محیی الدین پیری رئیس

[ویکی فقه] پیریْ رَئیس، محیی الدین، دریانورد و نقشه نگار معروف ترک می باشد.
دربارۀ تاریخ تولد او اتفاق نظر وجود ندارد. برخی او را زادۀ ۸۶۹ق/۱۴۶۵م، و عده ای دیگر ۸۸۰ق/۱۴۷۵م دانسته اند. بیشتر مورخان محل تولد او را گلیبولو۲ آورده اند، به همین سبب، برخی از محققان غربی سعی کرده اند تا او را مسیحی و یونانی بشناسانند؛ اما با توجه به این که نام کامل او را احمد بن حاج محمد قرامانی لارنده ای دانسته اند، می توان پی برد که پدرش ترک و از اهالی لارنده بوده است. اوایل زندگی پیری رئیس به کار دریانوردی نزد عمویش کمال رئیس سپری شد. کمال رئیس پیش از آن که در خدمت نیروی دریایی عثمانیان درآید، در دریای مدیترانه به راهزنی می پرداخت.
خدمت در دریانوردی عثمانیان
دورۀ دیگر زندگی پیری رئیس هنگامی آغاز شد که بایزید دوم (حک ۸۸۶- ۹۱۸ق/۱۴۸۱-۱۵۱۲م) در ۹۰۰ق/۱۴۹۵م کمال رئیس، عمویش را به خدمت در نیروی دریایی عثمانی فراخواند. نام پیری رئیس نخستین بار در جنگ های دریایی سال های ۹۰۴- ۹۰۸ق که میان عثمانی ها و ونیزیان درگرفته بود، آمده است. در این سال ها، پیری رئیس فرمانده یک کشتی از ناوگان جنگی عثمانیان بود و در کنار عمویش که در این جنگ ها حضور داشت، به نبرد با ونیزیان می پرداخت. در همین دوره بود که او برای رساندن خبر پیروزیِ نیروی دریایی عثمانیان بر ونیزی ها و بازپس گیری ناوارین که توسط عمویش صورت گرفته بود، به استانبول رفت و نخستین بار به حضور بایزید دوم باریافت و ۳ هزار آقچه مژدگانی دریافت کرد و روزانه ۵ آقچه به حقوقش اضافه شد. با غرق شدن عمویش در ۹۱۷ق/۱۵۱۱م، در طوفان دریایی، دورۀ دیگری از زندگی پیری رئیس آغاز شد. پیری رئیس با مرگ عمویش از یک پشتیبان و حامی بزرگ محروم شد، ولی تجربه هایی که در اثر همکاری با کمال رئیس به دست آورده بود، او را در منزلتی توأم با شهرت قرار داده بود. پیری رئیس پس از آن مدتی از دریانوردی کناره گرفت و در گلیبولو، نخستین اثرش، یعنی نقشۀ جهان را آماده کرد؛ در عین حال یادداشت هایی را که برای تألیف کتاب بحریه آماده کرده بود، منظم نمود.
فرماندهی کشتی ها در جنگ
در فاصلۀ سال های ۱۵۱۶-۱۵۱۷م در سفر جنگی ناوگان عثمانی که رهسپار مصر بود، مقام فرماندهی بخشی از کشتی ها به پیری رئیس داده شد. این ناوگان به فرماندهی جعفربیگ، اسکندریه را تسخیر کرد. پیری رئیس با یک ناو از راه نیل به قاهره رفت و نقشه ای تهیه کرد و دربارۀ آن سرزمین اطلاعات تاریخی و جغرافیایی مهمی به دست داد.هنگامی که در ۱۵۱۷م، مصر به حاکمیت عثمانی درآمد، پیری رئیس فرصت پیدا کرد که با سلطان سلیم اول که از اسکندریه راهی قاهره بود، دیدار کند و آن بخش از نقشۀ جغرافیایی را که پیش تر آماده کرده بود (بخش نقشۀ آمریکا که امروزه در دست است)، به سلطان سلیم تقدیم نماید.
تألیف کتاب بحریه
...