محمداعظم خان محمد زایی

محمّداَعظَم خان محمّد زایی (۱۲۳۶ـ۱۲۸۶ق)
پادشاه سلسلۀ محمدزایی از طایفۀ بارکزایی افغانستان (حک: ۱۲۸۴ـ۱۲۸۵ق) . پسر پنجم امیر دوست محمد خان بود. پس از درگذشت پدرش در هرات ، به مخالفت با سلطنت شیرعلی خان پرداخت و برادر دیگرش سردار محمد افضل را به پادشاهی کابل تشویق کرد و خود پس از فرار از هرات ، در شهرهای دیگر افغانستان و نیز هندوستان به مبارزه با امیرشیرعلی ادامه داد. چون امیر محمدافضل خان درگذشت ، سردار عبدالرحمان خان ، فرزند محمدافضل در کابل برای وی بیعت گرفت . حکومت محمداعظم خان کم دوام بود و اگر چه سید جمال الدین حسینی مشهور به افغانی در مقام وزیر و مشاور، طرح های عمرانی و فرهنگی بسیاری داشت که از آن جمله تأسیس نشریه ای به نام کابل و تشکیل ادارۀ دولت به نظام جدید بود، اما به سبب سلطنت کوتاه خود، نتوانست از آن بهره گیرد. امیر شیرعلی خان در ۱۲۸۵ق امیر محمداعظم خان را در جنگ شکست داد. او به ایران فرار کرد و سپس به بیرجند رفت و از آن جا به تهران دعوت شد. در راه رسیدن به تهران در ناحیۀ نیشابور وفات یافت .