مَحص: خالص شدن از هر عیبى که در چیزی باشد را محص گویند. این لغت در دو آیهٔ قرآن در سورۂ آل عمران به معنای پاک کردن مؤمن از سوی خداوند ذکر شده است: وَلِیُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا - وَ لِیُمَحِّصَ
... [مشاهده متن کامل] ما فِی قُلُوبِکُم. در اصل مَحص الهی به معنای در بن بست قراردادن انسان مؤمن برای درک قدرت و ارادۂ خداوند بر اوست. مَحص حصولِ پاکیِ عقیده و اخلاص و باوری ست که در اثر به بن بست کشیدنِ انسان در میان سختی ها برای برهم زدن پیش بینی های او برای نشان دادنِ قدرت مطلق حق تعالی به انسان است.
مثال هائی از قرآن:
ُوْلَئِکَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَلاَ یَجِدُونَ عَنْهَا مَحِیصاً ( آیه 121 سوره نساء )
آنان ( که از اهریمن فرمان می برند ) جایگاهشان دوزخ است، و راه گریزی از آن ندارند.
... [مشاهده متن کامل]
وَیَعْلَمَ الَّذِینَ یُجَادِلُونَ فِی آیَاتِنَا مَا لَهُم مِّن مَّحِیصٍ ( آیه 35 سوره شوری )
( خداوند چنین می کند تا مؤمنان عبرت گیرند ) و تا کافرانی که به مخالفت آیات ما برمی خیزند و آنها را نمی پذیرند بدانند که هیچ گریزگاه و پناهگاهی ( از دست عذاب خدا ) ندارند ( و پیوسته در دسترس قدرت اویند )
وَضَلَّ عَنْهُم مَّا کَانُوا یَدْعُونَ مِن قَبْلُ وَظَنُّوا مَا لَهُم مِّن مَّحِیصٍ ( آیه 48 سوره فصلت مورد اشاره جناب باقری )
و اثری از معبودهائی که قبلاً ( در دنیا ) به فریاد می خواندند و می پرستیدند نمی بینند ، و یقین حاصل می کنند که هیچ گریزگاهی و راه فراری ندارند .
رهایی یافتن
رها شدن
آسوده شدن
در رفتن
زود استر را فروشید آن حریص
یافت از غم وز زیان آن دم محیص
✏ �مولانا�
( و ظنوا ما لهم من محیص ) .
محیص از ماده حیص ( بر وزن حیف ) به معنی بازگشت و عدول و کناره گیری کردن از چیزی است ، و از آنجا که محیص اسم مکان است این کلمه به معنی فرارگاه یا پناهگاه می آید . ( تفسیر نمونه ج : 20 ص : 318 )
نجات دهنده
