محمدتقی مدرس رضوی

وی پس از پدرش که از مدرّسان آستان قدس بود، سال ها به کار تدریس اشتغال داشت. در سال ۱۳۰۶ به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و در مشهد و تهران به تعلیم علوم ادبی پرداخت. در آغاز تأسیس دانشگاه تهران به استادی برگزیده شد و در دانشکده های الهیات و ادبیات تدریس کرد و بازنشسته شد. در سال ۱۳۵۵ به استادی ممتاز دانشگاه تهران نائل آمد.
محمدتقی مدرس رضوی در شب سه شنبه دوم شوال سال ۱۳۱۳ هجری قمری برابر با ۲۸ ماه اسفند سال ۱۲۷۴ هجری شمسی در مشهد زاده شده است. نسبت «مدرّس» به مناسبت منصب تدریس آستان قدس رضوی بوده که از زمان نادرشاه افشار در این خاندان از پدر به پسر به ارث رسیده و در سال ۱۲۹۹ ه‍. ق بعد از میرزا محمدعلی رضوی به مرحوم میرزا محمدباقر رضوی برادرزاده اش منتقل شده و میرزا محمدباقر، پدر بزرگوار استاد مدرس رضوی است و نخستین بار در سفرنامهٔ افضل الملک المعی کرمانی از میرزا محمدباقر به عنوان مدرس آستانه یاد شده و نوشته است: «. . . خزانة الأدب خلاصه زمانه مدرس آستانه ثمره شجره بوستان مرتضوی آقا سید باقرالرضوی سلمه الله». اما نسبت «رضوی» به مناسبت انتساب به حضرت رضا علیه السلام است که انساب این سلسله در کتاب «شجرهٔ طیبه» تألیف میرزا محمدباقر مدرس رضوی آمده و این کتاب با اضافات و تعلیقات به کوشش استاد مدرس رضوی به چاپ رسیده است. پدر استاد یعنی مرحوم میرزا محمدباقر رضوی، در شب هفدهم ربیع المولود هزار و دویست و هفتاد هجری قمری به دنیا آمده و در بامداد نهم ذی الحجهٔ سال ۱۳۴۲ ه‍. ق درگذشته و در زیرِ درِ حرم در مدخل دارالسیاده به خاک سپرده شده و عده ای از بزرگان علما و شعرا و شاگردانش دربارهٔ او مرثیه گفته اند از جمله مرحوم استاد بدیع الزمان فروزانفر قطعه ای در رثای او ساخته که مطلعش این است: «قطب دانش محمدباقر ـ بار بر بست از این جهان و بمرد». میرزا محمدباقر مدرس فقه و اصول تدریس می کرد و کتاب شرح لمعهٔ شهید و قوانین میرزای قمی کتابِ تدریس بود، در ماه رمضان هم بنا به خواهش طلاب تفسیر صافی ملامحسن فیض را درس می داد و کار تدریس را با علاقه و نظم و ترتیب انجام می داد و درسش کمتر تعطیل می شد، طالب علمان نیز با اشتیاق به درسش حاضر می شدند و حوزهٔ درس او از حوزه های پر جمعیت مشهد بود. سیدمحمد تقی چون پیشتر فارسی و عربی را آموخته بود در کلاس چهارم دبستان پذیرفته شد و در اندک مدّتی به کلاس پنجم و ششم ارتقاء یافت و تا کلاس هفتم که کلاس عالی مدرسه بود رسید و چون معلمی و تدریس را به ارث برده و دروس را خوب فرا گرفته بود آن زمان که در کلاس ششم بود به شاگردان کلاس سوم حساب و فارسی و نحو و صرف درس می داد. در این مدارس دروس ادبی بیشتر تدریس می شد و معلمان فاضل و ادیب داشت مانند فضل الله بدایع نگار و سید حسین ( موسوی نسل ) ادیب بجنوردی و آقا شیخ حسن ادیب هروی که همه از محققان و ادیبان بنام و دارای تألیف و تصنیف بودند. آقای مدرس رضوی بعدها هم از درس ادیب بجنوردی استفاده کرده اند و ادیب بجنوردی از بزرگان معارف خراسان بود. چون در مدرسهٔ رحیمیه کلاس بالاتری گشایش نیافت آقای سید محمدتقی از مدرسه بیرون آمد و در جستجوی استادان ادب پرداخت که به مدرسهٔ نواب مشهد و خدمت استاد ادب آن روز گار، شادروان عبدالجواد ادیب نیشابوری راه یافت و او که طالب علمانی از این گونه را بسیار گرامی می داشت و به آنان با علاقه درس می داد، شاگرد تازه واردِ مشتاق را پذیرا شد و شاگرد نزد آن استاد مغنی و مطول و قسمتی از شرح منظومهٔ حاج ملاهادی سبزواری را خواند و بیست مقامه از مقامات حریری را در ایام ماه رمضان که درس تعطیل بود، به طور خصوصی از آن استاد فرزانه فراگرفت و شرح ارجوزهٔ جزری را در عروض و قافیه همین زمان آموخت و این شرح در عروض و قافیه سبب شد که شاگرد دانا و طالب علم و علاقه مند آن روز، خود از استادان مسلم علم عروض شود زیرا در آن وقت کتاب های دیگر نیز مطالعه کرده و تقریرات استاد ادیب را بر آنها افزوده و همان زمان کتابی در علم عروض تألیف کرده و به نظر استاد رسانده و مورد تحسین قرار گرفته و نسخه ای از این کتاب را به کتابخانهٔ آستان قدس رضوی تقدیم داشته که در آنجا مضبوط است دیوان ادیب هم در حدود پنج هزار بیت به خط آقای مدرس رضوی نوشته شده که در دسترس نیست. ادیب مقالات سیاسی می نوشته و اشعار سیاسی نیز می گفته است.