محمدباقر میرزا خسروی دولتداد یا محمد باقر میرزا دولتشاه، متخلص به خسروی ( زاده: ۱۲۲۸ خورشیدی در کرمانشاه، درگذشت: ۱۲۹۸ خورشیدی در تهران ) ادیب، نویسنده، شاعر ایرانی در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری بود. وی یکی از پیشوایان نثر نو ادبی و نویسندهٔ نخستین رمان تاریخی در تاریخ ادبیات ایران محسوب می شود.
... [مشاهده متن کامل]
نخستین رمان تاریخی ایرانی در سال ۱۲۷۸ خورشیدی ( ۱۳۲۷ هجری قمری ) در سه جلد تحت عناوین شمس و طغرا، طغرل و هما و ماری ونیسی توسط محمد باقر میرزا خسروی نوشته شد.
محمد باقر میرزا در سال ۱۲۲٨ خورشیدی در کرمانشاهان به دنیا آمد. وی فرزند شاهزاده محمد رحیم میرزا بود که پسر محمد علی میرزای دولتشاه فرزند فتحعلی شاه قاجار محسوب می شد. تحصیلات خویش را در زادگاهش، شهر کرمانشاه آغاز نمود و در ادبیات عربی و فارسی و صرف و نحو و معانی و بیان و عروض و حکمت سرآمد شد. وی از آغاز جوانی علی رغم مخالفت پدر، به شعر و شاعری رغبت داشت و گاهی ابیاتی می سرود، تا اینکه حسینقلی سلطانی کلهر او را به سرودن شعر تشویق کرد و تخلص خسروی را برای وی انتخاب نمود.
علاءالدوله، حاکم کرمانشاه که شیفته اخلاق و معلومات خسروی شده بود، او را به دارالحکومه کرمانشاه دعوت کرد و به ریاست دارالانشاء منصوبش نمود. همچنین در اوایل سال ۱۳۱۹ هجری قمری، هنگامیکه علاءالدوله به ایالت فارس منتقل شد، خسروی را نیز با خود برد. بدین ترتیب وی مدتی در فارس اقامت گزید. بعدها وی سفری هم به کشور عراق نمود و چندی نیز در آنجا مأوا داشت و سپس به زادگاه خویش، شهر کرمانشاه بازگشت.
وی به استثنای همین اقامت های خویش در فارس و عراق عجم، و به جز اقامت اجباریش در سال های پایانی عمر در تهران ( رجوع به بخش ذیل ) ، تقریباً تمام عمر خویش را در کرمانشاه به سر برد.
خسروی، نویسندهٔ رمان های سه گانهٔ شمس و طغرا، ماری ونیزی و طغرل و همای است. داستان این سه رمان عاشقانهٔ تاریخی در عهد اشغال ایران توسط مغولان در قرن سیزدهم میلادی اتفاق می افتد. خسروی در خلق این سه گانه، تحت تأثیر رمان های فرانسوی و درونمایهٔ منظومه های فارسی، به خصوص خسرو و شیرینِ نظامی گنجوی است. هر سه کتاب، در سال ۱۹۱۰ در کرمانشاه به چاپ رسیده اند.
این اثر خسروی که نخستین رمان تاریخی ایران به شمار می رود، در سال ۱۲۸۷ نوشته شد و در آن دوره آشفته حمله مغول به ایران ترسیم شده است. با اینکه زمینه اثر تاریخی بود، اما خسروی آن را با روایت داستانی عاشقانه و گیرا، که سرشار از ماجراهای هیجان آفرین بود، همراه کرد.
... [مشاهده متن کامل]
نخستین رمان تاریخی ایرانی در سال ۱۲۷۸ خورشیدی ( ۱۳۲۷ هجری قمری ) در سه جلد تحت عناوین شمس و طغرا، طغرل و هما و ماری ونیسی توسط محمد باقر میرزا خسروی نوشته شد.
محمد باقر میرزا در سال ۱۲۲٨ خورشیدی در کرمانشاهان به دنیا آمد. وی فرزند شاهزاده محمد رحیم میرزا بود که پسر محمد علی میرزای دولتشاه فرزند فتحعلی شاه قاجار محسوب می شد. تحصیلات خویش را در زادگاهش، شهر کرمانشاه آغاز نمود و در ادبیات عربی و فارسی و صرف و نحو و معانی و بیان و عروض و حکمت سرآمد شد. وی از آغاز جوانی علی رغم مخالفت پدر، به شعر و شاعری رغبت داشت و گاهی ابیاتی می سرود، تا اینکه حسینقلی سلطانی کلهر او را به سرودن شعر تشویق کرد و تخلص خسروی را برای وی انتخاب نمود.
علاءالدوله، حاکم کرمانشاه که شیفته اخلاق و معلومات خسروی شده بود، او را به دارالحکومه کرمانشاه دعوت کرد و به ریاست دارالانشاء منصوبش نمود. همچنین در اوایل سال ۱۳۱۹ هجری قمری، هنگامیکه علاءالدوله به ایالت فارس منتقل شد، خسروی را نیز با خود برد. بدین ترتیب وی مدتی در فارس اقامت گزید. بعدها وی سفری هم به کشور عراق نمود و چندی نیز در آنجا مأوا داشت و سپس به زادگاه خویش، شهر کرمانشاه بازگشت.
وی به استثنای همین اقامت های خویش در فارس و عراق عجم، و به جز اقامت اجباریش در سال های پایانی عمر در تهران ( رجوع به بخش ذیل ) ، تقریباً تمام عمر خویش را در کرمانشاه به سر برد.
خسروی، نویسندهٔ رمان های سه گانهٔ شمس و طغرا، ماری ونیزی و طغرل و همای است. داستان این سه رمان عاشقانهٔ تاریخی در عهد اشغال ایران توسط مغولان در قرن سیزدهم میلادی اتفاق می افتد. خسروی در خلق این سه گانه، تحت تأثیر رمان های فرانسوی و درونمایهٔ منظومه های فارسی، به خصوص خسرو و شیرینِ نظامی گنجوی است. هر سه کتاب، در سال ۱۹۱۰ در کرمانشاه به چاپ رسیده اند.
این اثر خسروی که نخستین رمان تاریخی ایران به شمار می رود، در سال ۱۲۸۷ نوشته شد و در آن دوره آشفته حمله مغول به ایران ترسیم شده است. با اینکه زمینه اثر تاریخی بود، اما خسروی آن را با روایت داستانی عاشقانه و گیرا، که سرشار از ماجراهای هیجان آفرین بود، همراه کرد.
