[ویکی فقه] مخصِّص مرّدّد بین اقلّ و اکثر را مخصص مجمل بین اقل و اکثر گویند.
تردید و دوران ناشی از اجمال در هر یک از مخصص مجمل مصداقی و مخصص مجمل مفهومی به دو صورت قابل تصور است:۱. دوران بین اقل و اکثر؛ ۲. دوران بین متباینین.
صور تردید میان اقل و اکثر
مخصص مجمل بین اقل و اکثر، به مخصصی می گویند که تردید ناشی از اجمال در آن، به صورت تردید میان اقل و اکثر باشد، که دو صورت دارد:ا) جایی که مفهوم آن مردد بین اقل و اکثر است؛ یعنی برای مثال، دلیل عام می گوید: «اکرم العلماء» و دلیل خاص می گوید: «لا تکرم الفساق من العلماء» و به این ترتیب، در مورد معنای واژه «فاسق» تردید به وجود می آید که آیا فقط به مرتکب کبیره، اطلاق می شود (اقل) یا به مرتکب کبیره و صغیره ، هر دو (اکثر).ب) موردی که مصداق آن مردد بین اقل و اکثر است، و آن در جایی است که دلیل عام می گوید: «اکرم العلماء»، و دلیل خاص می گوید: «لا تکرم الفساق منهم»، که در مفهوم فاسق تردید نمی باشد، ولی معلوم نیست تعداد مرتکبین کبیره بیست نفر است (اقل) یا سی نفر (اکثر).
تردید و دوران ناشی از اجمال در هر یک از مخصص مجمل مصداقی و مخصص مجمل مفهومی به دو صورت قابل تصور است:۱. دوران بین اقل و اکثر؛ ۲. دوران بین متباینین.
صور تردید میان اقل و اکثر
مخصص مجمل بین اقل و اکثر، به مخصصی می گویند که تردید ناشی از اجمال در آن، به صورت تردید میان اقل و اکثر باشد، که دو صورت دارد:ا) جایی که مفهوم آن مردد بین اقل و اکثر است؛ یعنی برای مثال، دلیل عام می گوید: «اکرم العلماء» و دلیل خاص می گوید: «لا تکرم الفساق من العلماء» و به این ترتیب، در مورد معنای واژه «فاسق» تردید به وجود می آید که آیا فقط به مرتکب کبیره، اطلاق می شود (اقل) یا به مرتکب کبیره و صغیره ، هر دو (اکثر).ب) موردی که مصداق آن مردد بین اقل و اکثر است، و آن در جایی است که دلیل عام می گوید: «اکرم العلماء»، و دلیل خاص می گوید: «لا تکرم الفساق منهم»، که در مفهوم فاسق تردید نمی باشد، ولی معلوم نیست تعداد مرتکبین کبیره بیست نفر است (اقل) یا سی نفر (اکثر).
wikifeqh: مخصص_مردد_بین_اقل_و_اکثر