محوی

سید محمد بالخی پسر سید مُلا عثمان شیخ رش، متخلص به مه حوی بابان ( ۱۸۳۶ در بالخ، سلیمانیه –۱۹۰۶ در سلیمانیه ) ، از بزرگترین شاعران کلاسیک کُرد و از مشهورترین شاعران عرفانی کُرد است. عمدۀ شهرت وی به واسطۀ غزل های عاشقانه و عارفانه ای است که به کُردی سورانی سروده است.
سید محمد بالخی پسر سید مُلا عثمان از نوادگان «شیخ رش» در سال ۱۸۳۶ در روستای بالخ در مجاورت سلیمانیه به دنیا آمد. وی از سن هفت سالگی به آموختن قرآن و علوم رایج دوران پرداخت و سپس برای تحصیل علم عازم شهرهای کردستان همچون سنندج و مهاباد و بغداد شد. در بغداد او از محضر بزرگانی چون مفتی زهاوی ( مفتی وقت عراق ) بهره برد. از جمله شاگردان مشهور محوی هم می توان به ملا سعید افندی، ملا حسن قزلچی اشاره کرد. محوی از پیروان طریقت نقشبندیه بود، او ارادت بسیاری به مولانا خالد شهرزوری داشته است. او پس از ملاقاتی که در سال ۱۸۸۳ با سلطان عبدالحمید دوم عثمانی داشت، اجازۀ تأسیس خانقاهی را در سلیمانیه گرفت که به خانقاه محوی شهرت یافت. محوی از نقشبندی ها تأثیر بسیار پذیرفته است و به خصوص در دیوان خود از شیخ عمر ضیاءالدین نقشبندی بسیار یاد می کند. از جمله عالمان کُرد که محوی با آنان هم کلام بوده است می توان به مولوی کرد، مولانا احمد نودشی، ملا حامد بیسارانی و … اشاره کرد.
محوی به زبان های کُردی، فارسی و عربی و در قالب های غزل، قصیده، دوبیتی و فرد شعر سروده است. مضمون بیشتر اشعار وی تصوف، عرفان و تقبیح دنیا است. اشعار وی سرشار از استعاره و نماد است. استفاده از واژه های قدیمی و گاه غیرمستعمل و قافیه های نامتداول از دیگر ویژگی های شعر محوی است. او در میان شعرای فارس بیشتر تحت تأثیر حافظ و در میان شاعران کُرد تحت تأثیر نالی بوده است. وی در غزلی در مورد حافظ می گوید:
«محوی»