محمود جم

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] محمود جم، دولت مرد ایرانی از اواخر دوران قاجار و نخست وزیر ایران در دوره رضاشاه پهلوی بود.
محمود جم ملقب به مدیرالملک فرزند، محمدصادق خواجگان جم که کنیه خواجگان چند نسل در نیاکان آنها بود، ولی پس از رسیدن به وزارت کلمه «خواجگان» را از فامیل خود حذف کردند. خاندان جم، شجره نامه و نسبشان به شیخ محمود شبستری می رسد. وی در سال ۱۲۶۱ش. در تبریز متولد شد. پدرش از کارمندان دولت بود که از کرمان به تبریز مهاجرت کرد. برای پیشرفت و ترقی فرزندان خود توجه کافی مبذول می داشت. او با توجه مخصوص پدرش با تحصیلات متداول و صرف و نحو و ادبیات فارسی را در مدارس رشدیه و کمالیه به پایان رساند و علاوه بر طی دوره مدارس جدید که تازه در تبریز دایر شده بود، در حسن خط و شیوه نگارش و آموختن زبان فرانسوی، کوشش بسیار نمود.
فعالیت های دولتی
او در تبریز داروخانه ای را اداره می کرد و به عنوان طبیب ولیعهد، به دربار قاجار راه یافت و با سمت مترجم «دکتر کوپن» رئیس داروخانه سلطنتی، در اوایل ۱۲۸۰ش. مشغول به خدمت در دربار ولیعهد محمدعلی میرزا وارد شد. او مدتی مترجم سفارت فرانسه و سپس مترجم اداره گمرکات شد. او در کابینه وثوق الدوله وارد کارهای دولتی شد و به ریاست انبار غله منصوب شد و بعد خزانه دار شد و مدتی هم والی کرمان و با کمک تیمورتاش وزیر دربار، به استانداری خراسان رسید. وقتی شوهر خواهرش حسینقلی نواب، وزیر خارجه کابینه مستوفی الممالک، منشی ایرانی سفارت فرانسه شد، او بین رجال ایران و سفیر فرانسه نقش واسطه و پیغامبر داشت.
وضعیت خانوادگی او
محمود جم دو بار ازدواج کرد، همسر اولش «ملکه زمان» بود، حاصل این ازدواج «فریدون جم» و «پروین جم» از همسر اول او می باشد. جم پسر دیگری به نام منوچهر داشت که در ایام جوانی فوت کرد. همسر دومش «عزت الملوک» نام داشت که از او صاحب فرزند نشد و تا پایان عمر با او زیست.
جم و عرصه سیاست
...

پیشنهاد کاربران

محمودخان مدیرالملک ( ۱۲۵۹ تبریز – ۱۹ مرداد ۱۳۴۸ تهران ) که نام خانوادگی جَم را برگزید، سیاستمدار ایرانی از اواخر دوران قاجار و نخست وزیر ایران در دوران رضاشاه بود. او اولین رئیس دولت در تاریخ ایران است که عنوان نخست وزیر برایش به کار رفت.
...
[مشاهده متن کامل]

پدرش محمدصادق کرمانی از کارمندان دولت بود که از کرمان به تبریز مهاجرت کرده بود. تحصیلاتش را در مدارس جدید در تبریز، از جمله مدرسه میسیونرها ( مبلّغان مذهبی مسیحی ) به پایان برد. چون زبان فرانسوی را در این مدرسه به خوبی فراگرفته بود، نزد کوپن داروساز فرانسوی و پزشک مخصوص محمدعلی میرزا مشغول به کار شد و از این راه به دستگاه ولیعهد راه یافت.
در ۱۲۸۸ راهی تهران شد. ابتدا به عنوان مترجم در گمرک و سپس به واسطه نفوذ حسینقلی نواب وزیر امور خارجه دولت مستوفی الممالک ( که از بستگان او بود ) ، به عنوان منشی در سفارت فرانسه مشغول به کار شد. در ۱۲۹۸ به دستور وثوق الدوله به وزارت مالیه انتقال یافت و رئیس انبار غله دولتی شد. در همان سال به پیشنهاد وثوق الدوله و تصویب احمدشاه، لقب مدیرالملک به او داده شد. سال بعد در دولت میرزا حسن خان مشیرالدوله به ریاست خزانه داری کل کشور رسید.
دورهٔ اصلی زندگی سیاسی مدیرالملک با کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ آغاز شد. او در جریان کودتا بازداشت و سپس آزاد و در هشتم اسفند در دولت سید ضیاءالدین طباطبایی وزیر امور خارجه و پس از چندی وزیر مالیه شد. بهمن سال بعد معاون و عملاً سرپرست وزارت داخله در دولت مشیرالدوله شد. رضاخان سردار سپه که در سال ۱۳۰۲ نخست وزیر شد، وزارت مالیه را به مدیرالملک سپرد اما سال بعد او را کنار گذاشت.
در دوران پادشاهی رضا شاه، محمود جم عهده دار معاونت نخست وزیر در دولت های محمدعلی فروغی و میرزا حسن مستوفی الممالک تا اینکه مخبرالسلطنه هدایت در سال دوم نخست وزیری اش، او را در چهارم دی ۱۳۰۷ به عنوان وزیر فواید عامه به مجلس شورای ملی معرفی کرد. جم تا شهریور ۱۳۰۸ بر این سمت ماند و سپس والی کرمان و پس از آن، خراسان شد تا اینکه در سال ۱۳۱۲ محمدعلی فروغی برای دومین بار نخست وزیر شد و در ۲۶ شهریور جم را به عنوان وزیر داخله ( کشور ) به مجلس معرفی کرد.
در آذر ۱۳۱۴ پس از سقوط دولت فروغی، محمود جم مأمور تشکیل دولت شد. او همان کابینه محمدعلی فروغی را عیناً در سیزدهم آذر به مجلس معرفی کرد و تا سال ۱۳۱۸ نخست وزیر بود. دورهٔ نخست وزیری جم یکی از طولانی ترین دوره های نخست وزیری در حکومت رضاشاه بود، و شاهد بسیاری از رویدادهای سیاسی و اجتماعی بود که از مهم ترین آن هاست: واقعهٔ کشف حجاب، قرارداد تقسیم آب هیرمند میان ایران و افغانستان در ۱۳۱۷، خودکشی علی اکبر داور وزیر مالیه در ۱۳۱۵، امضای پیمان عدم تعرض بین چهار دولت ایران، عراق، افغانستان و ترکیه، به نام پیمان سعدآباد، و پایان احداث راه آهن سراسری ایران.

محمود جممحمود جممحمود جممحمود جممحمود جممحمود جم
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/محمود_جم

بپرس