محمدرضا درویشی ( زادهٔ ۲۵ مهر ۱۳۳۴ در شیراز ) آهنگ ساز، پژوهشگر موسیقی و مؤلف دائرةالمعارف سازهای ایران است.
وی در سال ۱۳۵۷ در رشته آهنگسازی از دانشکده هنرهای زیبای تهران فارغ التحصیل شد. او علاوه بر آهنگسازی، از بیست سال پیش پژوهش در موسیقی نواحی مختلف را با سفر به شهرها و روستاهای ایران آغاز کرده است.
... [مشاهده متن کامل]
محمدرضا درویشی در خانواده ای که اهل موسیقی نبود، به دنیا آمد و پرورش یافت. پدر او اهل گراش در استان فارس و مادر او اهل شیراز بود. او اولین بار در سن ۱۱ سالگی به دنیای موسیقی وارد شد و موسیقی را با آموختن ویلن در تعطیلات تابستان آغاز کرد. بعد از آن، به کلاس پیانو رفت و پس از آن، نواختن ترومپت و ساکسیفون را آموخت. او در سن ۱۸ سالگی و پس از پذیرش در کنکور سال ۱۳۵۳ وارد دانشگاه تهران شد و از همان سال اول، شروع به آهنگسازی کرد. درویشی در دانشگاه، شاگرد استادانی چون: داریوش صفوت، مهدی برکشلی، احمد پژمان، مصطفی کمال پورتراب، پرویز منصوری، پری برکشلی، لوست مارتیروسان و شاهین فرهت بود و نهایتاً در سال ۱۳۵۷ مدرک کارشناسی اش را دریافت کرد و هرگز به طور آکادمیک به ادامه تحصیل نپرداخت.
جلد اول مجموعه «دائرةالمعارف سازهای ایران» تألیف محمدرضا درویشی که به عنوان وسیع ترین تحقیق موسیقایی به زبان فارسی تاکنون شناخته می شود، در سال ۲۰۰۲ از طرف جامعه بین الملل اتنوموزیکولوژی ( S. E. M ) به عنوان بهترین کتاب سازشناسی برگزیده شد. او در سال ۱۳۸۴ سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن را برای موسیقی فیلم «شهر آشوب» در بیست و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر به دست آورد. دختر او، آفتاب درویشی نیز آهنگساز است.
موسیقی کلیدر که بر اساس رمان کلیدر محمود دولت آبادی ساخته شده است، یکی از شاخص ترین آثار درویشی است. این قطعه بر اساس فواصل نوا نوشته شده و در جاهایی مدولاسیون هایی به شور، دشتی، بیات اصفهان و… اتفاق می افتد؛ اما بخش آغاز و پایان در پرده های نوا نوشته شده است. سوییت کلیدر دارای موومان های هشتگانه با عناوین سوگنامهٔ دشت نیشابور، پگاه نیشابور، درو زمین دیمی سوزن ده، پشت دروازهٔ بیهق، رویارویی سیدشرضا تربتی با گل محمد، وداع گل محمد، نعش کشتگان و خاتمه است. درویشی دربارهٔ این قطعه می گوید:
«کلیدر یکی از تلخ ترین و سیاه ترین کارهایی است که در زندگی هنری خود نوشته ام. در خود رمان هم چنین است که هرچه داستان جلوتر می رود، نسبت های بیشتری با تاریکی پیدا می کند. نوشتن این قطعه مثل سیاه چاله ای بود که هر چه در آن جلوتر می رفتم، تلخ تر می شد. من تاکنون قطعه ای به این تلخی ننوشته ام. این موسیقی برایم عزیز است و آن را با همهٔ جانم نوشته ام. »
وی در سال ۱۳۵۷ در رشته آهنگسازی از دانشکده هنرهای زیبای تهران فارغ التحصیل شد. او علاوه بر آهنگسازی، از بیست سال پیش پژوهش در موسیقی نواحی مختلف را با سفر به شهرها و روستاهای ایران آغاز کرده است.
... [مشاهده متن کامل]
محمدرضا درویشی در خانواده ای که اهل موسیقی نبود، به دنیا آمد و پرورش یافت. پدر او اهل گراش در استان فارس و مادر او اهل شیراز بود. او اولین بار در سن ۱۱ سالگی به دنیای موسیقی وارد شد و موسیقی را با آموختن ویلن در تعطیلات تابستان آغاز کرد. بعد از آن، به کلاس پیانو رفت و پس از آن، نواختن ترومپت و ساکسیفون را آموخت. او در سن ۱۸ سالگی و پس از پذیرش در کنکور سال ۱۳۵۳ وارد دانشگاه تهران شد و از همان سال اول، شروع به آهنگسازی کرد. درویشی در دانشگاه، شاگرد استادانی چون: داریوش صفوت، مهدی برکشلی، احمد پژمان، مصطفی کمال پورتراب، پرویز منصوری، پری برکشلی، لوست مارتیروسان و شاهین فرهت بود و نهایتاً در سال ۱۳۵۷ مدرک کارشناسی اش را دریافت کرد و هرگز به طور آکادمیک به ادامه تحصیل نپرداخت.
جلد اول مجموعه «دائرةالمعارف سازهای ایران» تألیف محمدرضا درویشی که به عنوان وسیع ترین تحقیق موسیقایی به زبان فارسی تاکنون شناخته می شود، در سال ۲۰۰۲ از طرف جامعه بین الملل اتنوموزیکولوژی ( S. E. M ) به عنوان بهترین کتاب سازشناسی برگزیده شد. او در سال ۱۳۸۴ سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن را برای موسیقی فیلم «شهر آشوب» در بیست و چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر به دست آورد. دختر او، آفتاب درویشی نیز آهنگساز است.
موسیقی کلیدر که بر اساس رمان کلیدر محمود دولت آبادی ساخته شده است، یکی از شاخص ترین آثار درویشی است. این قطعه بر اساس فواصل نوا نوشته شده و در جاهایی مدولاسیون هایی به شور، دشتی، بیات اصفهان و… اتفاق می افتد؛ اما بخش آغاز و پایان در پرده های نوا نوشته شده است. سوییت کلیدر دارای موومان های هشتگانه با عناوین سوگنامهٔ دشت نیشابور، پگاه نیشابور، درو زمین دیمی سوزن ده، پشت دروازهٔ بیهق، رویارویی سیدشرضا تربتی با گل محمد، وداع گل محمد، نعش کشتگان و خاتمه است. درویشی دربارهٔ این قطعه می گوید:
«کلیدر یکی از تلخ ترین و سیاه ترین کارهایی است که در زندگی هنری خود نوشته ام. در خود رمان هم چنین است که هرچه داستان جلوتر می رود، نسبت های بیشتری با تاریکی پیدا می کند. نوشتن این قطعه مثل سیاه چاله ای بود که هر چه در آن جلوتر می رفتم، تلخ تر می شد. من تاکنون قطعه ای به این تلخی ننوشته ام. این موسیقی برایم عزیز است و آن را با همهٔ جانم نوشته ام. »
