محمدحسین نائینی ملقب به شیخ الاسلام، ( زاده ۲۶ خرداد ۱۲۳۹ ( ۲۷ ذیقعده ۱۲۷۶ قمری ) در نائین - درگذشته ۲۴ مرداد ۱۳۱۵ ( ۲۶ جمادی الاول ۱۳۵۵ قمری ) در نجف ) مجتهد و مرجع تقلید شیعه بود که بعد از درگذشت فتح الله غروی اصفهانی، مرجعیت عامه شیعه را بر عهده داشت. او با نوشتن رسالهٔ تنبیه الامه و تنزیه المله نقش مهمی در تثبیتِ نظری جنبش مشروطه انجام داد.
... [مشاهده متن کامل]
پدر او شیخ الاسلام میرزا عبدالرحیم، از دودمان بزرگ منوچهری بود که همه اجداد او در شهر اصفهان لقب شیخ الاسلام داشتند. خاندان نائینی در اصفهان به بهره مندی از خوبی ها شهره عام و خاص و از نظر علم و دینداری زبانزد همگان بودند و خانه ایشان در زمان بروز مشکلات پناه مستمندان بود.
نائینی تحصیلات ابتدایی را در نائین گذراند. در ۱۷ سالگی به اصفهان رفت و علاوه بر فقه و اصول فقه و علم کلام و حکمت، در ادبیات فارسی و زبان عربی و ریاضی نیز دانش آموخت. وی در اصفهان در منزل محمدباقر نجفی اصفهانی، سرپرست حوزه علمیه و دوست دیرین پدرش، اقامت داشت. او علم اصول را از حوزه درس ابوالمعالی کرباسی، مدرس توانای اصول و فلسفه و کلام را از میرزا جهانگیرخان قشقایی، محمدحسن هزارجریبی و محمدتقی نجفی اصفهانی، معروف به آقا نجفی اصفهانی و فقه را نزد محمدباقر نجفی اصفهانی فرا می گیرد.
وی در سال ۱۲۶۴ خورشیدی ( ۱۳۰۳ قمری ) برای ادامه تحصیل راهی عتبات عالیات می شود و پس از توقف کوتاهی در نجف به حوزه علمیه سامرا که در آن زمان با حضور میرزای بزرگ شیرازی حیات علمی تازه ای یافته بود، می رود. در سامرا از حوزه درس استادان بزرگ آن، چون سید میرزای شیرازی، سید اسماعیل صدر و سید محمد فشارکی اصفهانی بهره می برد. او در تمام طول زمان جنبش مشروطه ایران و زمان بعد از آن تا پایان جنگ جهانی اول در ایران حضور نداشته است. نائینی در سال ۱۲۷۵ خورسیدی ( ۱۳۱۴ ) پس از مرگ استادش به نجف رفت و از شاگردان محمدکاظم خراسانی ( آخوند خراسانی ) شد و سال ها در کنار او به فعالیت پرداخت.
آقابزرگ تهرانی در وصف او می نویسد: «میرزای نائینی در جلسه درس عمومی آخوند شرکت نمی کرد. چون او غنی از آن بود؛ و اگر هم شرکت می نمود به خاطر احترام و ادب شرکت می کرد نه برای تعلیم و تلمّذ»
او تدریس را در زمان حیات استادش ( میرزای شیرازی ) آغاز کرد.
شناخته شده ترین شاگردان او عبارتند از:
... [مشاهده متن کامل]
پدر او شیخ الاسلام میرزا عبدالرحیم، از دودمان بزرگ منوچهری بود که همه اجداد او در شهر اصفهان لقب شیخ الاسلام داشتند. خاندان نائینی در اصفهان به بهره مندی از خوبی ها شهره عام و خاص و از نظر علم و دینداری زبانزد همگان بودند و خانه ایشان در زمان بروز مشکلات پناه مستمندان بود.
نائینی تحصیلات ابتدایی را در نائین گذراند. در ۱۷ سالگی به اصفهان رفت و علاوه بر فقه و اصول فقه و علم کلام و حکمت، در ادبیات فارسی و زبان عربی و ریاضی نیز دانش آموخت. وی در اصفهان در منزل محمدباقر نجفی اصفهانی، سرپرست حوزه علمیه و دوست دیرین پدرش، اقامت داشت. او علم اصول را از حوزه درس ابوالمعالی کرباسی، مدرس توانای اصول و فلسفه و کلام را از میرزا جهانگیرخان قشقایی، محمدحسن هزارجریبی و محمدتقی نجفی اصفهانی، معروف به آقا نجفی اصفهانی و فقه را نزد محمدباقر نجفی اصفهانی فرا می گیرد.
وی در سال ۱۲۶۴ خورشیدی ( ۱۳۰۳ قمری ) برای ادامه تحصیل راهی عتبات عالیات می شود و پس از توقف کوتاهی در نجف به حوزه علمیه سامرا که در آن زمان با حضور میرزای بزرگ شیرازی حیات علمی تازه ای یافته بود، می رود. در سامرا از حوزه درس استادان بزرگ آن، چون سید میرزای شیرازی، سید اسماعیل صدر و سید محمد فشارکی اصفهانی بهره می برد. او در تمام طول زمان جنبش مشروطه ایران و زمان بعد از آن تا پایان جنگ جهانی اول در ایران حضور نداشته است. نائینی در سال ۱۲۷۵ خورسیدی ( ۱۳۱۴ ) پس از مرگ استادش به نجف رفت و از شاگردان محمدکاظم خراسانی ( آخوند خراسانی ) شد و سال ها در کنار او به فعالیت پرداخت.
آقابزرگ تهرانی در وصف او می نویسد: «میرزای نائینی در جلسه درس عمومی آخوند شرکت نمی کرد. چون او غنی از آن بود؛ و اگر هم شرکت می نمود به خاطر احترام و ادب شرکت می کرد نه برای تعلیم و تلمّذ»
او تدریس را در زمان حیات استادش ( میرزای شیرازی ) آغاز کرد.
شناخته شده ترین شاگردان او عبارتند از:
