مدیریت بحران

مدیریت بحران ( به انگلیسی: Crisis management ) از اصطلاحات حوزه مدیریت است که به مجموعه ای از فعالیت ها، چاره جویی ها و دستورالعمل هایی گفته می شود که مدیریت یک سازمان در چالش با بحران انجام می دهد و هدف آن کاهش روند، کنترل و رفع بحران است. به طور کلّی، مدیریت بحران به معنای سوق دادن هدفمند جریانِ پیشرفتِ امور به روالی قابل کنترل و انتظار بازگشت امور در اَسرع وقت به شرایط قبل از بحران است.
برخلاف مدیریت ریسک، که شامل ارزیابی تهدیدهای احتمالی و پیدا کردن بهترین راه جلوگیری از وقوع آن است، مدیریت بحران شامل برخورد با تهدیدها قبل، درحین و پس از وقع تهدید است.
داشتن بینش بحران محور، به توانایی فکر کردن در مورد سناریوی بدترین حالت های قابل وقوع و در عین حال ارائه راه حل های بیشمار نیاز دارد. از آنجایی که اولین روش، ممکن است جوابگو نباشد، سعی و خطا یک روش پذیرفته شده است. لازم است که همیشه طرح مقابله با تهدیدهای احتمالی موجود بوده و هوشیار بود. سازمان ها و افراد باید دارای یک برنامه پاسخ سریع برای مواقع اضطراری بوده و با مانور و تمرین، آمادگی کافی داشته باشند. [ ۱]
در طول فرایند مدیریت بحران، لازم است که انواع بحران های مختلف شناسایی گردد، چرا که هر بحرانی با استراتژی خاصی مدیریت می گردد. [ ۲] اتو لربینگر[ ۳] بحران ها را به ۸ دسته تقسیم کرده است:
• فاجعه طبیعی
• بحرانی تکنولوژیکی
• تقابل
• شرارت و بدخواهی
• سوء رفتارهای سازمانی
• خشونت محیط کار
• شایعه ها
• حملات تروریستی/ فجایع ساخت انسان
در پاییز سال ۱۹۸۲، یک قاتل ۶۵ میلی گرم سیانور به برخی کپسول های Tylenol در قفسه های فروشگاه اضافه کرد و موجب کشته شدن هفت نفر از جمله سه نفر در یک خانواده شد. شرکت جانسون و جانسون ۳۱ میلیون کپسول را با هزینه ۱۰۰ میلیون دلار مرجوع و از بین برد. مدیر عامل شرکت، جیمز برک، در تبلیغات تلویزیونی و در کنفرانس های خبری ظاهر شد و مصرف کنندگان را از اقدامات این شرکت آگاه کرد. بسته بندی مقاوم در برابر دستکاری غیرقانونی به سرعت معرفی شد و فروش Tylenol به سطح قبل از بحران نزدیک شد.
جانسون و جانسون یک شرکت چندملیتی فعال در حوزه مراقبت های بهداشتی است. جدا از تولید پودر بچه، انواع لوسیون ها و تولیدکننده مسکن های مختلف مانند Tylenol در مقیاس جهانی است. در سال ۱۹۸۲ هفت تن از مصرف کنندگان قرص های Tylenol بر اثر مسمومیت ناشی از سیانور جان خود را از دست دادند. علت این امر توسط شخص یا اشخاصی ناشناس خرابکاری عمدی شرکت عنوان شد. به عبارت دیگر براساس این ادعا شرکت با اطلاع قبلی از مسموم بودن این قرص ها آنها را روانه بازار کرده بود.