مردم تبری

تپورئی را سکنه سرزمین مارگانیا که بخشی از سرزمین اسکتیا میشده دانسته. بطلمیوس اشاره ای به یکی بودن دو قوم نکرده است. مورخان پیش از بطلمیوس فقط به تپوری ها اشاره کردند و اشاره ای به تپورئی ها نکرده اند. براساس گزارش مورخانی چون کتزیاس و پلینی و پولیبیوس و آریان و کوینت کورس تپوری ها در شمال ایران میزیستند که این منطقه بخشی از سرزمین ماد محسوب میش. اسکندر نیز در مازندران با قوم تپوری و ماردی پیکار کرد که تپوری ها در آن دوره کوهنشین بودند و ماردی ها جلگه نشین بودند.

رشت بواردمه متاسفانه بیمه اوشون هم فارسی گپ زمَه ( زونه ) و طبری دس استفاده نکننه. صدا و سیما وینه برنامه طبری مازرونی و طبری گیلانی و طبری گرگانی ویشتر پخش هاکنه. من شه خایمه کتاب خودآموز طبری زوون بنویسم که وچیلشون بتونن وه دس استفاده هاکنن تا امه زوون حفظ بوو. امه مسولین هم کم کاری هاکردنه اوشون تونسنه خیلی راحت جلوی نابودی ره بیرن ولی کار نکردنه. ضمنا طبریشون فقط مازرون دنینه هفتاد درصد گیلان طبری هسنه و پنجاه درصد گلستان هم طبری هسنه سکنه شمال سمنان و شمال تهران و شمال کرج و سکنه طالقون و الموت هم طبری هسنه. طرائف المقال دله بیما که مردم مازرون و گیلان طبری هسنه و قدیم هم سکنه گیلان و دیلم شه ره طبری گمَه ( گتنه ) و شه زوونه زفان طبری گمَه ( گتنه ) . طبریشون به دسته های مازرونی و کوهی و تات و گیلک و گالش و کتول و کِرد و مختاباد و طالقونی و اَلیکایی تقسیم ووننه. مازرونی یعنی دشتی و گیلک یعنی کشاورز و گالش یعنی دامدار و کِرد یعنی چوپان و کتول یعنی کوه نشین که همگی طبری هسنه. اسا برخی طبریشون شه زوونه مازرونی گوننه برخی شه زوونه کتولی و تاتی و کوهی و گیلکی و گالشی و تَوری گوننه که همگی نام متاخر یعنی جدید زوون طبری هسه. از رضوانشهر گیلان تا علی آباد کتول گلستان همه طبری هسنه و طبری گپ زننه. گت طبرستان از داهستان شروع وونه و تا آذربایجان ادامه دارنه. طبرستان یعنی گیلان و مازندران و گلستان و سمنان و تهران و البرز و قزوین. من افتخار کمه یتا طبری هسمه.

اقوام تبری از لحاظ سبک زندگی و معیشت به دسته های مختلفی تقسیم میشوند.
مازرونی: این گروه از مردم تبری که مازرونی نامیده میشوند اصولا جلگه نشین هستند و از دشت گرگان تا گیلان سکونت دارند.
کوهی: این گروه از مردم تبری که کوهی نامیده میشوند اصولا کوهنشین هستند و در ارتفاعات البرز سکونت دارند.
گِلِک: این دسته از مردم تبری که گلک نامیده میشوند اصولا روستانشین هستند و به شغل کشاورزی اشتغال دارند و نام گِلِک ریشه در واژه گِل دارد و این مردم اصولا در جلگه سکونت دارند.
گالِش: این دسته از مردم تبری که گالش نامیده میشوند اصولا روستانشین بوده و به شغل دامداری مشغول هستند. این مردم اصولا در کوهستان سکونت دارند.
تات: این دسته از مردم تبری که تات نامیده میشوند اصولا روستانشین بوده و به شغل دامداری مشغول هستند. این مردم اصولا در کوهستان سکونت دارند.
کِرد: این دسته از مردم تبری که کِرد نامیده میشوند اصولا روستانشین بوده و به رمه داری مشغول هستند.
مختاباد: این دسته از مردم تبری که مختاباد نامیده میشوند. این مردم اصولا بین جلگه و کوهستان در رفت و آمد هستند و بصورت فصلی به شغل کشاورزی و دامداری مشغول هستند.
کتول: این دسته از مردم تبری که کتول نامیده میشوند اصولا در کوهپایه و بعضا در جلگه سکونت دارند به دامداری و کشاورزی مشغول هستند.
توجه: گروهی از مردم تبری جز هیچکدام از این دسته جات نمیباشند که معمولا با نام شهر و روستا و ناحیه شناخته میشوند.