محمود بن اسحاق شهابی

خواجه محمود ابن اسحاق شهابی سیاوشانی یا محمود شهابی از خوشنویسان و نستعلیق نویسان مهم و از شاگردان میرعلی هروی است. پدرش خواجه اسحاق شهابی سیاوشانی هروی مدتی کلانتر هرات بود. سیاوشان قصبه ای است در حوالی هرات. او ازجمله کسانی است که در سال ۹۳۵ عبیدخان ازبک از هرات به بخارا کوچ داد. در آنجا مدتی شاگردی میرعلی هروی را کرد اما بعدها میرعلی از او رنجیده خاطر شد چرا که او برخی از آثارش را بنام میرعلی امضا می کرد.
محمود بعد از چندی به هرات بازگشت و مورد توجه شاه حسین بایقرا قرار گرفت و به همین سبب به شهابی معروف شد. او پس از مدتی به بلخ رفت و در آنجا ساکن شد و اهمیت و شهرت فراوان یافت. او هم در کتابت و هم در قطعه نویسی دست داشت، و در اخذ و تقلید شیوهٔ میرعلی، هیچ یک از شاگردان میر، پایهٔ خواجه محمود نرسیده اند.
نوشته اند محمود شهابی خطوطی را به نام استاد پرآوازه اش میرعلی هروی امضاء می کرده است. میر علی هروی وقتی از این موضوع مطلع شد بسیار رنجید و در وصف محمود این شعر را سرود:
گفته می شود خواجه محمود با اشاره به اینکه میرعلی گفته بود «نوشته های خود را از بد و خوب بنام او می کند» پاسخ داده: «استاد بد و نیک را خطا گفته، من آنچه را که بد می نویسم بنام او می کنم. »[ ۱]
وی به خوشگذرانی معروف بود و در مصاحبت بزرگان به حسن محضر مشهور، در موسیقی و شعر هم دست داشت و ارغنون را نیکو می نواخت. امیرخلیل قلندر هروی از شاگردان اوست. خواجه محمود در شهر بلخ درگذشت.
محمود در کتابت دست داشت و قطعه نویسی هم می کرد؛ و در اواخر عمر در شیوه خود تغییراتی پدیدآورد که چندان مقبول نبود. تاریخ در گذشت او دقیق معلوم نیست اما گویا عمر درازی داشته و آثارش از ۹۲۴ تا ۹۹۳ دیده شده است.
از آثار وی می توان به این موارد اشاره کرد:
• «دیوان» هلالی، به قلم کتابت خوش، با رقم: «تم الدیوان… علی یدالعبد الفقیر محمود بن اسحاق الشهابی، فی سنهٔ ۹۶۶»
• یک نسخه «بوستان» سعدی، به قلم کتابت خوش، با رقم: «تمت الکتاب… علی ید… محمود بن اسحاق الشهابی، . . . بدارالسلطنه بلخ… فی شهور سنه ثمانین و تسعة مائةٔ ۹۸۰»
• یک نسخه «نفحات الانس» جامی، به قلم کتابت عالی، با رقم: «محمود الشهابی» و تاریخ ۹۹۳
• و شش اثر دیگر وی در «احوال و آثار خوشنویسان» ذکر شده است.