[ویکی شیعه] محمد بن احمد بن علی بن حسن قمی (حدود ۳۳۵- حدود ۴۲۰ق /۹۴۶-۱۰۲۹م) معروف به اِبْن شاذان فقیه و محدث امامی قرن چهارم و پنجم قمری. او برای تحصیل علوم اسلامی به شهرهای بغداد، کوفه، ری و مکه سفرکرد و از محضر علمایی چون ابن قولویه، احمد بن حسن نیشابوری و ابن مامویه اصفهانی بهره برد. از شاگردان ابن شاذان می توان به ابوالفتح کراجکی، نجاشی و شیخ طوسی اشاره کرد. وی در حدیث عامه و خاصه دارای تقدمی مسلم بوده و علمای رجال شیعه و اکثر اهل سنت وی را ثقه می دانند. مائة منقبة و بستان الکرام عناوین برخی از آثار اوست.
پدر وی از محدثان بزرگ و به قولی شیخ امامیه در روزگار خود و مادرش خواهرزاده ابن قولویه، از مشایخ بزرگ امامیه بوده است. از آنجا که ابن شاذان و پدرش، «قمی» خوانده شده اند و با بررسی مشایخ پدر وی و نیز خویشاوندی او با ابن قولویه چنین برمی آید که اصل این خانواده از قم بوده است. اطلاق نسبت «کوفی» به ابن شاذان نخستین بار در امل الآمل حر عاملی دیده شده و سپس به پیروی از آن در منابع بعدی آمده است. و نجاشی این نسبت را مربوط به پدر ابن شاذان دانسته است.
پدر وی از محدثان بزرگ و به قولی شیخ امامیه در روزگار خود و مادرش خواهرزاده ابن قولویه، از مشایخ بزرگ امامیه بوده است. از آنجا که ابن شاذان و پدرش، «قمی» خوانده شده اند و با بررسی مشایخ پدر وی و نیز خویشاوندی او با ابن قولویه چنین برمی آید که اصل این خانواده از قم بوده است. اطلاق نسبت «کوفی» به ابن شاذان نخستین بار در امل الآمل حر عاملی دیده شده و سپس به پیروی از آن در منابع بعدی آمده است. و نجاشی این نسبت را مربوط به پدر ابن شاذان دانسته است.