محمد بن سلیمان ( ۱۴۸۳–۱۵۵۶ ) متخلص به فضولی، شاعر سدهٔ شانزدهم بود که آثاری را به زبان مادری اش آذربایجانی و نیز فارسی و عربی سرود. او یکی از بزرگ ترین شاعران ادبیات ترکی و چهره ای قابل توجه هم در ادبیات آذربایجانی و هم در ادبیات عثمانی دانسته می شود. آثار فضولی از سدهٔ شانزدهم تا نوزدهم در سرتاسر چشم انداز فرهنگی ترک بسیار شناخته شد و مورد تحسین قرار گرفت، تا جایی که شهرت او به آسیای مرکزی و هند نیز رسید.
... [مشاهده متن کامل]
فضولی در عراق امروزی به دنیا آمد و در کودکی ادبیات، ریاضیات، نجوم و زبان را فرا گرفت. در طول زندگی، وطن او میان دولت های آق قویونلو، ایران صفوی و امپراتوری عثمانی دست به دست می شد. او برای مقامات هر سه امپراتوری شعر سرود و نخستین شعر شناخته شدهٔ خود را برای سلطان الوند از آق قویونلو سروده است. فضولی بیشتر شعرهای خود را در زمان حکومت عثمانی ها بر عراق سرود؛ به همین دلیل است که گاهی او را شاعر اهل عثمانی نیز می نامند. او در طول زندگی اش چند پشتیبان داشت، اما هرگز کسی را پیدا نکرد که او را کاملاً خشنود کند — همان طور که خودش نوشت — و تمایل او برای پیوستن به دربارِ سلطنتی هرگز محقق نشد. با وجود دلبستگی به دیدن مکان هایی مانند تبریز، آناتولی و هند امروزی، او هرگز به خارج از عراق رهسپار نشد. فضولی در سال ۱۵۵۶ بر اثر طاعون درگذشت و در کربلا دفن شد.
فضولی بابت آثار آذربایجانی اش — به ویژه غزل ها و شعر غنایی لیلی و مجنون که تفسیری از داستان خاورمیانه ای به همین نام است — بیشتر شناخته شده است. او همچنین دیوان هایی را به زبان های آذربایجانی، فارسی و شاید عربی نوشت. سبک او با «بیان شدید احساس ها» به شیوه متمایز و به کار بردن استعاره های عرفانی و نمادها، توصیف شده است. در شعرسرایی او تأثیراتی از شاعران پارسی گو مانند نظامی گنجوی، جامی و حافظ و نیز شاعران آذربایجانی مانند حبیبی و عمادالدین نسیمی دیده می شود.
فضولی در توسعهٔ زبان آذربایجانی نقش ایفا کرد و از نوشته هایش به عنوان تعالی بخش شعر و زبان آذربایجانی یاد شده است. آثار او را آشتی ساز شیوه های ادبی آذربایجانی، فارسی و عربی و نیز عقاید شیعه و سنی می دانند. او همچنان شاعر محبوبی در آذربایجان، ترکیه، ایران و عراق به شمار می رود.
محمد پسر سلیمان در حدود سال ۱۴۸۳ در عراق به دنیا آمد. در منابع معتبر از جمله مجمع الخواص صفحهٔ ۱۰۳ حله به عنوان محل تولد فضولی برشمرده شده است، اما در برخی منابع دیگر کربلا یا نجف هم آمده است. پدرش سلیمان بود که به حله مهاجرت کرد و قاضی آن شهر بود. «پدر فضولی بنا به گفتهٔ «صادق بیگ افشار» صاحب تذکرهٔ «مجمع الخواص» –که به زبان ازبکی نوشته شده– از ایل بیات بوده که یکی از ۲۲ طایفه مهاجر ترکان اوغوز می باشد. » او در حله و سپس بغداد تحصیل کرد و یکی از استادانش «ملک الشعرای حبیبی» از شاعران حروفی بود. حدود هفتاد ساله بود که در بغداد درگذشت.
... [مشاهده متن کامل]
فضولی در عراق امروزی به دنیا آمد و در کودکی ادبیات، ریاضیات، نجوم و زبان را فرا گرفت. در طول زندگی، وطن او میان دولت های آق قویونلو، ایران صفوی و امپراتوری عثمانی دست به دست می شد. او برای مقامات هر سه امپراتوری شعر سرود و نخستین شعر شناخته شدهٔ خود را برای سلطان الوند از آق قویونلو سروده است. فضولی بیشتر شعرهای خود را در زمان حکومت عثمانی ها بر عراق سرود؛ به همین دلیل است که گاهی او را شاعر اهل عثمانی نیز می نامند. او در طول زندگی اش چند پشتیبان داشت، اما هرگز کسی را پیدا نکرد که او را کاملاً خشنود کند — همان طور که خودش نوشت — و تمایل او برای پیوستن به دربارِ سلطنتی هرگز محقق نشد. با وجود دلبستگی به دیدن مکان هایی مانند تبریز، آناتولی و هند امروزی، او هرگز به خارج از عراق رهسپار نشد. فضولی در سال ۱۵۵۶ بر اثر طاعون درگذشت و در کربلا دفن شد.
فضولی بابت آثار آذربایجانی اش — به ویژه غزل ها و شعر غنایی لیلی و مجنون که تفسیری از داستان خاورمیانه ای به همین نام است — بیشتر شناخته شده است. او همچنین دیوان هایی را به زبان های آذربایجانی، فارسی و شاید عربی نوشت. سبک او با «بیان شدید احساس ها» به شیوه متمایز و به کار بردن استعاره های عرفانی و نمادها، توصیف شده است. در شعرسرایی او تأثیراتی از شاعران پارسی گو مانند نظامی گنجوی، جامی و حافظ و نیز شاعران آذربایجانی مانند حبیبی و عمادالدین نسیمی دیده می شود.
فضولی در توسعهٔ زبان آذربایجانی نقش ایفا کرد و از نوشته هایش به عنوان تعالی بخش شعر و زبان آذربایجانی یاد شده است. آثار او را آشتی ساز شیوه های ادبی آذربایجانی، فارسی و عربی و نیز عقاید شیعه و سنی می دانند. او همچنان شاعر محبوبی در آذربایجان، ترکیه، ایران و عراق به شمار می رود.
محمد پسر سلیمان در حدود سال ۱۴۸۳ در عراق به دنیا آمد. در منابع معتبر از جمله مجمع الخواص صفحهٔ ۱۰۳ حله به عنوان محل تولد فضولی برشمرده شده است، اما در برخی منابع دیگر کربلا یا نجف هم آمده است. پدرش سلیمان بود که به حله مهاجرت کرد و قاضی آن شهر بود. «پدر فضولی بنا به گفتهٔ «صادق بیگ افشار» صاحب تذکرهٔ «مجمع الخواص» –که به زبان ازبکی نوشته شده– از ایل بیات بوده که یکی از ۲۲ طایفه مهاجر ترکان اوغوز می باشد. » او در حله و سپس بغداد تحصیل کرد و یکی از استادانش «ملک الشعرای حبیبی» از شاعران حروفی بود. حدود هفتاد ساله بود که در بغداد درگذشت.
