مخروط افکنه

دانشنامه عمومی

مَخروط اَفکَنه ( که بادبزن آبرفتی هم نامیده شده ) ته نشست های بادبزنی شکلی هستند که به وسیله رودخانه ها در محل هایی که شیب آن ها بطور ناگهانی کم می شود پدید می آیند. هنگامی که آبراهه ها از دره های پرشیب کوهستان وارد منطقه کم شیب و دشت شوند، به دلیل کاهش سرعت آب رسوبات خود را به صورت مخروط بازشده ای به جا می گذارند که مخروط افکنه ( alluvial fan ) یا مخروط آبرفتی نامیده می شود. رأس مخروط افکنه به سمت بالادست آبراهه و قاعده آن در پایین دست است. رسوبات مخروط افکنه در نزدیک رأس آن ها بیش تر از قطعات سنگ درشت دانه، قلوه سنگ های بزرگ تشکیل شده و به تدریج به سمت قاعده شامل دانه های شن، ماسه، مارن و رس است. مخروط افکنه در نواحی خشک و نیمه خشک که پوشش گیاهی بیش تر به صورت پراکنده است، گسترش زیادی دارد. [ ۱] مخروط افکنه ها معمولاً در محل خروجی دره به دشت پدید می آیند. اگر چند مخروط افکنه مجاور با همدیگر به یک دامنه شیبدار بریزند تشکیل یک باهادا ( bajada ) می دهند.
ته نشت رسوب ذخیره شده به وسیلهٔ رودخانه سریع السیر همچنانکه وارد دشت یا دره بازی می شود و به دلیل شکلی که دارد بادبزن آبرفتی نامیده می شود بادبزن آبرفتی در مناطق خشک معمولترین پدیده است زیراکه خشک شدن و سیلابی شدن متناوب رودخانه های کوهستان شرایط مناسبی برای تشکیل آن فراهم می سازد بادبزن آبرفتی گاهی تا چندین کیلومتر گسترش می یابد[ ۲]
/رسوبات سیلابی صفحه ای
/رسوبات رودخانه ای
/رسوبات غربال شده
/رسوبات جریانی خرده دار[ ۳]
عکس مخروط افکنهعکس مخروط افکنه
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

مخروط اَفکَنِه(alluvial fan)
(یا: پنجۀ آبرفتی) سازندِ ناهموار رسوبی و مثلثی شکلی در قاعدۀ دامنه ها. هنگامی پدید می آید که رودخانه یا جریان آب حامل رسوب ناگهان بار شن و سیلت خود را تخلیه کند و سرعتش نیز در هنگام ورود به جلگه کاهش یابد. سطح مخروط افکنه رو به بیرون شیب پیدا می کند، مانند کمان پهنی که رأسش دهانۀ درۀ پرشیب باشد. جریان آب کوچکی که اجزای درشت را حمل می کند، مخروط افکنه ای کوتاه تر و پرشیب تر می سازد تا رودخانه ای بزرگ که بار رسوبی ای از ذرات ریز دارد. با گذشت زمان، مخروط افکنه با فرسایش مداوم بالادست و پایین دست، رفته رفته تخریب و شیب آن کم می شود.

پیشنهاد کاربران

بپرس