مردم ارمنی یک گروه قومی کهن و بومی غرب آسیا است. شمار ارمنی ها ( ارمنی: հայեր ) در جهان حدود ۱۱٬۰۰۰٬۰۰۰ ( یازده میلیون ) نفر برآورد شده است. حدود ۳ میلیون نفر از آنان در جمهوری ارمنستان زندگی می کنند؛ بقیه در بسیاری از کشورهای جهان زندگی می کنند و جامعه ارمنیان پراکنده را تشکیل می دهند.
... [مشاهده متن کامل]
دیدگاه نخست چنین است که این قوم در اثر ادغام تدریجی اقوام مهاجر هند و اروپایی ( قوم آرمن ) با اقوام بومی قدیمی تر ساکن در فلات ارمنستان مانند:هوری، اورارتویی، لوویان و هایاسا به وجود آمده است. بر پایه دیدگاه دیگر ارمنیان از آغاز در موطن اصلی خود فلات ارمنستان می زیستند لیکن از ادغام اقوام گوناگون پدید آمده اند. ارمنیان خود را «های» و کشورشان را هایک یا «هایاستان» می نامند.
در مورد پیدایش و نام ارمنیان موسس خورناتسی در کتاب خود این گونه می نویسد که:
«ملت ارمنی بخاطر نام هایک سردودمان ارمنیان خود را «های» می نامد اما نامی که دیگر اقوام بر آنان بکار می برند یعنی «آرمن» یا «ارمن» از نام «آرام» یکی از اخلاف هایک اخذ گردیده است. از این رو اقوام همجوار کشو ما را به نام او می نامند. سورن یرمیان تاریخ نگار ارمنی نام «خای» را به سرزمین مشتمل بر استان های «هایک بزرگ و هایک کوچک» منتسب می کنند که در سنگ نبشته های «هیتی» به صورت «هایاسا یا خایاشا» آمده است».
در متون کهن ارمنی، هایک را یکی از نوادگان نوح و از دودمان یافث دانسته اند. در کتاب مؤسس خورناتسی آمده است که هایک پس از کشتن بل و در هم شکستن سپاه وی در محل نبرد ملکی بنا کرد و آن را «هایخ» نامید. از این رو تا زمان مؤسس خورناتسی ( سده ۵ میلادی ) نیز این ناحیه «هایوتس – دزور» نامیده می شد. هایوتس در زبان ارمنی به مفهوم «ارمنیان» و دزور به معنای «دره» است.
تنی چند از دانشمندان نام «های» را با واژه «هاتی» که نام حتیان بوده مربوط دانسته اند. پیوتروفسکی این نظریه را مستدل و استوار دانسته است. پاتکانوف بر آن بود که «های» در آغاز نام قومی جداگانه بوده که بر دیگر اقوام مجاور برتری داشته و نام خود را به همه آن ها داده است. در آسیای صغیر به هنگام کاوش های باستان شناسی در ناحیه هتوشش تختگاه کهن دولت حتیان، کتیبه ای متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد کشف شده و این قدیم ترین منابعی است که در آن از کشور هایاسا و مردم آن یاد شده است. با کشف کتیبه «حِتی» سده ۱۴ پیش از میلاد معلوم شد که سرزمین شمال غرب ارمنستان، هایاسا نام داشته است. «کاپانتسیان» یادآور شده که ( سا ) و ( شا ) در زبان های اقوام آسیای صغیر صورت پسوندی را داشته که مشخص کننده نام سرزمین و محل معینی بوده است. چنین نتیجه ای حاصل شده است که وجود دو قوم در تشکیل مردم ارمنستان مؤثر بوده است که یکی از آن ها ساکن ارمنستان شرقی و شامل اتحاد قومی «ارمنیا» و دیگری ساکن ارمنستان غربی و شامل اتحاد قومی «هایاسا» بوده است.
... [مشاهده متن کامل]
دیدگاه نخست چنین است که این قوم در اثر ادغام تدریجی اقوام مهاجر هند و اروپایی ( قوم آرمن ) با اقوام بومی قدیمی تر ساکن در فلات ارمنستان مانند:هوری، اورارتویی، لوویان و هایاسا به وجود آمده است. بر پایه دیدگاه دیگر ارمنیان از آغاز در موطن اصلی خود فلات ارمنستان می زیستند لیکن از ادغام اقوام گوناگون پدید آمده اند. ارمنیان خود را «های» و کشورشان را هایک یا «هایاستان» می نامند.
در مورد پیدایش و نام ارمنیان موسس خورناتسی در کتاب خود این گونه می نویسد که:
«ملت ارمنی بخاطر نام هایک سردودمان ارمنیان خود را «های» می نامد اما نامی که دیگر اقوام بر آنان بکار می برند یعنی «آرمن» یا «ارمن» از نام «آرام» یکی از اخلاف هایک اخذ گردیده است. از این رو اقوام همجوار کشو ما را به نام او می نامند. سورن یرمیان تاریخ نگار ارمنی نام «خای» را به سرزمین مشتمل بر استان های «هایک بزرگ و هایک کوچک» منتسب می کنند که در سنگ نبشته های «هیتی» به صورت «هایاسا یا خایاشا» آمده است».
در متون کهن ارمنی، هایک را یکی از نوادگان نوح و از دودمان یافث دانسته اند. در کتاب مؤسس خورناتسی آمده است که هایک پس از کشتن بل و در هم شکستن سپاه وی در محل نبرد ملکی بنا کرد و آن را «هایخ» نامید. از این رو تا زمان مؤسس خورناتسی ( سده ۵ میلادی ) نیز این ناحیه «هایوتس – دزور» نامیده می شد. هایوتس در زبان ارمنی به مفهوم «ارمنیان» و دزور به معنای «دره» است.
تنی چند از دانشمندان نام «های» را با واژه «هاتی» که نام حتیان بوده مربوط دانسته اند. پیوتروفسکی این نظریه را مستدل و استوار دانسته است. پاتکانوف بر آن بود که «های» در آغاز نام قومی جداگانه بوده که بر دیگر اقوام مجاور برتری داشته و نام خود را به همه آن ها داده است. در آسیای صغیر به هنگام کاوش های باستان شناسی در ناحیه هتوشش تختگاه کهن دولت حتیان، کتیبه ای متعلق به هزاره دوم قبل از میلاد کشف شده و این قدیم ترین منابعی است که در آن از کشور هایاسا و مردم آن یاد شده است. با کشف کتیبه «حِتی» سده ۱۴ پیش از میلاد معلوم شد که سرزمین شمال غرب ارمنستان، هایاسا نام داشته است. «کاپانتسیان» یادآور شده که ( سا ) و ( شا ) در زبان های اقوام آسیای صغیر صورت پسوندی را داشته که مشخص کننده نام سرزمین و محل معینی بوده است. چنین نتیجه ای حاصل شده است که وجود دو قوم در تشکیل مردم ارمنستان مؤثر بوده است که یکی از آن ها ساکن ارمنستان شرقی و شامل اتحاد قومی «ارمنیا» و دیگری ساکن ارمنستان غربی و شامل اتحاد قومی «هایاسا» بوده است.
