید نورالله کسایی، پاره ای مباحث مقدماتی و سه فصل است که دو فصل اول حاوی عناوین متعدد بوده و فصل سوم شرح حال تعدادی از اعلام آوه را در بر گرفته است.
سید نورالله کسایی در مقدمه اش احیای نام و نشان و آثار بزرگان علمی شهرهای ازمیان رفته ای چون آوه را از ضروری ترین برنامه های پژوهشی گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی در مقاطع تخصصی دانسته است و لذا پیشنهاد تألیف کتاب را به نویسنده داده است و نویسنده، «با دقت و ظرافت قابل ملاحظه ای مطالب مربوط به منابع تحقیق در باره نام و نشان آوه، حدود جغرافیایی، جغرافیای طبیعی و تاریخی، آوه در گذرگاه تاریخ از عهد باستان تا این زمان، ورود علویان به آوه، زندگی اجتماعی شیعیان و سرگذشت و آثار علمی دانشمندان این خطه را همراه با عکس ها و نقشه های جالب و با استفاده از منابع و مآخذ معتبر به شیوه علمی و نثر روان در مجموعه ای حدود دویست صفحه تألیف کرده است»
مؤلف در مقدمه اش بر کتاب به انگشت شمار بودن تألیفات جغرافیای تاریخی تشیع در دهه های اخیر اشاره کرده و در باره شهر آوه می نویسد: «از این شهر که نقشی بسیار مهم در پاره ای از تحولات مربوط به تشیع مانند شیعه شدن سلطان محمد خدابنده داشته است و مردانی بزرگ نیز در ادب و فقه شیعی از آن برخاسته اند، اکنون تنها چند اثر باستانی و خرابه هایی باقی مانده است و روستایی نوپدید، در حاشیه جنوبی محدوده اصلی آن»
نویسنده سپس بحثی را در باره منابع مطرح کرده است. دائرةالمعارف ها، منابع تاریخی و تاریخ تشیع، مآخذ جغرافیایی، حدیثی، رجالی، انساب و آثار باقی مانده از علمای پیشین و مشهور آوه، از جمله منابع شناخت آوه است که نویسنده به تعدادی از آثار تألیف شده در هر موضوع اشاره کرده است. در ادامه این بحث، برای نشان دادن حجم منابعی که در قرن های مختلف دربردارنده اطلاعاتی در باره آوه بوده اند، یک جدول مقایسه ای تهیه شده است