مرتضی محجوبی ( زادهٔ ۱۲۷۸ خورشیدی در تهران – درگذشتهٔ ۱ فروردین ۱۳۴۴ ) ، نوازنده پیانو اهل ایران بود. او از بنیان گذاران موسیقی ملی ایران به شمار می رود. وی سال ها تکنواز پیانو در برنامه گل های رنگارنگ بود. مرتضی محجوبی در محافل هنری ایران به نام مرتضی خان یا مرتضی خان محجوبی معروف بوده است. وی برادر رضا محجوبی بود.
... [مشاهده متن کامل]
مرتضی محجوبی فرزند عباسعلی، معروف به ناظر، سال ۱۲۷۸ در تهران متولد شد. بودن پیانو در منزلشان و آشنایی مادرش فخرالسادات با آن، وی را به سوی این ساز کشاند.
او برای تعلیم موسیقی به حسین هنگ آفرین معروف به حسین خان «ر» سپرده شد. در ده سالگی هنگام کنسرت عده ای از هنرمندان در سالن سینما فارووس، آواز عارف قزوینی را با پیانو همراهی کرد. مرتضی به زودی سرآمد نوازندگان پیانو در زمان خود شد.
اهمیت کار محجوبی در این است که با سازی کاملاً اروپایی، موسیقی ایرانی را به خوبی می نواخت. این نحوهٔ نوازندگی خاصِ خود او بود و دقیقاً تأثیر یک ساز صددرصد اصیل و سنتی را در شنونده باقی می گذارد. بدین ترتیب محجوبی یکی از پایه گذاران موسیقی ملی ایران به حساب می آید. وی علاوه بر نوازندگی، چندین تصنیف و پیش درآمد و رِنگ نیز تصنیف کرده است. تصنیف هایش پلی است میان تصنیف های عارف قزوینی و علی اکبر شیدا و تصنیف های زمانه اش. در کارش آثار قدما را مد نظر داشت ولی اثر خود را به صورتی جامع تر ارائه می داد. در این زمینه کافی است به تصنیف معروف او با مطلع «من از روز ازل دیوانه بودم» که با صدای غلامحسین بنان خوانده شده اشاره کرد. لازم است ذکر شود که مصرع اول شعر «من از روز ازل دیوانه بودم» را خود مرتضی خان محجوبی سروده و باقی شعر از رهی معیری است. مرتضی محجوبی نت نمی دانست، ولی برای خود نتی اختراع کرده بود که بی شباهت به خط سیاق نبود ( خط سیاق علاماتی است در قدیم برای ثبت کردن وزن اجناس یا ارقام پول به کار می بردند ) . در اینباره پرویز یاحقی به شاپور بهروزی گفته است:
«آهنگی در دستگاه شور ساخته بودم، به نام «ای امید دل من کجایی» که از گلهای رنگارنگ ۱۷۲ پخش شد. هنگامی که به همهٔ اعضای ارکستر نت این تصنیف را برای اجرا دادم مرتضی محجوبی از من خواست، آهنگ تصنیف را با ویولون بنوازم و او آن را با علایم ویژهٔ خود پشت قوطی سیگار همای خود نوشت و عجب این بود که این آهنگ را همان مرتبه اول از همهٔ اعضای ارکستر بهتر و درست تر نواخت. »
... [مشاهده متن کامل]
مرتضی محجوبی فرزند عباسعلی، معروف به ناظر، سال ۱۲۷۸ در تهران متولد شد. بودن پیانو در منزلشان و آشنایی مادرش فخرالسادات با آن، وی را به سوی این ساز کشاند.
او برای تعلیم موسیقی به حسین هنگ آفرین معروف به حسین خان «ر» سپرده شد. در ده سالگی هنگام کنسرت عده ای از هنرمندان در سالن سینما فارووس، آواز عارف قزوینی را با پیانو همراهی کرد. مرتضی به زودی سرآمد نوازندگان پیانو در زمان خود شد.
اهمیت کار محجوبی در این است که با سازی کاملاً اروپایی، موسیقی ایرانی را به خوبی می نواخت. این نحوهٔ نوازندگی خاصِ خود او بود و دقیقاً تأثیر یک ساز صددرصد اصیل و سنتی را در شنونده باقی می گذارد. بدین ترتیب محجوبی یکی از پایه گذاران موسیقی ملی ایران به حساب می آید. وی علاوه بر نوازندگی، چندین تصنیف و پیش درآمد و رِنگ نیز تصنیف کرده است. تصنیف هایش پلی است میان تصنیف های عارف قزوینی و علی اکبر شیدا و تصنیف های زمانه اش. در کارش آثار قدما را مد نظر داشت ولی اثر خود را به صورتی جامع تر ارائه می داد. در این زمینه کافی است به تصنیف معروف او با مطلع «من از روز ازل دیوانه بودم» که با صدای غلامحسین بنان خوانده شده اشاره کرد. لازم است ذکر شود که مصرع اول شعر «من از روز ازل دیوانه بودم» را خود مرتضی خان محجوبی سروده و باقی شعر از رهی معیری است. مرتضی محجوبی نت نمی دانست، ولی برای خود نتی اختراع کرده بود که بی شباهت به خط سیاق نبود ( خط سیاق علاماتی است در قدیم برای ثبت کردن وزن اجناس یا ارقام پول به کار می بردند ) . در اینباره پرویز یاحقی به شاپور بهروزی گفته است:
«آهنگی در دستگاه شور ساخته بودم، به نام «ای امید دل من کجایی» که از گلهای رنگارنگ ۱۷۲ پخش شد. هنگامی که به همهٔ اعضای ارکستر نت این تصنیف را برای اجرا دادم مرتضی محجوبی از من خواست، آهنگ تصنیف را با ویولون بنوازم و او آن را با علایم ویژهٔ خود پشت قوطی سیگار همای خود نوشت و عجب این بود که این آهنگ را همان مرتبه اول از همهٔ اعضای ارکستر بهتر و درست تر نواخت. »
