محمدباقر جواهری

متاسفانه از آرامگاه حاج محمدتقی اردستانی اطلاعاتی وجود ندارد ولی آخرین جواهری که می شناسیم یعنی حاج سلیمان، در سلیمان آباد که روستایی است مابین کیسار و نی، در گورستان آن روستا به خواب ابدی فرو رفته اند.
نام فامیل "جواهری" با شروع به کار ادارات ثبت احوال در زمان پهلوی اول برای این خاندان و توسط حاج محمد‎ اسماعیل انتخاب شد. قبل از آن حاج محمداسماعیل به "امین الرعایا" شهرت داشتند. به خوبی به خاطر دارم که بر روی ورودی آب انبار "مزرعه حاج محمدحسن" که امروزه مخروبه ای بیش نیست، نوشته شده بود: "به دست حاج محمداسماعیل امین الرعایا ساخته شد"
در سال 1338 با همسرشان سرکار خانم "پریدخت پیشه بران" عقد ازدواج بستند. همانطور که از نام فامیل ایشان پیداست و به مصداق شعر پیشه ور با هنر اصفهان ای به هنر سرمه چشم جهان
از خانواده هنرمندی بودند. پدر مرحوم ایشان مشهدی رمضان پیشه بران از سماورسازان پیشکسوت و در بازار سماورسازان اصفهان کارگاه معظمی داشتند. مادرم ذوق و علاقه به هنرهای دستی را از پدر خود به ارث برده اند. این توانایی ها باعث شد تا در زیبایی قرآن دستنویسِ پدر، نقش بسزایی ایفا کنند. از طرفی صبوری، معاونت، مشارکت، همراهی و تشویق همواره ایشان، باعث شد تا اینکار بزرگ به فرجام نیکی رسد. شایان ذکر است مادرم در ابتدای ازدواج با پدرم به شغل معلمی مشغول بوده اند ولی با تولد پی در پی فرزندان، بالاجبار از آن شغل دست شستند.
پدرم دارای سه دیپلم علمی هستند. اولین آنها دیپلم دانشسرای عالی، دومین دیپلم، دیپلم کشاورزی و آخرین آنها، دیپلم ادبی که آنرا در دهه پنجاه سالگی خود اخذ کرده اند.
پدر در عنفوان جوانی برای چند سال شاگرد استاد مسلم نقاشی، حاج مصورالملکی بوده اند. حاصل این تلمذ کوتاه، تابلوهای رنگ و روغن زیادی است که زینت بخش منازل فرزندان ایشان است. شایان ذکر است که در تعدادی از منازل رجال قدیمی و بر روی دیوارهای آنها نیز نقاشی های ارزشمندی کشیدند که متاسفانه با تغییر نسل ها، منازل مزبور با آن نقاشی های ارزشمند، تخریب و نابود شده اند و به جای آنها ساختمانهای مرتفع ساخته اند. عکسهای تعدادی از تابلوهای رنگ و روغن ایشان به پیوست خواهد آمد.
پدر و مادرم دارای هشت فرزند هستند که بطور مساوی به دختر و پسر تقسیم شده اند. از این میان پنج فرزند ایشان راه پدر را برگزیدند و خدمت آموزش و پرورش جوانان این مرز و بوم را عهده دار شدند. مابقی نیز در سایر ارگانها به خدمت مشغول و یا بازنشسته شده اند.
پس از این شرح مختصر، ابتدا سه اثر ماندگار که در سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده اند خواهد آمد. هر سه اثر مربوط به "جواهری" است. امیدوارم با تحقیق بیشتر در شبکه تارعنکبوتی اطلاعات، مشتاق بازدید از این سه اثر شوید و از این رهگذر جمله خیری در حق این خانواده به زبان رانید که :
الباقیات االصالحات خیر لکم ان کنتم تعلمون
" جواهرقلعه" / یادگاری ماندگار از خاندان جواهری
جواهرقلعه یا قلعه جواهر از یادگارهای خاندان جواهری در کوهپایه اصفهان است که بدست افراد توانمندی در حال بازسازی و در آینده نزدیک برای استفاده گردشگری آماده خواهد شد.

منزل "شیخ جواهری" کوهپایه
مرحوم حاج محمدتقی جواهری فرزند ارشد حاج محمداسماعیل جواهری و بزرگترین برادر ناتنی آقای محمدباقر جواهری بودند. سلوک و زهد و پرهیزکاری به همراه دانش و علم زیاد ایشان زبانزد بوده است و به همین دلیل صفت "شیخ" زیب ایشان می شود.
خانه شیخ جواهری با مساحتی قریب ۸۸۴ مترمربع به صورت مجموعه بیرونی و اندرونی بنا شده است. در گوشه شرقی بنا نیز حیاطی برای خدمه و سرویس دهی خانه تعبیه شده است. ورودی خانه شیخ جواهری در ضلع شمال غربی و به صورت راهرو طویلی است که از یک جهت به اندرونی و از سوی دیگر به حیاط بیرونی و حیاط خدمه متصل می شود.
بخش اندرونی که حیاط وسیع تر خانه را در برگرفته، مشتمل بر سه اتاق در ضلع شرقی است. اتاق جنوبی اکنون به ورودی ثانویه خانه تبدیل شده است. دسترسی به فضاها از طریق راهروهای بین اتاق ها میسر می شود. در یکی از اتاق ها حفره ای ایجاد شده که به سردابی تاریک راه دارد که بخش زندان خانه جواهری می باشد. تالار چلیپا شکل به همراه دو اتاق در طرفین آن فضاهای جبهه شمالی را شامل می شود. تالار در ضلع شمالی توسط سه دری ها به حیاط بیرونی مشرف می شود. اتاق های سه دری طرفین در دو اشکوب بنا شده بصورت گوشوار به تالار اشراف دارد.
برج دیده بانی خانه در بخش فوقانی گوشوار شرقی می باشد. این اتاق در ضلع شمالی و شرقی بهار خوابی پیش رو دارد. اندرونی توسط راهرویی در قسمت شرقی به حیاط خدمه می رسد که مطبخ و یک انباری در این راهرو قرار دارند. حیاط خدمه یک انبار وسیع و اتاق خدمه را در خود جای داده است. یک انبار بزرگ جهت نگهداری آذوقه و غلات مقابل در ورودی بنا قرار دارد.
زیر زمین در بخش اندرونی و در زیر دو اتاق ضلع شرقی جای گرفته است. قناتی که در قسمت جنوب غربی بنا قرار گرفته، پس از عبور از چند خانه دیگر، آب شرب خانه جواهری را تأمین می کند. قنات بعد از گذر از دیگر خانه های محله شترخان به جوی علی شفیع می رسد و پس از آن باغات شهر کوهپایه را مشروب می کند. تزیینات نفیس شیر و شکر تالار و پنجره های گچی مشبک تنها موارد تزیینی در این خانه تاریخی است.


خانه تاریخی جواهری / اصفهان





" ابن سینا" و "عبدالرزاق" از قدیمی ترین خیابان های شهر اصفهان هستند که محله ای بسیار قدیمی و بزرگ با مردمی اصیل و خونگرم به نام �دردشت� این دو خیابان را بکدیگر متصل می کند. در این محله الماسی گرانقدر نهفته است به نام �خانه تاریخی جواهری� که در همسایگی دو مناردردشت و آرامگاه سلطان بخت آغا، پشت بازار قدیمی دردشت، واقع شده است. قدمت این بنا به دوران حکومت قاجارها می رسد. شیوه معماری و فرم نقشه خانه، مربعی است و فضاهای معماری چهار جبهه، حیاط مربع شکل آن را احاطه کرده است. این خانه در سالیان اخیر مرمت و بازسازی شد و در تاریخ ۲۲ مرداد سال ۱۳۸۴ در سیاهه آثار ملی به ثبت رسید. این بنای تاریخی در سال ۱۳۸۶ به کارگاه های هنری و صنایع دستی تبدیل شد.
تصویر تعدادی از نقاشی های رنگ و روغن پدرم
برای پاسداشت استاد حاج مصورالملکی اصفهانی، نخست تصویر "خودنگاره" ایشان خواهد آمد.
قرآن دستتویس؛ کار مشترک اینجانب و همسرم
 
 
 
وقفنامه "مزرعه حاج محمّد حسن جواهری"
واقع در ده کیلومتری کوهپایه
به نام خدا
شرح زندگی پدرم
آقای محمّدباقر جواهری کوپایی
 
ایشان در سال 1313 بدنیا آمدند. پدرشان حاج محمداسماعیل جواهری کوپائی از تجار و مالکین کوهپایه و مادر ایشان نصرت خانم جواهری از خاندان کرباسیان بودند. آقای محمدباقر جواهری فرزند حاج محمداسماعیل که ایشان فرزند حاج محمدحسن فرزند ملا اسماعیل فرزند حاج محمدتقی اردستانی فرزند حاج سلیمان هستند. آرامگاه حاج محمداسماعیل جواهری در تکیه آیت الله کلباسی در تخت فولاد اصفهان قرار دارد. حاج محمدحسن و پدر ایشان ملا اسماعیل جواهری در "مزرعه حاج محمدحسن" در ده کیلومتری کوهپایه اصفهان، در مسجدِ مزرعه ای که به دست ایشان موقوفه گشته است، مدفون هستند. وقف مزرعه مزبور در دهه آخر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و در سال 1296 هجری قمری برابر با سال 1257 هجری شمسی بوده است. با تشکیل وزارت فرهنگ و ادارات اوقاف در سلطنت پادشاهان سلسله پهلوی، وقفنامه مدنظر در تاریخ 2/2/1327 در اداره فرهنگ و اوقاف استان دهم به ثبت رسیده است. اسکن وقفنامه در پیوست ها خواهد آمد.
متاسفانه از آرامگاه حاج محمدتقی اردستانی اطلاعاتی وجود ندارد ولی آخرین جواهری که می شناسیم یعنی حاج سلیمان، در سلیمان آباد که روستایی است مابین کیسار و نی، در گورستان آن روستا به خواب ابدی فرو رفته اند.
نام فامیل "جواهری" با شروع به کار ادارات ثبت احوال در زمان پهلوی اول برای این خاندان و توسط حاج محمد‎ اسماعیل انتخاب شد. قبل از آن حاج محمداسماعیل به "امین الرعایا" شهرت داشتند. به خوبی به خاطر دارم که بر روی ورودی آب انبار "مزرعه حاج محمدحسن" که امروزه مخروبه ای بیش نیست، نوشته شده بود: "به دست حاج محمداسماعیل امین الرعایا ساخته شد"
در سال 1338 با همسرشان سرکار خانم "پریدخت پیشه بران" عقد ازدواج بستند. همانطور که از نام فامیل ایشان پیداست و به مصداق شعر پیشه ور با هنر اصفهان ای به هنر سرمه چشم جهان
از خانواده هنرمندی بودند. پدر مرحوم ایشان مشهدی رمضان پیشه بران از سماورسازان پیشکسوت و در بازار سماورسازان اصفهان کارگاه معظمی داشتند. مادرم ذوق و علاقه به هنرهای دستی را از پدر خود به ارث برده اند. این توانایی ها باعث شد تا در زیبایی قرآن دستنویسِ پدر، نقش بسزایی ایفا کنند. از طرفی صبوری، معاونت، مشارکت، همراهی و تشویق همواره ایشان، باعث شد تا اینکار بزرگ به فرجام نیکی رسد. شایان ذکر است مادرم در ابتدای ازدواج با پدرم به شغل معلمی مشغول بوده اند ولی با تولد پی در پی فرزندان، بالاجبار از آن شغل دست شستند.
پدرم دارای سه دیپلم علمی هستند. اولین آنها دیپلم دانشسرای عالی، دومین دیپلم، دیپلم کشاورزی و آخرین آنها، دیپلم ادبی که آنرا در دهه پنجاه سالگی خود اخذ کرده اند.
پدر در عنفوان جوانی برای چند سال شاگرد استاد مسلم نقاشی، حاج مصورالملکی بوده اند. حاصل این تلمذ کوتاه، تابلوهای رنگ و روغن زیادی است که زینت بخش منازل فرزندان ایشان است. شایان ذکر است که در تعدادی از منازل رجال قدیمی و بر روی دیوارهای آنها نیز نقاشی های ارزشمندی کشیدند که متاسفانه با تغییر نسل ها، منازل مزبور با آن نقاشی های ارزشمند، تخریب و نابود شده اند و به جای آنها ساختمانهای مرتفع ساخته اند. عکسهای تعدادی از تابلوهای رنگ و روغن ایشان به پیوست خواهد آمد.
پدر و مادرم دارای هشت فرزند هستند که بطور مساوی به دختر و پسر تقسیم شده اند. از این میان پنج فرزند ایشان راه پدر را برگزیدند و خدمت آموزش و پرورش جوانان این مرز و بوم را عهده دار شدند. مابقی نیز در سایر ارگانها به خدمت مشغول و یا بازنشسته شده اند.
پس از این شرح مختصر، ابتدا سه اثر ماندگار که در سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده اند خواهد آمد. هر سه اثر مربوط به "جواهری" است. امیدوارم با تحقیق بیشتر در شبکه تارعنکبوتی اطلاعات، مشتاق بازدید از این سه اثر شوید و از این رهگذر جمله خیری در حق این خانواده به زبان رانید که :
الباقیات االصالحات خیر لکم ان کنتم تعلمون
" جواهرقلعه" / یادگاری ماندگار از خاندان جواهری
جواهرقلعه یا قلعه جواهر از یادگارهای خاندان جواهری در کوهپایه اصفهان است که بدست افراد توانمندی در حال بازسازی و در آینده نزدیک برای استفاده گردشگری آماده خواهد شد.

منزل "شیخ جواهری" کوهپایه
مرحوم حاج محمدتقی جواهری فرزند ارشد حاج محمداسماعیل جواهری و بزرگترین برادر ناتنی آقای محمدباقر جواهری بودند. سلوک و زهد و پرهیزکاری به همراه دانش و علم زیاد ایشان زبانزد بوده است و به همین دلیل صفت "شیخ" زیب ایشان می شود.
خانه شیخ جواهری با مساحتی قریب ۸۸۴ مترمربع به صورت مجموعه بیرونی و اندرونی بنا شده است. در گوشه شرقی بنا نیز حیاطی برای خدمه و سرویس دهی خانه تعبیه شده است. ورودی خانه شیخ جواهری در ضلع شمال غربی و به صورت راهرو طویلی است که از یک جهت به اندرونی و از سوی دیگر به حیاط بیرونی و حیاط خدمه متصل می شود.
بخش اندرونی که حیاط وسیع تر خانه را در برگرفته، مشتمل بر سه اتاق در ضلع شرقی است. اتاق جنوبی اکنون به ورودی ثانویه خانه تبدیل شده است. دسترسی به فضاها از طریق راهروهای بین اتاق ها میسر می شود. در یکی از اتاق ها حفره ای ایجاد شده که به سردابی تاریک راه دارد که بخش زندان خانه جواهری می باشد. تالار چلیپا شکل به همراه دو اتاق در طرفین آن فضاهای جبهه شمالی را شامل می شود. تالار در ضلع شمالی توسط سه دری ها به حیاط بیرونی مشرف می شود. اتاق های سه دری طرفین در دو اشکوب بنا شده بصورت گوشوار به تالار اشراف دارد.
برج دیده بانی خانه در بخش فوقانی گوشوار شرقی می باشد. این اتاق در ضلع شمالی و شرقی بهار خوابی پیش رو دارد. اندرونی توسط راهرویی در قسمت شرقی به حیاط خدمه می رسد که مطبخ و یک انباری در این راهرو قرار دارند. حیاط خدمه یک انبار وسیع و اتاق خدمه را در خود جای داده است. یک انبار بزرگ جهت نگهداری آذوقه و غلات مقابل در ورودی بنا قرار دارد.
زیر زمین در بخش اندرونی و در زیر دو اتاق ضلع شرقی جای گرفته است. قناتی که در قسمت جنوب غربی بنا قرار گرفته، پس از عبور از چند خانه دیگر، آب شرب خانه جواهری را تأمین می کند. قنات بعد از گذر از دیگر خانه های محله شترخان به جوی علی شفیع می رسد و پس از آن باغات شهر کوهپایه را مشروب می کند. تزیینات نفیس شیر و شکر تالار و پنجره های گچی مشبک تنها موارد تزیینی در این خانه تاریخی است.


خانه تاریخی جواهری / اصفهان





" ابن سینا" و "عبدالرزاق" از قدیمی ترین خیابان های شهر اصفهان هستند که محله ای بسیار قدیمی و بزرگ با مردمی اصیل و خونگرم به نام �دردشت� این دو خیابان را بکدیگر متصل می کند. در این محله الماسی گرانقدر نهفته است به نام �خانه تاریخی جواهری� که در همسایگی دو مناردردشت و آرامگاه سلطان بخت آغا، پشت بازار قدیمی دردشت، واقع شده است. قدمت این بنا به دوران حکومت قاجارها می رسد. شیوه معماری و فرم نقشه خانه، مربعی است و فضاهای معماری چهار جبهه، حیاط مربع شکل آن را احاطه کرده است. این خانه در سالیان اخیر مرمت و بازسازی شد و در تاریخ ۲۲ مرداد سال ۱۳۸۴ در سیاهه آثار ملی به ثبت رسید. این بنای تاریخی در سال ۱۳۸۶ به کارگاه های هنری و صنایع دستی تبدیل شد.
تصویر تعدادی از نقاشی های رنگ و روغن پدرم
برای پاسداشت استاد حاج مصورالملکی اصفهانی، نخست تصویر "خودنگاره" ایشان خواهد آمد.
قرآن دستتویس؛ کار مشترک اینجانب و همسرم
 
 
 
وقفنامه "مزرعه حاج محمّد حسن جواهری"
واقع در ده کیلومتری کوهپایه