محمدخان ضرغامی چهره سیاسی دوره پهلوی و یکی از کلانتران ایل باصری بود. پدرش پرویز خان ضرغامی بود که بعد از مرگ او؛ محمد خان اولین فرزند پسر، طبق سنت عشایری، ریاست ایل را عهده دار شد. [ ۱] [ ۲]
محمد خان متولد دوم اسفند ماه سال ۱۳۰۲ شمسی بود. دوره جوانی اش با فضای دمکراتیک دهه ۳۰–۱۳۲۰ توأم شد؛ و دارای ۶ فرزند بود. علاوه بر کشاورزی و دامداری، وی کلانتر ایل باصری در قصردشت کمین و دارای املاک بسیار زیادی در فارس بود محمد خان ضرغامی در قصردشت کمین قشون مسلح داشت که همه آنان باصری بودند و فردی با نفوذی در منطقه بود، به نحوی که ایلات محل برای حل اختلافهای خود به او مراجعه می کردند و نه به مقامات دولتی محلی. در زمان اصلاحات ارضی شاه، به علت مخالفت با سیاست دولت، به زندان رفت و سپس تبعید شد. [ ۳]
حوادث اجتماعی، حرکت های عدالت طلبی و آزادی خواهی خصوصاً جنبش ملی شدن صنعت نفت، او را، علی رغم آنکه خان و رئیس ایل بود، در کنار زحمتکشان و آزادی خواهان قرار داد، تا جایی که در دهه سی – چهل، داوطلبانه بخش هایی از بهترین زمین های کشاورزی خود را ( در اطراف شهر سعادت شهر وجیسقان کمین و قصردشت کمین ) بین دهقانان خود تقسیم کرد. در همین سال ها با امکانات مالی خود بانی ساختن بهداری و چند مدرسه برای اهالی شد. [ ۱]
اوایل سال ۱۳۴۳ بهمن قشقایی خواهر زاده ناصرخان و خسرو خان قشقایی همراه با تعدادی از جوانان ایل قشقایی به خاطر بی عدالتی و اختناق و به خونخواهی اجداد خود که توسط پدر و پسر پهلوی ها اعدام یا در زندان ها جان باخته بودند، در کوه های استان فارس دست به مبارزه مسلحانه با رژیم محمدرضا شاه زدند. [ ۳]
حکومت شاه برای سرکوب یا دستگیری آن ها به حیله ای متوسل شد که دو هدف داشت، یکی جلو گیری و گسترش حرکت این جوانان و دیگری بدنام کردن محمد خان ضرغامی. بر همین اساس اسدالله علم با محمد خان ملاقات کرد و از او خواست تا از اعتبار خود استفاده کند و مانع از ادامه کشت و کشتار هر دو طرف درگیری شود. علم قول داد که اگر بهمن قشقایی اسلحه را زمین بگذارد شاه به او امان نامه خواهد داد و او را خواهد بخشید. محمدخان ضرغامی با حسن نیت شرطی را گذاشت و آن این بود که شخص شاه سوگند نامه ای مکتوب را تهیه و زیر آن را امضا کند. بعد از مدتی سوگند نامه با مهر و امضای شاه توسط اسداله علم به محمد خان ضرغامی تحویل داده شد. محمد خان با در دست داشتن سوگند نامه شاه با بهمن قشقایی ملاقات کرد. در پس این دیدار بود که او خود را تسلیم کرد. پس از چند روز ارتش شاه برای بهمن قشقایی دادگاه صحرایی تشکیل داد و با وجود سوگند نامه شاه و قول امیر اسداله علم، او را به جوخه اعدام سپرد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمحمد خان متولد دوم اسفند ماه سال ۱۳۰۲ شمسی بود. دوره جوانی اش با فضای دمکراتیک دهه ۳۰–۱۳۲۰ توأم شد؛ و دارای ۶ فرزند بود. علاوه بر کشاورزی و دامداری، وی کلانتر ایل باصری در قصردشت کمین و دارای املاک بسیار زیادی در فارس بود محمد خان ضرغامی در قصردشت کمین قشون مسلح داشت که همه آنان باصری بودند و فردی با نفوذی در منطقه بود، به نحوی که ایلات محل برای حل اختلافهای خود به او مراجعه می کردند و نه به مقامات دولتی محلی. در زمان اصلاحات ارضی شاه، به علت مخالفت با سیاست دولت، به زندان رفت و سپس تبعید شد. [ ۳]
حوادث اجتماعی، حرکت های عدالت طلبی و آزادی خواهی خصوصاً جنبش ملی شدن صنعت نفت، او را، علی رغم آنکه خان و رئیس ایل بود، در کنار زحمتکشان و آزادی خواهان قرار داد، تا جایی که در دهه سی – چهل، داوطلبانه بخش هایی از بهترین زمین های کشاورزی خود را ( در اطراف شهر سعادت شهر وجیسقان کمین و قصردشت کمین ) بین دهقانان خود تقسیم کرد. در همین سال ها با امکانات مالی خود بانی ساختن بهداری و چند مدرسه برای اهالی شد. [ ۱]
اوایل سال ۱۳۴۳ بهمن قشقایی خواهر زاده ناصرخان و خسرو خان قشقایی همراه با تعدادی از جوانان ایل قشقایی به خاطر بی عدالتی و اختناق و به خونخواهی اجداد خود که توسط پدر و پسر پهلوی ها اعدام یا در زندان ها جان باخته بودند، در کوه های استان فارس دست به مبارزه مسلحانه با رژیم محمدرضا شاه زدند. [ ۳]
حکومت شاه برای سرکوب یا دستگیری آن ها به حیله ای متوسل شد که دو هدف داشت، یکی جلو گیری و گسترش حرکت این جوانان و دیگری بدنام کردن محمد خان ضرغامی. بر همین اساس اسدالله علم با محمد خان ملاقات کرد و از او خواست تا از اعتبار خود استفاده کند و مانع از ادامه کشت و کشتار هر دو طرف درگیری شود. علم قول داد که اگر بهمن قشقایی اسلحه را زمین بگذارد شاه به او امان نامه خواهد داد و او را خواهد بخشید. محمدخان ضرغامی با حسن نیت شرطی را گذاشت و آن این بود که شخص شاه سوگند نامه ای مکتوب را تهیه و زیر آن را امضا کند. بعد از مدتی سوگند نامه با مهر و امضای شاه توسط اسداله علم به محمد خان ضرغامی تحویل داده شد. محمد خان با در دست داشتن سوگند نامه شاه با بهمن قشقایی ملاقات کرد. در پس این دیدار بود که او خود را تسلیم کرد. پس از چند روز ارتش شاه برای بهمن قشقایی دادگاه صحرایی تشکیل داد و با وجود سوگند نامه شاه و قول امیر اسداله علم، او را به جوخه اعدام سپرد.
wiki: محمدخان ضرغامی