محمد اشرفی معروف به مقدس اشرفی و حاجی اشرفی ( زاده ۲۸ آبان ۱۱۸۳خ، بهشهر - درگذشته ۴ بهمن ۱۲۷۶خ، بابل ) از فقها، مراجع تقلید و عرفای شیعه بود.
اولین زند گینامه مدون وی به کوشش مریم حجتی - از نوادگان وی - در سال ۱۳۸۶ با نام «آسمان در آینه» به چاپ رسید. عکس منسوب به وی نیز توسط ناصرالدین شاه قاجار گرفته شده که برای اولین بار با پژوهش مریم حجتی از آرشیو آلبوم های کاخ گلستان به دست آمد.
... [مشاهده متن کامل]
اولین معلم او پدرش ملامحمدمهدی بود و علاوه بر تدریس مقدمات علوم دینی، با شیوه آموزشی خاصی که داشت محبت امامان را نیز در نهاد او کاشت. اشرفی در بهشهر، اصفهان، نجف، کربلا و سامرا تحصیل و اغلب عمر خود را در بابل به تدریس مشغول بود. سعیدالعلما، شیخ مرتضی انصاری و صاحب جواهر از استادان او بودند و پس از دریافت اجتهاد و قبل از بازگشت به ایران و پیش از راه اندازی حوزه سامرا توسط میرزای حسن حسینی شیرازی به سامرا رفت و در حرم امامان مدفون در سامرا مشغول بحث و درس بود. در برخی منابع او را روحانی سیاسی معرفی کردند که در درگیری های مسلمانان با بابیه بابل نقش داشته است. برخی اختلاف نظرات او با سایر مراجع و فتاوی متفاوت او در حوزه های علمیه طی سالها زمینه بحث بوده است. عمارت بزرگ او در بابل و همچنین رونق حوزه علمیه بابل که توسط او اداره می شد توجه ناصرالدین شاه را به خود جلب کرده و به هم صحبتی و گاهی مجادلات او با ناصرالدین شاه در منابع داخلی و خارجی اشاره شده است. بعدها تجلی این تفکر سیاسی در یکی از شاگردان او یعنی شیخ عبدالله مازندرانی هدایت گر مشروطه شد. تنکابنی گرایش اشرفی به عرفان را قوی تر از سایر ویژگی های او می دانست، اشرفی پس از درگذشت سعیدالعلما در ۱۲۳۳خ مسئولیت حوزه بابل و امامت مسجد جامع شهر را بعهده گرفت اما مرجعیت را تا پس از درگذشت شیخ مرتضی انصاری نپذیرفت. در سال ۱۲۴۳خ پس از درگذشت شیخ انصاری مرجعیت بخشهایی از ایران، قفقاز و هرات را بعهده گرفت و رساله ای به زبان فارسی نوشت و در اختیار مقلدین خود قرار داد. اشرفی به همراه سعیدالعلما در مبارزات علیه بابیه نقش محوری داشتند.
تحصیلات را در بابل و در کلاسهای سعیدالعلماء آغاز کرد و در اصفهان، نجف و کربلا ادامه داده و در سن ۲۱ سالگی به اجتهاد رسید و به بابل بازگشت. حجتی در کتاب خود نوشته که محمدباقر شفتی لقب حجت الاسلام را به او داده است. اشرفی در کنار توجه به امور دینی مردم و تدریس در حوزه بابل ، به مشکلات آنها نیز توجه داشت و کمک به محرومان و نیازمندان را وظیفه خود می دانست. وی به رفتار پسندیده و معاشرت با مردم و صمیمیت شناخته می شد و در رفع نیاز فقرا و حل مشکلات فردی و اجتماعی آنان می کوشید. از شیخ عبدالله مازندرانی که خود از شاگردان وی بود، نقل شده که : «منزل حاجی، پناه محرومان و مظلومان بوده و مردم برای حوائج مختلف خود به ایشان مراجعه می کردند». او به عملکرد حکام شهر توجه و نظارت داشت و همواره اگر رفتاری ناشایست با مردم داشتند یا ستمی روا می داشتند متذکر می شد. مردم او را پشتبیان و پناه خود می دانستند و هر گاه اختلافی داشتند به او مراجعه می کردند. در یکی از موارد اختلاف مردم و حاکم شهر ایشان رأی به نفع مردم می دهد و کار بالا می گیرد و ناصرالدین شاه او را به تهران احضار می کند و پس از عکس العمل و اعتراض مردم، با میانجی گری ملاعلی کنی موضوع فیصله می یابد.
اولین زند گینامه مدون وی به کوشش مریم حجتی - از نوادگان وی - در سال ۱۳۸۶ با نام «آسمان در آینه» به چاپ رسید. عکس منسوب به وی نیز توسط ناصرالدین شاه قاجار گرفته شده که برای اولین بار با پژوهش مریم حجتی از آرشیو آلبوم های کاخ گلستان به دست آمد.
... [مشاهده متن کامل]
اولین معلم او پدرش ملامحمدمهدی بود و علاوه بر تدریس مقدمات علوم دینی، با شیوه آموزشی خاصی که داشت محبت امامان را نیز در نهاد او کاشت. اشرفی در بهشهر، اصفهان، نجف، کربلا و سامرا تحصیل و اغلب عمر خود را در بابل به تدریس مشغول بود. سعیدالعلما، شیخ مرتضی انصاری و صاحب جواهر از استادان او بودند و پس از دریافت اجتهاد و قبل از بازگشت به ایران و پیش از راه اندازی حوزه سامرا توسط میرزای حسن حسینی شیرازی به سامرا رفت و در حرم امامان مدفون در سامرا مشغول بحث و درس بود. در برخی منابع او را روحانی سیاسی معرفی کردند که در درگیری های مسلمانان با بابیه بابل نقش داشته است. برخی اختلاف نظرات او با سایر مراجع و فتاوی متفاوت او در حوزه های علمیه طی سالها زمینه بحث بوده است. عمارت بزرگ او در بابل و همچنین رونق حوزه علمیه بابل که توسط او اداره می شد توجه ناصرالدین شاه را به خود جلب کرده و به هم صحبتی و گاهی مجادلات او با ناصرالدین شاه در منابع داخلی و خارجی اشاره شده است. بعدها تجلی این تفکر سیاسی در یکی از شاگردان او یعنی شیخ عبدالله مازندرانی هدایت گر مشروطه شد. تنکابنی گرایش اشرفی به عرفان را قوی تر از سایر ویژگی های او می دانست، اشرفی پس از درگذشت سعیدالعلما در ۱۲۳۳خ مسئولیت حوزه بابل و امامت مسجد جامع شهر را بعهده گرفت اما مرجعیت را تا پس از درگذشت شیخ مرتضی انصاری نپذیرفت. در سال ۱۲۴۳خ پس از درگذشت شیخ انصاری مرجعیت بخشهایی از ایران، قفقاز و هرات را بعهده گرفت و رساله ای به زبان فارسی نوشت و در اختیار مقلدین خود قرار داد. اشرفی به همراه سعیدالعلما در مبارزات علیه بابیه نقش محوری داشتند.
تحصیلات را در بابل و در کلاسهای سعیدالعلماء آغاز کرد و در اصفهان، نجف و کربلا ادامه داده و در سن ۲۱ سالگی به اجتهاد رسید و به بابل بازگشت. حجتی در کتاب خود نوشته که محمدباقر شفتی لقب حجت الاسلام را به او داده است. اشرفی در کنار توجه به امور دینی مردم و تدریس در حوزه بابل ، به مشکلات آنها نیز توجه داشت و کمک به محرومان و نیازمندان را وظیفه خود می دانست. وی به رفتار پسندیده و معاشرت با مردم و صمیمیت شناخته می شد و در رفع نیاز فقرا و حل مشکلات فردی و اجتماعی آنان می کوشید. از شیخ عبدالله مازندرانی که خود از شاگردان وی بود، نقل شده که : «منزل حاجی، پناه محرومان و مظلومان بوده و مردم برای حوائج مختلف خود به ایشان مراجعه می کردند». او به عملکرد حکام شهر توجه و نظارت داشت و همواره اگر رفتاری ناشایست با مردم داشتند یا ستمی روا می داشتند متذکر می شد. مردم او را پشتبیان و پناه خود می دانستند و هر گاه اختلافی داشتند به او مراجعه می کردند. در یکی از موارد اختلاف مردم و حاکم شهر ایشان رأی به نفع مردم می دهد و کار بالا می گیرد و ناصرالدین شاه او را به تهران احضار می کند و پس از عکس العمل و اعتراض مردم، با میانجی گری ملاعلی کنی موضوع فیصله می یابد.
