محمد در مدینه

زمانی که مشرکان قصد قتل محمد را داشتند و محمد از این موضوع با خبر شد و تصمیم گرفت از مکه به مدینه هجرت کند.
گفته شده، گروهی از زوار مدینه که برای زیارت بت ها به مکه آمده بودند؛ تحت تأثیر سخنان محمد قرار گرفتند و از او درخواست کردند که به مدینه بیاید و فرمانروایی آن ها را به عهده بگیرد.
یکی از اولین کارهای اساسی ای که محمّد در مدینه انجام داد، مکتوب کردن سندی بود که به قانون اساسی مدینه شهرت یافت. این موافقت نامه، «فرمی از اتّحاد یا فدراسیون» را بین هشت قبیله ی مدینه و مهاجرین مسلمان از مکّه برقرار کرد که در آن حقوق و وظایف هر شهروند و نوع روابط بین گروه های مختلف ( که شامل گروه مسلمانان و بقیهٔ گروه ها به خصوص یهودیان و اهل کتاب ) مشخص شده بود. این سند، باعث پایان یافتن درگیری های دیرینه بین هشت قبیله ی ذکرشده شد؛ خصوصاً قبایل بنی اوس و بنی خزرج. ساختار اجتماعی ای که در قانون اساسی مدینه تعریف شده بود، یعنی امت، کاملاً ظاهری مذهبی داشت؛ ولی ملاحظات عملی نیز در آن لحاظ شده بود و به صورت عمده ای قانون های قدیمی قبیله ای اعراب را حفظ می کرد. این معاهده عملاً اوّلین حکومت اسلامی را تشکیل داد.
اوّلین گروه بت پرستانی که به اسلام روی آوردند، اعضای خاندان هایی بودند که در آن ها رهبران بزرگی وجود نداشتند یا از رهبران خشن قبایل دیگر ناراضی بودند. کمی بعد، جمعیت بت پرست مدینه، به جز چند استثناء، به صورت عمومی به اسلام گرویدند. این پذیرش عمومی، به گفته ابن اسحاق، تأثیر ایمان آوردن سعد بن معاذ، یکی از رهبران برجسته شهر مدینه به اسلام بود. از اهالی مدینه، آن هایی که به اسلام روی آوردند و به مهاجرین مسلمان گریخته از مکّه در پیدا کردن پناهگاه کمک کردند، به «انصار» شهرت یافتند. محمّد پیمان برادری یا عقد اخوت بین مهاجرین و انصار برقرار کرد و خودش علی بن ابی طالب را به عنوان برادر خود انتخاب کرد.