مدیریت حوزه علمیه قم

[ویکی فقه] تحولات تشکیلاتی و مدیریتی حوزه علمیه قم را می توان در دو دهه ارزیابی کرد، دهه اول، دهه ۶۰ می باشد که حوزه از لحاظ تشکیلاتی به وسیله شورای ۹ نفره منصوب از سوی مراجع و حضرت امام اداره می شد و در دهه ۷۰، آن شورا منحل گردید و تشکیلات حوزه از لحاظ اداری و مدیریت به سوی سیاست گذاری کلان (شورای عالی حوزه های علمیه) و مرکز مدیریت حوزه علمیه قم رفت. این تشکیلات هم در دهه ۶۰ و هم در دهه ۷۰ زیر نظر مراجع عظام انجام وظیفه می نمودند و برنامه ها و اعضای شورای مدیریت دهه ۶۰ و شورای عالی حوزه های علمیه دهه ۷۰ باید به تایید مراجع تقلید تشیع می رسیدند.
حوزه های علمیه شیعه
مطالب شورای مدیریت از طریق مصاحبه نگارنده با معاون آموزشی مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، جناب حجة الاسلام رفعتی نائینی و مجله پیام حوزه، پیش شماره پاییز ۱۳۷۲، صص ۴۰-۴۷ اخذ گردیده است.
همان گونه که قبلاً اشاره شد، از نخستین اقدامات شورا، تدوین برنامه درسی ادبیات و سطوح حوزه علمیه قم بود. در این برنامه که سه سال برای دوره ادبیات و شش سال برای سطوح در نظر گرفته شد، درس های هر سال مشخص گردید و سعی شد هم دوره ادبیات به همان روش سنتی با دقت و تعمق همراه باشد و هم درس های متداول فقه و اصول به طور دقیق و کامل خوانده شود. در دهه ۶۰ زمزمه های فراوانی در گوشه و کنار، به منظور تضعیف بعضی از متون درسی شایع بود؛ برای مثال این که بهتر است بعضی از متون تلخیص شود یا به جای آن کتاب آسان تری انتخاب شود تا طلبه بتواند به تحصیل بعضی از علوم دیگر مورد نیاز روز نیز بپردازد؛ ولی امام مکرراً از این مساله اظهار نگرانی کرده، تاکید می نمودند دروس فقه و اصول حوزه بایستی به همان نحو سنتی (که از آن به فقه جواهری نیز تعبیر می فرمودند) خوانده شود و از فرمایشات امام در ملاقات با شورای مدیریت است که می فرمایند: «قضیه تحصیل هم باید به نحوی باشد که فقه سنتی فراموش نشود و آن چیزی که تا به حال اسلام را نگه داشته است، همان فقه سنتی است و همه همت ها باید معطوف این بشود که فقه به همان وضعی که بوده است، محفوظ باشد. ممکن است اشخاصی بگویند که باید فقه تازه ای درست کرد که این آغاز هلاکت حوزه است و روی آن باید دقت بشود».
خمینی، سیدروح الله، صحیفه نور، ج۲۰، ص۵۶.
در سال روز میلاد مبارک حضرت بقیة الله الاعظم حجت بن الحسن العسکری (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) (چهارشنبه ۱۵ شعبان ۱۴۱۲/ ۳۰ بهمن ماه ۱۳۷۰) حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب به منظور زیارت مرقد مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها) و دیدار با مراجع، علما و فضلای حوزه و مردم شهرستان قم، قدم بدین سرزمین گذاشت. ایشان دیدارهایی با اقشار مختلف جامعه، از جمله خانواده معظم شهدا و علما و روحانیون حوزه داشتند. در شب ۱۶ شعبان در مدرسه دارالشفا، جلسه ای با حضور اساتید، فضلا و طلاب حوزه تشکیل شد که نتایج عظیمی در پی داشت. در این جلسه ابتدا آیت الله مشکینی سخنانی را در باب حوزه و روحانیت ایراد کرد. پس از آن مقام معظم رهبری ضمن تشریح موفقیت های نظام، به مسایل حوزه پرداختند و با طرح پیشنهاد تشکیل سمینارهایی برای بحث و بررسی مسایل حوزه تاکید نمودند: «من به مسایل روحانیت علاقه عمیقی دارم. از نوع علاقه انسان به نفس خودش».
به نقل از مجله پیام حوزه، شماره اول، ص۷.
...