محمد بن علی الباقر ( به عربی: مُحَمَّد بن عَلیٍّ الْباقِر؛ ۳ صفر یا ۱ رجب ۵۷ هجری قمری / ۱۶ دسامبر ۶۷۶ یا ۱۰ مهٔ ۶۷۷ میلادی – ۷ ذیحجهٔ ۱۱۴ هجری قمری / مهٔ ۷۳۲ میلادی ) معروف به باقر و باقرُالْعُلوم پنجمین امام شیعه امامیه پس از پدرش سجاد و پیش از پسرش جعفر صادق است. کنیه اش «ابوجعفر» است. مادرش، فاطمه بنت حسن دختر حسن مجتبی است؛ و بنابراین او اولین امام شیعه، از نسل هر دو نوهٔ پیامبر، حسن و حسین است.
... [مشاهده متن کامل]
زندگی محمد باقر مصادف با حکومت ده تن از خلفای اموی به نام های معاویه، یزید بن معاویه، معاویه بن یزید، مروان بن حکم، عبدالملک بن مروان، ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک و هشام بن عبدالملک بود. محمد باقر در سال های آخر حیاتِ معاویه، مصادف با زمانی که معاویه می کوشید برای فرزندش، یزید بیعت بگیرد، در مدینه به دنیا آمد. به نوشتهٔ یعقوبی محمد در سن کودکی در نبرد کربلا حضور داشته است. در کودکی و نوجوانی شاهدِ دومین جنگ داخلی مسلمانان بر سر کسب خلافت بود؛ و هم زمان پدرش، زین العابدین را می دید که خود را از این اتفاقات کنار کشیده است. دوران حکومتِ عمر بن عبدالعزیز که دوران برداشته شدنِ فشارها از روی شیعیان و بازگرداندن فدک به اهل بیت بود، در واقع زمان شروعِ جدی تدریس محمد باقر و مکتوب شدن احادیث به حساب می آید. در حکومت هشام بن عبدالملک، به دنبال دفاعِ جعفر صادق از امامت پدرش در مراسم حج، خلیفه که به آنان مظنون شده بود، جعفر صادق و محمد باقر را به دمشق احضار کرد و در مهمانی بزرگی که ترتیب داده بود، با وادار کردن محمد به شرکت در مسابقهٔ تیراندازی، سعی داشت او را تحقیر کند. قیام زید بن علی، برادرِ محمد، که منجر به تمایل برخی شیعیان به سمت او و تشکیل مذهب زیدیه شد، یکی دیگر از حوادث دوران او بود. قیامی که منجر به شکست و کشته شدنِ زید شد. اما زیدیه، به عنوان یکی از فرقه های شیعه، همچنان باقی ماند. محمد باقر در سال ۱۱۴ ه. ق در مدینه درگذشت و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. علت درگذشتش را مسمومیت به دستور هشام بن عبدالملک می دانند.
دوران محمد باقر دوران شروع تدریس نظام مندِ فقه و عقاید شیعهٔ امامیه است. این دوران توسط فرزندش ، صادق در اوج خود قرار گرفت. محمد باقر شاگردان زیادی داشت و با اینکه در مدینه سکونت داشت، بیشترین شاگردانش کوفی بودند. بعد از کوفه از بصره و شام و مکه می توان نام برد. تفسیرُ الْباقر، «اَلْمناسِک»، اُم ُّالْکتاب و «رسالهٔ جُعفی» بخشی از سخنان باقر است که توسط شاگردانش گردآوری شده است. روایات و سخنان فراوانی از محمد باقر نیز نقل شده است. محمد بن علی به عنوان رهبر دینی، مورد احترام شیعیان، و به عنوان فقیه و عالم بزرگ اسلامی، مورد احترام اهل سنت است.
... [مشاهده متن کامل]
زندگی محمد باقر مصادف با حکومت ده تن از خلفای اموی به نام های معاویه، یزید بن معاویه، معاویه بن یزید، مروان بن حکم، عبدالملک بن مروان، ولید بن عبدالملک، سلیمان بن عبدالملک، عمر بن عبدالعزیز، یزید بن عبدالملک و هشام بن عبدالملک بود. محمد باقر در سال های آخر حیاتِ معاویه، مصادف با زمانی که معاویه می کوشید برای فرزندش، یزید بیعت بگیرد، در مدینه به دنیا آمد. به نوشتهٔ یعقوبی محمد در سن کودکی در نبرد کربلا حضور داشته است. در کودکی و نوجوانی شاهدِ دومین جنگ داخلی مسلمانان بر سر کسب خلافت بود؛ و هم زمان پدرش، زین العابدین را می دید که خود را از این اتفاقات کنار کشیده است. دوران حکومتِ عمر بن عبدالعزیز که دوران برداشته شدنِ فشارها از روی شیعیان و بازگرداندن فدک به اهل بیت بود، در واقع زمان شروعِ جدی تدریس محمد باقر و مکتوب شدن احادیث به حساب می آید. در حکومت هشام بن عبدالملک، به دنبال دفاعِ جعفر صادق از امامت پدرش در مراسم حج، خلیفه که به آنان مظنون شده بود، جعفر صادق و محمد باقر را به دمشق احضار کرد و در مهمانی بزرگی که ترتیب داده بود، با وادار کردن محمد به شرکت در مسابقهٔ تیراندازی، سعی داشت او را تحقیر کند. قیام زید بن علی، برادرِ محمد، که منجر به تمایل برخی شیعیان به سمت او و تشکیل مذهب زیدیه شد، یکی دیگر از حوادث دوران او بود. قیامی که منجر به شکست و کشته شدنِ زید شد. اما زیدیه، به عنوان یکی از فرقه های شیعه، همچنان باقی ماند. محمد باقر در سال ۱۱۴ ه. ق در مدینه درگذشت و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. علت درگذشتش را مسمومیت به دستور هشام بن عبدالملک می دانند.
دوران محمد باقر دوران شروع تدریس نظام مندِ فقه و عقاید شیعهٔ امامیه است. این دوران توسط فرزندش ، صادق در اوج خود قرار گرفت. محمد باقر شاگردان زیادی داشت و با اینکه در مدینه سکونت داشت، بیشترین شاگردانش کوفی بودند. بعد از کوفه از بصره و شام و مکه می توان نام برد. تفسیرُ الْباقر، «اَلْمناسِک»، اُم ُّالْکتاب و «رسالهٔ جُعفی» بخشی از سخنان باقر است که توسط شاگردانش گردآوری شده است. روایات و سخنان فراوانی از محمد باقر نیز نقل شده است. محمد بن علی به عنوان رهبر دینی، مورد احترام شیعیان، و به عنوان فقیه و عالم بزرگ اسلامی، مورد احترام اهل سنت است.
