اقوام ایرانی تبار یا مردمان ایرانی ( به انگلیسی: Iranic people یا Iranian people ) مردمانی ایرانی زبان هستند که به یکی از زبان های ایرانی گویش می کنند. این مردم در سراسر فلات ایران، از هندوکش تا آناتولی مرکزی و از آسیای میانه تا دریای پارس، منطقه ای که ایران بزرگ یا ایران زمین نامیده می شود، پراکنده شده اند.
... [مشاهده متن کامل]
در نوشته های تاریخی و ادبی، ایرانی ها با کشیدن مرزهایی بین خود و بیگانگان، خودشان را از دیگران متمایز کرده اند برای نمونه داریم:
• ایران و انیران ( در دوران ساسانی )
• ایران و توران ( در شاهنامه و ادبیات اساطیری )
• ایران و روم ( در دوران اشکانی و ساسانی )
• ایرانی و تازی ( اعراب )
• ایران و هندوستان ( در دوران نادری )
• ایران و فرنگستان ( در دوران قاجاری برای اشاره به کشورهای مدرن آن روزگار )
زمانی اقوام ایرانی زبان را می شد در سرتاسر اوراسیا از بالکان تا غرب چین پیدا کرد. بخش عمدهٔ اقوام ایرانی زبان کنونی و اقوام ایرانی تبار با هم مشترک است ولی تفاوت هایی نیز وجود دارد. همانگونه که مشخص است اقوام ایرانی تبار محدود به مرزهای کنونی ایران امروزی نیستند.
بسیاری از اقوام ایرانی تبار خود ریشه در شاخه ای از آریایی های هندواروپایی شناخته شده به ایرانی ها دارند. یافته های باستان شناسی در مکان هایی مانند: روسیه، آسیای میانه و خاورمیانه اطلاعات کمی را دربارهٔ این که این اقوام چگونه می زیسته اند، ارائه کرده اند.
اقوام ایرانی نقش بسیار مهمی را در تاریخ بازی کرده اند. مادها یکی از نخستین کشورها و امپراتوری های چند قومیتی را تشکیل دادند و قبایل کوچ رو سکاها - سرمتی بر زمین های گسترده ای از روسیه و بالکان حکم فرما بوده اند و احتمالاً یک قبیله زنان جنگاور سرمتی الهام بخش اسطوره یونانی آمازون ها بوده اند. همچنین پژوهشگران معتقدند آیین های گوناگونی از مردمان ایرانی تبار مانند مزدیسنا و آیین مانوی تأثیرهای بسیار مهم فلسفی را بر مفاهیم یهودیت و مسیحیت داشته اند. اقوام ایرانی باستان نیای مردمان بسیاری مانند: فارسی زبانان ( پارس ها، تاجیک ها، هزاره ها، تات ها، سیستانی ها، خراسانی ها و… ) ، لرها ( بختیاری ها و… ) ، مردم آذری، مازندرانی ها ( کتول ها و الیکایی ها ) ، کومشی ها ( سمنانی ها، سرخه ای ها و… ) ، تالش ها، گیلک ها، کردها، بلوچ ها، پشتون ها و… هستند. مردمان ایرانی با قدمت ۱۰٬۰۰۰ سال یکی از کهن ترین اقوام جهان هستند.
... [مشاهده متن کامل]
در نوشته های تاریخی و ادبی، ایرانی ها با کشیدن مرزهایی بین خود و بیگانگان، خودشان را از دیگران متمایز کرده اند برای نمونه داریم:
• ایران و انیران ( در دوران ساسانی )
• ایران و توران ( در شاهنامه و ادبیات اساطیری )
• ایران و روم ( در دوران اشکانی و ساسانی )
• ایرانی و تازی ( اعراب )
• ایران و هندوستان ( در دوران نادری )
• ایران و فرنگستان ( در دوران قاجاری برای اشاره به کشورهای مدرن آن روزگار )
زمانی اقوام ایرانی زبان را می شد در سرتاسر اوراسیا از بالکان تا غرب چین پیدا کرد. بخش عمدهٔ اقوام ایرانی زبان کنونی و اقوام ایرانی تبار با هم مشترک است ولی تفاوت هایی نیز وجود دارد. همانگونه که مشخص است اقوام ایرانی تبار محدود به مرزهای کنونی ایران امروزی نیستند.
بسیاری از اقوام ایرانی تبار خود ریشه در شاخه ای از آریایی های هندواروپایی شناخته شده به ایرانی ها دارند. یافته های باستان شناسی در مکان هایی مانند: روسیه، آسیای میانه و خاورمیانه اطلاعات کمی را دربارهٔ این که این اقوام چگونه می زیسته اند، ارائه کرده اند.
اقوام ایرانی نقش بسیار مهمی را در تاریخ بازی کرده اند. مادها یکی از نخستین کشورها و امپراتوری های چند قومیتی را تشکیل دادند و قبایل کوچ رو سکاها - سرمتی بر زمین های گسترده ای از روسیه و بالکان حکم فرما بوده اند و احتمالاً یک قبیله زنان جنگاور سرمتی الهام بخش اسطوره یونانی آمازون ها بوده اند. همچنین پژوهشگران معتقدند آیین های گوناگونی از مردمان ایرانی تبار مانند مزدیسنا و آیین مانوی تأثیرهای بسیار مهم فلسفی را بر مفاهیم یهودیت و مسیحیت داشته اند. اقوام ایرانی باستان نیای مردمان بسیاری مانند: فارسی زبانان ( پارس ها، تاجیک ها، هزاره ها، تات ها، سیستانی ها، خراسانی ها و… ) ، لرها ( بختیاری ها و… ) ، مردم آذری، مازندرانی ها ( کتول ها و الیکایی ها ) ، کومشی ها ( سمنانی ها، سرخه ای ها و… ) ، تالش ها، گیلک ها، کردها، بلوچ ها، پشتون ها و… هستند. مردمان ایرانی با قدمت ۱۰٬۰۰۰ سال یکی از کهن ترین اقوام جهان هستند.
