[ویکی فقه] مرزهاى توحید و شرک در قرآن (کتاب). مرزهای توحید و شرک ترجمه ای از کتاب بحوث قرآنیة آیت الله جعفر سبحانی به قلم مهدی عزیزیان است. در این کتاب مباحث فشرده ای پیرامون توحید و شرک در قرآن کریم ارائه شده است.
مترجم در مقدمه اش بر کتاب، در این مورد چنین نگاشته است: ... گرچه ایشان تا کنون کتابهای متعددی در این زمینه نگاشته اند که هر کدام از زاویه ای برجسته و مفید و مؤثر بوده است، اما کتاب حاضر را می توان از جهت جامعیت مطالب، اتقان استدلالها با استفاده از منابع شیعی و سنی و نیز اختصار و حجم کم، بهترین آنها شمرد.
ساختار کتاب
مطالب کتاب در پنج فصل ارائه شده است که البته چهار فصل اول تنها ثلث حجم کتاب را به خود اختصاص داده و فصل آخر بیشترین صفحات را شامل شده است. دو فصل اول مقدمه برای ورود به بحث اصلی یعنی مبحث عبادت است که دو فصل بعد به مباحث نظری پیرامون این مفهوم و فصل آخر به مصادیق و موارد کاربرد آن اختصاص یافته است.
گزارش محتوا
در ابتدای کتاب بر این نکته تاکید شده است که اسلام بر دو کلمه اساسی مبتنی است: کلمه توحید و توحید کلمه. یکی به معنای شهادت بر وحدانیت و ربوبیت خداوند و دیگری به معنای اعتصام به حبل المتین الهی و دعوت به وحدت است. سپس با اشاره به آیات قرآن کریم و سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم به حفظ وحدت امت اسلامی دعوت شده است. فصل اول کتاب به ایمان و کفر اختصاص دارد. در این فصل پس از تبیین معنای ایمان و استناد به احادیث نبوی تفاوت بین مؤمن و کافر را اعتقاد و یا عدم اعتقاد به اصول سه گانه ایمان به توحید، آخرت و رسالت نبی اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم بر می شمارد و در پایان نتیجه می گیرد که تکفیر مسلمانان نسبت به یکدیگر در زمینه مسایل فقهی و یا اعتقادی که از ضروریات دین نیست، امری ناپسند و گناهی نابخشودنی است و حاصلی جز خدمت به استعمار ندارد. درفصل دوم اقسام و مراتب توحید با استشهاد به آیات قرآن کریم به عنوان مقدمه ورود به بحث توحید عبادی بررسی شده است. از فصل سوم کتاب به مبحث عبادت و مفهوم آن و شبهات پیرامون آن پرداخته شده است. در آغاز به مفهوم لغوی عبادت اشاره و با بررسی آیات قرآن کریم چنین نتیجه می گیرد که ماهیت و حقیقت عبادت از دو عنصر تشکیل شده است: ۱- عنصری که مربوط به جوارح و اعضای بدن انسان است و نشانگر تعظیم و خشوع او می باشد. ۲- عنصری که مربوط به عقیده انسان خاضع نسبت به معبود است و او را به گونه ای، خالق ، رب یا زمامدار سرنوشت انسان می داند. در صورت نبود یکی از این دو عنصر، پرستش محقق نمی شود. پس از روشن شدن عناصر تشکیل دهنده عبادت در فصل بعد به تعریف عبادت پرداخته و سه گونه تعریف از آن ارائه می کند وخضوعی را عبادت می داند که ناشی از الوهیت یا ربوبیت و یا تفویض کاری به موجود مورد خضوع باشد. در فصل پنجم کتاب به بررسی موضوعات خاصی پرداخته شده است که به اعتقاد نویسنده دستاویزی برای اختلاف و تشتت در بین مسلمانان شده است. از جمله این مسائل است: زیارت قبور ، ساختن آرامگاه و مقبره بر قبور، توسل به انبیاء واولیا صالحین، گریه کردن بر اموات، قسم خوردن به غیر نام خداوند. هر یک از این موارد با استناد به آیات قرآن کریم و منابع اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته و به شبهات پیرامون آنها پاسخ داده شده است. از موارد قابل توجه در این اثر دسته بندی مفید از آیات و روایات مورداستناد است.
پیرامون ترجمه
...
مترجم در مقدمه اش بر کتاب، در این مورد چنین نگاشته است: ... گرچه ایشان تا کنون کتابهای متعددی در این زمینه نگاشته اند که هر کدام از زاویه ای برجسته و مفید و مؤثر بوده است، اما کتاب حاضر را می توان از جهت جامعیت مطالب، اتقان استدلالها با استفاده از منابع شیعی و سنی و نیز اختصار و حجم کم، بهترین آنها شمرد.
ساختار کتاب
مطالب کتاب در پنج فصل ارائه شده است که البته چهار فصل اول تنها ثلث حجم کتاب را به خود اختصاص داده و فصل آخر بیشترین صفحات را شامل شده است. دو فصل اول مقدمه برای ورود به بحث اصلی یعنی مبحث عبادت است که دو فصل بعد به مباحث نظری پیرامون این مفهوم و فصل آخر به مصادیق و موارد کاربرد آن اختصاص یافته است.
گزارش محتوا
در ابتدای کتاب بر این نکته تاکید شده است که اسلام بر دو کلمه اساسی مبتنی است: کلمه توحید و توحید کلمه. یکی به معنای شهادت بر وحدانیت و ربوبیت خداوند و دیگری به معنای اعتصام به حبل المتین الهی و دعوت به وحدت است. سپس با اشاره به آیات قرآن کریم و سیره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم به حفظ وحدت امت اسلامی دعوت شده است. فصل اول کتاب به ایمان و کفر اختصاص دارد. در این فصل پس از تبیین معنای ایمان و استناد به احادیث نبوی تفاوت بین مؤمن و کافر را اعتقاد و یا عدم اعتقاد به اصول سه گانه ایمان به توحید، آخرت و رسالت نبی اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم بر می شمارد و در پایان نتیجه می گیرد که تکفیر مسلمانان نسبت به یکدیگر در زمینه مسایل فقهی و یا اعتقادی که از ضروریات دین نیست، امری ناپسند و گناهی نابخشودنی است و حاصلی جز خدمت به استعمار ندارد. درفصل دوم اقسام و مراتب توحید با استشهاد به آیات قرآن کریم به عنوان مقدمه ورود به بحث توحید عبادی بررسی شده است. از فصل سوم کتاب به مبحث عبادت و مفهوم آن و شبهات پیرامون آن پرداخته شده است. در آغاز به مفهوم لغوی عبادت اشاره و با بررسی آیات قرآن کریم چنین نتیجه می گیرد که ماهیت و حقیقت عبادت از دو عنصر تشکیل شده است: ۱- عنصری که مربوط به جوارح و اعضای بدن انسان است و نشانگر تعظیم و خشوع او می باشد. ۲- عنصری که مربوط به عقیده انسان خاضع نسبت به معبود است و او را به گونه ای، خالق ، رب یا زمامدار سرنوشت انسان می داند. در صورت نبود یکی از این دو عنصر، پرستش محقق نمی شود. پس از روشن شدن عناصر تشکیل دهنده عبادت در فصل بعد به تعریف عبادت پرداخته و سه گونه تعریف از آن ارائه می کند وخضوعی را عبادت می داند که ناشی از الوهیت یا ربوبیت و یا تفویض کاری به موجود مورد خضوع باشد. در فصل پنجم کتاب به بررسی موضوعات خاصی پرداخته شده است که به اعتقاد نویسنده دستاویزی برای اختلاف و تشتت در بین مسلمانان شده است. از جمله این مسائل است: زیارت قبور ، ساختن آرامگاه و مقبره بر قبور، توسل به انبیاء واولیا صالحین، گریه کردن بر اموات، قسم خوردن به غیر نام خداوند. هر یک از این موارد با استناد به آیات قرآن کریم و منابع اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته و به شبهات پیرامون آنها پاسخ داده شده است. از موارد قابل توجه در این اثر دسته بندی مفید از آیات و روایات مورداستناد است.
پیرامون ترجمه
...
wikifeqh: مرزهای_توحید_و_شرک_در_قرآن