مراقبت پرواز

مراقبت پرواز ( به انگلیسی: Air Traffic Service ) ، به طور کلی به خدمتی گفته می شود که هدف آن جلوگیری از تصادف هواپیماها در سطح فرودگاه ها می باشد و از طرف دیگر ایجاد بستری مناسب برای حرکت روان ترافیک هوایی و ارائه اطلاعات ضروری جهت حفظ ایمنی پروازها و کمک در مواقع بحرانی به هواپیما می باشد. انواع خدمت های مراقبت پرواز به قرار زیر است:
• خدمت کنترل ترافیک هوایی ( Air Traffic Control Service )
• خدمت کنترل منطقه ای ( Area Control Service )
• خدمت تقرب ( Approach Control Service )
• خدمت کنترل فرودگاهی ( Aerodrome Control Service )
• خدمت اطلاعات پروازی ( Flight Information Service )
• خدمت هشدار ( Alerting Service )
واحد برج مراقبت پرواز، مسئول ارائه خدمت کنترل ترافیک هوایی در محدوده ای غالباً استوانه ای شکل اطراف فرودگاه و تا ارتفاع مشخصی می باشد که این محدوده با توجه به میزان پروازها و امکانات هر فرودگاه متغیر می باشد ولی به طور متداول شامل یک استوانه فرضی به مرکز فرودگاه به شعاع ۵ تا ۳۰ مایل دریایی و ارتفاع ۵ تا ۲۵ هزارپایی سطح زمین می باشد.
در حالیکه ترافیک موجود در مسیر بین پایانه های اصلی و همچنین نقاطی که به دلیل نداشتن ترافیک قابل توجه، نیازی به یک پایانه مجهز ندارند، توسط واحد مرکز کنترل هدایت می شوند. همچنین مرکز کنترل مسئول هماهنگی بین واحدهای مراقبت پرواز تمام فرودگاه های کشور را بر عهده دارد و به طور خلاصه تمام وسایل پرنده قبل از بلند شدن از زمین باید از این مرکز مجوز مربوطه را دریافت کنند.
در فرودگاه های که دارای تعداد پروازهای بالاتری هستند و همچنین در مناطقی که به دلیل وجود چند فرودگاه حجم ترافیک هوایی و درگیری ترافیک هوایی بالاتر از حد معمول می باشد، برای هماهنگی بیشتر بین واحد مرکز کنترل و واحد برجِ مراقبت و همچنین ایمنی بیشتر پروازها، واحد کنترل تقرب به همراه برج مراقبت مسئول هدایت ترافیک هوایی می باشد.
افرادی که مسئول کنترل ترافیک پایانه ای هستند و به طور مصطلح آنان را کنترلر می نامند، در مجموعه اماکن و تاسیساتی مشغول به کار هستند که آن ها را به ترتیب برج مراقبت پرواز و پایانه کنترل تقرب به وسیله رادار می نامند. در بعضی از نقاط پرسنل مورد نیاز به طور مشترک و هم زمان در برج مراقبت پرواز و پایانه کنترل تقرب به وسیله رادار با یکد یگر همکاری می کنند، در حالیکه در دیگر نقاط، این دو قسمت کاملاً از یکدیگر جدا بوده و به طور مستقل عمل می کنند. برای مثال فرودگاه بین المللی مهرآباد دارای تأسیسات مشترک می باشد، در صورتی که برج مراقبت فرود گاه امام خمینی در محل فرودگاه واقع می باشد، ولی تأسیسات کنترل تقرب رادار آن در فاصله ای دورتر و در فرودگاه مهرآباد واقع می باشد.