مردم مازندرانی

تبری کهن دارد گفتگو می کنند. قوم تبری با سابقه چهار هزار ساله خود یکی از کهن ترین اقوام ساکن در ایران هستند که در درازای چهار هزار ساله تاریخ تبرستان، مردم این دیار هیچگاه خودشان را از ایران جدا نمی دانستند هر چند به خاطر سابقه تاریخی، تقویمی و زبان؛ حکومتی مستقل داشته اند ولی خود را جدای از ایران نمی دانستند. محل سکونت قوم تبری از شرق به علی آباد کتول و از غرب به رامسر می رسد و از شمال به دریای مازندران و از جنوب به دامغان، شهمیرزاد، گرمسار، فیروزکوه، دماوند، شمیرانات، طالقان و الموت می رسد. مردم مازندران از قوم تَبَری می باشند که ریشه در قوم باستانی تپوری و ماردی دارد. تَپوری ( tapuri ) یا تَپیری ( tapyri ) ( به یونانی: Τάπυροι ) قومی باستانی و از اقوام ایرانی تبار می باشد که در تپورستان جنوب دریای مازندران سکونت داشتند و تیره هایی از این قوم در نواحی همچون هیرکانیا، پارت، ماد و سکاستان و ارتفاعات شرقی البرز سکونت داشتند. نام این قوم در سنگ نوشته های ایلامی به صورت تپیر ( tepir ) ذکر شده است. به گفته برخی محفقین، تپوری ها قومی گسترده پیش از آریایی ها بوده اند که به وسیلهٔ اقوام مهاجر ایرانی به نواحی کوهستانی عقب رانده شدند. برخی دیگر از محققان تپوری ها را از بومی های مازندران و نواحی آن از زمان پیش از آمدن آریایی ها به ایران می دانند. ویلیام اسمیت در فرهنگ لغت جغرافیای یونان و روم می نویسد: تپورها قومی بودند که محل سکونت آن ها در دوره های مختلف تاریخ به نظر می رسد در امتداد فضای وسیعی از کشور از ارمنستان به سمت شرق تا آمودریا گسترش یافته بود. استرابون آنها را در کنار دروازه های کاسپین و ری، در پارت و بین دربیک و هیرکانی و همراه با آماردی ها و سایر مردم در امتداد سواحل جنوبی دریای مازندران قرار می دهد که آخرین دیدگاه یعنی سکونت در امتداد سواحل جنوبی دریای مازندران مطابق نظر کوینت کورس و دیونیسوس و پلینی هم می باشد. بطلمیوس در جایی آنها را در زمره قوم های سرزمین ماد به حساب می آورد و در جایی دیگر آنها را به مارگیانا نسبت می دهد. تپوری هایی که در پلینی و کوینت کورس به آنها اشاره می کند شکی در آن نیست که ناحیه کنونی تبرستان نام خود را از آنها گرفته است. آلیان توصیف عجیبی از تپوری هایی که در ماد زندگی می کردند ارائه می دهد. به گفته کتزیاس قوم تپور مطیع نینوس فرمانروای آشور بودند. به گفته آریان گروهی از قوم تپور در دوران هخامنشی و اسکندر مقدونی میان هیرکانیا و آمارد حضور داشتند و اسکندر سرزمین آمارد را به سرزمین فرادات فرمانروای تپور ضمیمه نمود. دانشنامه ایرانیکا نیز در مقاله مردمان باستانی ایران، در ارتباط با قوم تپور به گزارش های بطلمیوس و استرابون و آریان ( مورخ ) یونانی و کوینت کورس تاریخ نگاررومی استناد کرده است. استرابون قوم های کادوسی، آماردی، تپوری و کرتی را به عنوان قوم های کوچنده و غارتگر نام برده است که در شمال سرزمین ماد زندگی می کردند. کتزیاس اشاره می کند که سرزمین های تپوری، کادوسی و دربیک توسط آشوریان فتح شد. اخیراً نام قوم تپوری توسط «وتر هنکلمن» ( Wouter Henkelman ) به همراه دپوراپ قومی ایلامی در دو متن از متون و الواح بایگانی های اداری تخت جمشید مربوط به دوره هخامنشی ذکر شده بود شناسایی شده اند. در یک مورد ( pf0856 ) در هفت ماه نخست سال ۲۴ شاهنشاهی داریوش بزرگ ( ۵۲۲–۴۸۶ پیش از میلاد ) به جیره هایی به کارگران نوجوان تپوری داده شد اشاره شده است در حالی که در مورد دیگر ( fn - nn - 2458 ) مربوط به سال ۲۷ شاهنشاهی داریوش بزرگ ( ۴۹۵ پیش از میلاد ) نام قوم تپوری ثبت شد. دین بیشتر این مردم اسلام شیعه می باشد. اتنولوگ جمعیت قوم تبری را حداقل ۴/۶۰۰/۰۰۰ نفر در سال ۲۰۲۱ ولی در برخی منابع بالای ۶ الی ۷ میلیون ذکر شده است.