مردم یَغنابی گروهی قومی ایرانی تبار در تاجیکستان هستند که به زبان یغنابی از زبان های ایرانی سخن می گویند. هم اکنون در ۱۶ روستا در درهٔ یغناب و برخی دیگر از مناطق تاجیکستان حدود ۱۱ هزار از یغنابی ها به سر می برند. زبان آنها از شاخه ایرانی هندواروپایی است یغنابی ها به دلیل دور افتاده بودن و کوهستانی بودن محل سکونتشان هنوز زبان و نژاد آریایی خود را حفظ کرده اند.
... [مشاهده متن کامل]
یغناب مانند دیگر مناطق سغدنشین از دیرباز در بسیاری از دوران ها بخشی از شاهنشاهی های ایران بود. درهٔ یغناب در سال ۱۸۷۰ م. تحت کنترل تزار روسیه الکساندر دوم قرار گرفت. اشتیاق وی برای تسخیر سرزمین های پنبه خیز در اواخر سدهٔ نوزدهم به تصرف عمدهٔ مناطق بسیاری از آسیای میانه توسط او انجامید.
یغناب و بقیهٔ تاجیکستان بعدها بخشی از اتحاد شوروی شد اما به خاطر دورافتادگی یغناب، این منطقه در تمامی آن دوران خودمختاری خود را حفظ کرد تا اینکه در سال ۱۹۷۰ جابجایی اجباری ساکنان آن توسط روس ها صورت پذیرفت.
یغنابی ها از قدیم در ۳۳ روستای واقع در میانهٔ رشته کوه های زرافشان و حصار در شمال تاجیکستان به صورت دسته جمعی سکونت داشتند. مقامات حزب کمونیست، تاجیکستان در اوایل دههٔ ۱۹۷۰ برای کوچ دادن این مردم به مناطق هموار این کشور تصمیم گرفتند. آن ها علت این انتقال را خطر بهمن در منطقه برای روستاییان ذکر کردند اما علت اصلی آن فراهم آوردن نیروی کار بیشتر برای کشتزارهای پنبه در ظفرآباد بود. بقایای روستاهای ویران شده آن ها در یغناب همچنان وجود دارد.
برای مردم یغنابی این اقدام پیامدهای بسیار بدی داشت. سال های ۱۹۷۰ و ۱۹۷۱ تمام اهالی درهٔ یغناب را اجباری توسط بالگرد به دشت میرزاچول به واحد کشاورزی ظفرآباد بردند. آن شرایط جوی برای ساکنان کوهستان بسیار مشکل بود. مدت سه چهار سال بسیاری از مهاجران یغنابی فوت کردند و در محل نو اقامت خود از سنن و زبان خود دور شدند. پس از سرنگونی اتحاد شوروی و استقلال تاجیکستان یغنابی ها بار دیگر اجازه یافتند تا به زادبوم خود بازگردند اما تنها تعداد کمی برای سکونت دائمی به منطقه بازگشتند.
در سال ۱۹۶۹ حدود سه هزار نفر در درهٔ یغناب سکونت داشتند که در ۳۰ روستا متشکل از ۷۵۶ خانهٔ روستایی پراکنده بودند. امروز تنها ۴۰۹ نفر در یغناب زندگی می کنند که در ۱۵ روستا سکونت دارند.
پس از کوچ اجباری توسط روس ها، بیشتر یغنابی های به شهر ظفرآباد در ۱۶۱ کیلومتری جنوب شرقی یغناب منتقل شدند. امروزه در ظفرآباد ۶٬۵۰۰ یغنابی سکونت دارند.
... [مشاهده متن کامل]
یغناب مانند دیگر مناطق سغدنشین از دیرباز در بسیاری از دوران ها بخشی از شاهنشاهی های ایران بود. درهٔ یغناب در سال ۱۸۷۰ م. تحت کنترل تزار روسیه الکساندر دوم قرار گرفت. اشتیاق وی برای تسخیر سرزمین های پنبه خیز در اواخر سدهٔ نوزدهم به تصرف عمدهٔ مناطق بسیاری از آسیای میانه توسط او انجامید.
یغناب و بقیهٔ تاجیکستان بعدها بخشی از اتحاد شوروی شد اما به خاطر دورافتادگی یغناب، این منطقه در تمامی آن دوران خودمختاری خود را حفظ کرد تا اینکه در سال ۱۹۷۰ جابجایی اجباری ساکنان آن توسط روس ها صورت پذیرفت.
یغنابی ها از قدیم در ۳۳ روستای واقع در میانهٔ رشته کوه های زرافشان و حصار در شمال تاجیکستان به صورت دسته جمعی سکونت داشتند. مقامات حزب کمونیست، تاجیکستان در اوایل دههٔ ۱۹۷۰ برای کوچ دادن این مردم به مناطق هموار این کشور تصمیم گرفتند. آن ها علت این انتقال را خطر بهمن در منطقه برای روستاییان ذکر کردند اما علت اصلی آن فراهم آوردن نیروی کار بیشتر برای کشتزارهای پنبه در ظفرآباد بود. بقایای روستاهای ویران شده آن ها در یغناب همچنان وجود دارد.
برای مردم یغنابی این اقدام پیامدهای بسیار بدی داشت. سال های ۱۹۷۰ و ۱۹۷۱ تمام اهالی درهٔ یغناب را اجباری توسط بالگرد به دشت میرزاچول به واحد کشاورزی ظفرآباد بردند. آن شرایط جوی برای ساکنان کوهستان بسیار مشکل بود. مدت سه چهار سال بسیاری از مهاجران یغنابی فوت کردند و در محل نو اقامت خود از سنن و زبان خود دور شدند. پس از سرنگونی اتحاد شوروی و استقلال تاجیکستان یغنابی ها بار دیگر اجازه یافتند تا به زادبوم خود بازگردند اما تنها تعداد کمی برای سکونت دائمی به منطقه بازگشتند.
در سال ۱۹۶۹ حدود سه هزار نفر در درهٔ یغناب سکونت داشتند که در ۳۰ روستا متشکل از ۷۵۶ خانهٔ روستایی پراکنده بودند. امروز تنها ۴۰۹ نفر در یغناب زندگی می کنند که در ۱۵ روستا سکونت دارند.
پس از کوچ اجباری توسط روس ها، بیشتر یغنابی های به شهر ظفرآباد در ۱۶۱ کیلومتری جنوب شرقی یغناب منتقل شدند. امروزه در ظفرآباد ۶٬۵۰۰ یغنابی سکونت دارند.
