مَرْو، شهر
آرامگاه سلطان سنجر سلجوقی
(یا: ماری؛ مرو شاهجان) شهر صنعتی در جنوب شرقی کشور ترکمنستان، واقع در دلتای رود مرغابدر کانال قراقوم، با ۱۱۴,۳۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۱). در واحهای پنبه خیز در صحرای قراقوم واقع شده است. تولید و فرآوری پنبه و پشم، صنعت مهم این ناحیه است. ذخایر عظیم گاز در شتلیغ، ۲۰کیلومتری غرب شهر، قرار دارند. مرو شهر باستانی در خراسان بزرگ در جمهوری ترکمنستان امروزی است و تأسیس آن را از دورۀ آنتیوخوس اول (۲۸۱ـ۲۶۱پ م) می دانند. در اوستا از این ناحیۀ یاد شده است. در دوران هخامنشی تمدن کشاورزی پیشرفته ای داشت. در عهد اشکانی شاهراه کاروانی آسیای غربی به چین از مرو می گذشت. یزدگرد سوم در آن جا کشته و مدفون شد (۳۱ق/۶۵۱م) از همین رو ایرانیان این شهر را خداه دشمن لقب دادند. در همان سال اعراب مرو را فتح کردند و در ۵۱ق زیاد بن ابیه ۵۰ هزار خانوار عرب را از بصره و کوفه به این شهر کوچاند. زمام امور شهر در ۱۳۰ق به دست ابومسلم افتاد. در اوایل خلافت بنی عباس پایتخت شرقی خلافت بود. طاهریان و صفاریان نیشابور را به جای مرو پایتخت خود کردند. در زمان سامانیان همچنان شهری پررونق بود. در ۴۲۸ق، پایتخت نیمۀ شرقی امپراتوری سلجوقی شد و سلطان سنجر برای خود آرامگاهی (دارالآخره) در آن ساخت. در ۵۳۶ اتسز خوارزمشاه خزانۀ سلجوقیان را تصرف کرد. در ۵۴۸ق ترکان غُز مرو را گرفتند. در حملۀ مغول ویران شد و عدۀ کثیری از ساکنانش قتل عام شدند. در ۸۰۸ق شاهرخ تیموری در آبادی آن کوشید. در زمان صفوی پیوسته در معرض تهاجم ازبکان بود. در اواخر قرن ۱۸ امیر بخارا به مرو حمله کرد و بایرام علی خان قاجار، حاکم مرو قدیم، را کشت (۱۷۸۵م) و سدّ سلطان بند را ویران و شهر را نابود کرد. مرو در ۱۸۸۴م به تصرّف روس ها درآمد و از ۱۹۲۴ جزو ترکمنستان شوروی شد. در ۱۹۳۵ شهر جدید بایرام علی در ناحیۀ مرو احداث شد و با ساختن راه آهن و دو سد و احیای سیستم آبیاری روبه ترقی گذاشت. مرو قدیم سیستم آبیاری پیچیده و پیشرفته ای داشت که یک متولّی (مُقَسّم الماء) متصدی امور آن بود. آب ناحیه از سدی تأمین می شد که بر رود مرغاب ساخته بودند. اوج آبادی و رفاه مرو در قرن ۲ق بود. این شهر امروزه ماری نامیده می شود.
آرامگاه سلطان سنجر سلجوقی
(یا: ماری؛ مرو شاهجان) شهر صنعتی در جنوب شرقی کشور ترکمنستان، واقع در دلتای رود مرغابدر کانال قراقوم، با ۱۱۴,۳۰۰ نفر جمعیت (۲۰۰۱). در واحهای پنبه خیز در صحرای قراقوم واقع شده است. تولید و فرآوری پنبه و پشم، صنعت مهم این ناحیه است. ذخایر عظیم گاز در شتلیغ، ۲۰کیلومتری غرب شهر، قرار دارند. مرو شهر باستانی در خراسان بزرگ در جمهوری ترکمنستان امروزی است و تأسیس آن را از دورۀ آنتیوخوس اول (۲۸۱ـ۲۶۱پ م) می دانند. در اوستا از این ناحیۀ یاد شده است. در دوران هخامنشی تمدن کشاورزی پیشرفته ای داشت. در عهد اشکانی شاهراه کاروانی آسیای غربی به چین از مرو می گذشت. یزدگرد سوم در آن جا کشته و مدفون شد (۳۱ق/۶۵۱م) از همین رو ایرانیان این شهر را خداه دشمن لقب دادند. در همان سال اعراب مرو را فتح کردند و در ۵۱ق زیاد بن ابیه ۵۰ هزار خانوار عرب را از بصره و کوفه به این شهر کوچاند. زمام امور شهر در ۱۳۰ق به دست ابومسلم افتاد. در اوایل خلافت بنی عباس پایتخت شرقی خلافت بود. طاهریان و صفاریان نیشابور را به جای مرو پایتخت خود کردند. در زمان سامانیان همچنان شهری پررونق بود. در ۴۲۸ق، پایتخت نیمۀ شرقی امپراتوری سلجوقی شد و سلطان سنجر برای خود آرامگاهی (دارالآخره) در آن ساخت. در ۵۳۶ اتسز خوارزمشاه خزانۀ سلجوقیان را تصرف کرد. در ۵۴۸ق ترکان غُز مرو را گرفتند. در حملۀ مغول ویران شد و عدۀ کثیری از ساکنانش قتل عام شدند. در ۸۰۸ق شاهرخ تیموری در آبادی آن کوشید. در زمان صفوی پیوسته در معرض تهاجم ازبکان بود. در اواخر قرن ۱۸ امیر بخارا به مرو حمله کرد و بایرام علی خان قاجار، حاکم مرو قدیم، را کشت (۱۷۸۵م) و سدّ سلطان بند را ویران و شهر را نابود کرد. مرو در ۱۸۸۴م به تصرّف روس ها درآمد و از ۱۹۲۴ جزو ترکمنستان شوروی شد. در ۱۹۳۵ شهر جدید بایرام علی در ناحیۀ مرو احداث شد و با ساختن راه آهن و دو سد و احیای سیستم آبیاری روبه ترقی گذاشت. مرو قدیم سیستم آبیاری پیچیده و پیشرفته ای داشت که یک متولّی (مُقَسّم الماء) متصدی امور آن بود. آب ناحیه از سدی تأمین می شد که بر رود مرغاب ساخته بودند. اوج آبادی و رفاه مرو در قرن ۲ق بود. این شهر امروزه ماری نامیده می شود.
wikijoo: مرو،_شهر