[ویکی فقه] یکی از نویسندگان سنی در پاسخ به حدیث قرطاس و مخالفت عمر بن الخطاب با دستور رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) ادعا کرده است که اگر عمر با دستور آن حضرت مخالفت کرده، علی (علیه السّلام) نیز در قضیه صلح حدیبیه مخالفت کرده است. در این مقاله به بررسی این شبهه می پردازیم.
یکی از نویسندگان سنی در پاسخ به حدیث قرطاس و مخالفت عمر بن الخطاب با دستور رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) گفته است:هنگامی که آن حضرت در صلح حدیبیه صلح نامه نوشتند و در پایان آن، دستور دادند که محمد رسول الله را بنویسد بعد از آن مشرکین اعتراض کردند که ما شما را رسول الله نمی دانیم، لذا رسول الله را حذف کنید و تنها محمد بنویسید، آن حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) به حضرت علی رضی الله عنه فرمودند: امح رسول الله (لفظ رسول الله را از پایان صلح نامه پاک کنید) اما حضرت علی رضی الله عنه در جواب ایشان فرمودند: والله لا امحوک ابداً قسم به خدا اسم شما را پاک نخواهم کرد.
أبوعبدالله البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، ج۳، ص۱۸۴.
«حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ ابی اِسْحَاقَ، قَالَ: سَمِعْتُ الْبَرَاءَ بْنَ عَازِبٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: " لَمَّا صَالَحَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) اَهْلَ الْحُدَیْبِیَةِ کَتَبَ عَلِیُّ بْنُ ابی طَالِبٍ بَیْنَهُمْ کِتَابًا، فَکَتَبَ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، فَقَالَ الْمُشْرِکُونَ: لَا تَکْتُبْ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، لَوْ کُنْتَ رَسُولًا لَمْ نُقَاتِلْکَ، فَقَالَ لِعَلِیٍّ: امْحُهُ، فَقَالَ عَلِیٌّ: مَا اَنَا بِالَّذِی اَمْحَاهُ، فَمَحَاهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) بِیَدِهِ، وَصَالَحَهُمْ عَلَی اَنْ یَدْخُلَ هُوَ وَاَصْحَابُهُ ثَلَاثَةَ اَیَّامٍ، وَلَا یَدْخُلُوهَا اِلَّا بِجُلُبَّانِ السِّلَاحِ، فَسَاَلُوهُ مَا جُلُبَّانُ السِّلَاحِ، فَقَالَ: الْقِرَابُ بِمَا فِیهِ.» براء بن عازب گفت: زمانی که رسول خدا با اهل حدیبیه صلح کرد، علی بن ابی طالب (علیه السّلام) نویسنده صلح نامه بود؛ پس نوشت: «محمد رسول الله». مشرکان گفتند: ننویس «محمد رسول الله» اگر تو رسول خدا بودی، ما با تو نمی جنگیدیم. پس آن حضرت به علی (علیه السّلام) فرمود: آن را پاک کن. علی (علیه السّلام) فرمود: من کسی نیستم که آن را پاک کنم؛ پس رسول خدا با دست خود آن را پاک کرد و با مشرکان توافق کرد که...
أبوعبدالله البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، ج۳، ص۱۸۴، ح۲۶۹۸، کتاب الصلح، ب۶، باب کَیْفَ یُکْتَبُ هَذَا مَا صَالَحَ فُلاَنُ بْنُ فُلاَن وَفُلاَنُ بْنُ فُلاَن وَاِنْ لَمْ یَنْسُبْهُ اِلَی قَبِیلَتِهِ، اَوْ نَسَبِهِ.
در صلح حدبیه درخواست کننده سهیل بن عمرو بوده نه رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم). طبق روایتی که نسائی در خصائص امیرمؤمنان و در سنن کبرای خود نقل کرده است، درخواست کننده محو جمله «رسول الله» از صلح نامه، یکی از مشرکان به نام سهیل بن عمرو بوده است، نه شخص رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم). و امیرمؤمنان (علیه السّلام) در پاسخ به او گفت که هرگز آن را محو نخواهد کرد:«اَخْبَرَنِی مُعَاوِیَةُ بْنُ صَالِحٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ صَالِحٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ هَاشِمٍ الْجَنْبِیُّ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اِسْحَاقَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ کَعْبٍ الْقُرَظِیِّ، عَنْ عَلْقَمَةَ بْنَ قَیْسٍ، قَالَ: قُلْتُ لِعَلِیٍّ: " تَجْعَلُ بَیْنَکَ وَبَیْنَ ابن اُکْلَةَ الاَکْبَادَ حَکَمًا؟ قَالَ: اِنِّی کُنْتُ کَاتِبَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) یَوْمَ الْحُدَیْبِیَةِ، فَکَتَبَ: هَذَا مَا صَالَحَ عَلَیْهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، وَسُهَیْلُ بْنُ عَمْرٍو، فَقَالَ سُهَیْلٌ: لَوْ عَلِمْنَا اَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ مَا قَاتَلْنَاهُ، امْحُهَا، فَقُلْتُ: هُوَ وَاللَّهِ رَسُولُ اللَّهِ، وَاِنْ رَغِمَ اَنْفُکَ، لا وَاللَّهِ، لا اَمْحُهَا، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) اَرِنِی مَکَانَهَا، فَاَرَیْتُهُ فَمَحَاهَا.»از علقمة بن قیس نقل شده است که به علی (علیه السّلام) گفتم: آیا بین خود و بین فرزند جگرخوار، حَکَم (داور) قرار می دهی؟ فرمود: من در روز حدیبیه کاتب رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بودم پس نوشت (م): این صلح نامه ای است بین محمد رسول الله و سهیل بن عمرو. پس سهیل گفت: اگر ما می دانستیم که او رسول خدا است، با او نمی جنگیدیم، آن را پاک کن. من گفتم: به خدا سوگند که او رسول خدا است، اگر چه بر خلاف میل تو باشد، به خدا سوگند آن را پاک نمی کنم. پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: جای آن را به من نشان بده، پس نشان دادم و آن حضرت آن را محو کرد.
النسائی، ابوعبد الرحمن احمد بن شعیب بن علی (متوفای۳۰۳ ه)، خصائص امیرمؤمنان علی بن ابی طالب، ج۱، ص۱۴۹.
...
یکی از نویسندگان سنی در پاسخ به حدیث قرطاس و مخالفت عمر بن الخطاب با دستور رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) گفته است:هنگامی که آن حضرت در صلح حدیبیه صلح نامه نوشتند و در پایان آن، دستور دادند که محمد رسول الله را بنویسد بعد از آن مشرکین اعتراض کردند که ما شما را رسول الله نمی دانیم، لذا رسول الله را حذف کنید و تنها محمد بنویسید، آن حضرت (صلی الله علیه و آله وسلّم) به حضرت علی رضی الله عنه فرمودند: امح رسول الله (لفظ رسول الله را از پایان صلح نامه پاک کنید) اما حضرت علی رضی الله عنه در جواب ایشان فرمودند: والله لا امحوک ابداً قسم به خدا اسم شما را پاک نخواهم کرد.
أبوعبدالله البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، ج۳، ص۱۸۴.
«حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ، حَدَّثَنَا غُنْدَرٌ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ ابی اِسْحَاقَ، قَالَ: سَمِعْتُ الْبَرَاءَ بْنَ عَازِبٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: " لَمَّا صَالَحَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) اَهْلَ الْحُدَیْبِیَةِ کَتَبَ عَلِیُّ بْنُ ابی طَالِبٍ بَیْنَهُمْ کِتَابًا، فَکَتَبَ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، فَقَالَ الْمُشْرِکُونَ: لَا تَکْتُبْ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، لَوْ کُنْتَ رَسُولًا لَمْ نُقَاتِلْکَ، فَقَالَ لِعَلِیٍّ: امْحُهُ، فَقَالَ عَلِیٌّ: مَا اَنَا بِالَّذِی اَمْحَاهُ، فَمَحَاهُ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) بِیَدِهِ، وَصَالَحَهُمْ عَلَی اَنْ یَدْخُلَ هُوَ وَاَصْحَابُهُ ثَلَاثَةَ اَیَّامٍ، وَلَا یَدْخُلُوهَا اِلَّا بِجُلُبَّانِ السِّلَاحِ، فَسَاَلُوهُ مَا جُلُبَّانُ السِّلَاحِ، فَقَالَ: الْقِرَابُ بِمَا فِیهِ.» براء بن عازب گفت: زمانی که رسول خدا با اهل حدیبیه صلح کرد، علی بن ابی طالب (علیه السّلام) نویسنده صلح نامه بود؛ پس نوشت: «محمد رسول الله». مشرکان گفتند: ننویس «محمد رسول الله» اگر تو رسول خدا بودی، ما با تو نمی جنگیدیم. پس آن حضرت به علی (علیه السّلام) فرمود: آن را پاک کن. علی (علیه السّلام) فرمود: من کسی نیستم که آن را پاک کنم؛ پس رسول خدا با دست خود آن را پاک کرد و با مشرکان توافق کرد که...
أبوعبدالله البخاری الجعفی، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، ج۳، ص۱۸۴، ح۲۶۹۸، کتاب الصلح، ب۶، باب کَیْفَ یُکْتَبُ هَذَا مَا صَالَحَ فُلاَنُ بْنُ فُلاَن وَفُلاَنُ بْنُ فُلاَن وَاِنْ لَمْ یَنْسُبْهُ اِلَی قَبِیلَتِهِ، اَوْ نَسَبِهِ.
در صلح حدبیه درخواست کننده سهیل بن عمرو بوده نه رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم). طبق روایتی که نسائی در خصائص امیرمؤمنان و در سنن کبرای خود نقل کرده است، درخواست کننده محو جمله «رسول الله» از صلح نامه، یکی از مشرکان به نام سهیل بن عمرو بوده است، نه شخص رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم). و امیرمؤمنان (علیه السّلام) در پاسخ به او گفت که هرگز آن را محو نخواهد کرد:«اَخْبَرَنِی مُعَاوِیَةُ بْنُ صَالِحٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ صَالِحٍ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ هَاشِمٍ الْجَنْبِیُّ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ اِسْحَاقَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ کَعْبٍ الْقُرَظِیِّ، عَنْ عَلْقَمَةَ بْنَ قَیْسٍ، قَالَ: قُلْتُ لِعَلِیٍّ: " تَجْعَلُ بَیْنَکَ وَبَیْنَ ابن اُکْلَةَ الاَکْبَادَ حَکَمًا؟ قَالَ: اِنِّی کُنْتُ کَاتِبَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) یَوْمَ الْحُدَیْبِیَةِ، فَکَتَبَ: هَذَا مَا صَالَحَ عَلَیْهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، وَسُهَیْلُ بْنُ عَمْرٍو، فَقَالَ سُهَیْلٌ: لَوْ عَلِمْنَا اَنَّهُ رَسُولُ اللَّهِ مَا قَاتَلْنَاهُ، امْحُهَا، فَقُلْتُ: هُوَ وَاللَّهِ رَسُولُ اللَّهِ، وَاِنْ رَغِمَ اَنْفُکَ، لا وَاللَّهِ، لا اَمْحُهَا، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله وسلّم) اَرِنِی مَکَانَهَا، فَاَرَیْتُهُ فَمَحَاهَا.»از علقمة بن قیس نقل شده است که به علی (علیه السّلام) گفتم: آیا بین خود و بین فرزند جگرخوار، حَکَم (داور) قرار می دهی؟ فرمود: من در روز حدیبیه کاتب رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) بودم پس نوشت (م): این صلح نامه ای است بین محمد رسول الله و سهیل بن عمرو. پس سهیل گفت: اگر ما می دانستیم که او رسول خدا است، با او نمی جنگیدیم، آن را پاک کن. من گفتم: به خدا سوگند که او رسول خدا است، اگر چه بر خلاف میل تو باشد، به خدا سوگند آن را پاک نمی کنم. پس رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) فرمود: جای آن را به من نشان بده، پس نشان دادم و آن حضرت آن را محو کرد.
النسائی، ابوعبد الرحمن احمد بن شعیب بن علی (متوفای۳۰۳ ه)، خصائص امیرمؤمنان علی بن ابی طالب، ج۱، ص۱۴۹.
...
wikifeqh: حذف_واژه_رسول الله_از_صلح_حدیبیه