مختصات دکارتی

مُختَصّات دِکارتی (Cartesian coordinates)
مُختَصّات دِکارتی
(یا: مختصات قائم) در هندسۀ تحلیلی، مؤلفه هایی برای مشخص کردن مکان هر نقطه برحسب فواصل عمودی آن نقطه از دو یا چند محور عمود برهم. در صفحه ای دوبُعدی که با دو محور عمود برهم، یکی محور افقی x و دیگری محور قائم y، تعریف می شود، مختصات هر نقطه برحسب فاصله های عمودی از محور x و محور y مشخص و به شکل (x,y) نوشته می شود. مثلاً، نقطه ای مانند p که سه واحد از محور y و چهار واحد از محور x فاصله دارد، دارای مختصات دکارتی (۳,۴) است (← طول_نقطه؛ عرض_نقطه). مختصات نقطه ممکن است هر دو منفی، مثبت یا یکی منفی و دیگری مثبت باشند. مثلاً (۷- و ۴-) مختصات نقطه ای است که به فاصلۀ چهار واحد از محور y در سمت چپ آن و هفت واحد از محور x و در زیر آن قرار دارد. مختصات را می توان به هر تعداد از ابعاد تعمیم داد. در هندسۀ تحلیلی سه بعدی، از مختصه ای دیگر، یعنی فاصله از محور سومی با نام محور z که به هردو محورx و y عمود است، نیز استفاده می کنند. نام مختصات دکارتی از نام رنه دکارت، ریاضی دان و فیلسوف فرانسوی، گرفته شده است. این دستگاه مختصات برای ترسیم نقشۀ ماشین ها و ساختمان ها، و نیز در طراحی با رایانهبه کار می رود.