محلّاتی، اسماعیل (محلات ۱۲۶۹ـ نجف ۱۳۴۳ق)
روحانی مشروطه خواه ایرانی. از شاگردان میرزای شیرازی و میرزا حبیب الله رشتی بود. در جنبش مشروطه، به آزادی خواهان و هم فکران آخوند خراسانی پیوست و پس از پیروزی مشروطه چون بحث های گوناگون فراوانی دربارۀ مبانی فلسفی و فکری مشروطه و نسبت آن با شریعت اسلام درگرفت، او کتاب اللآلی المربوطه فی وجوب المشروطه را در تأیید مشروطیت نوشت. به اعتقاد وی، مراجع و علمای مشروطه خواه چون بر این باور بودند که مجلس مشروطه، براساس محدودیت ستم و حفظ اساس اسلام استوار شده، لذا حمایت از آن را واجب دانسته و هر عملی که ناتوانی یا ازمیان رفتن آن مجلس را به بار آورد، تحریم کردند و معارضه با آن را در حکم محاربه با امام زمان شمردند. به گمان او، اگر علما در جنبش مشروطه شرکت نمی کردند نظام سیاسی ایران همانند دُوَل اروپایی می شد. محلاتی در صحن امیر مومنان (ع) دفن شد. از آثار وی می توان به تنفیح الابحاث؛ نفائس الفوائد؛ الباب الاصول و انوار العلم و المعرفه اشاره کرد.
روحانی مشروطه خواه ایرانی. از شاگردان میرزای شیرازی و میرزا حبیب الله رشتی بود. در جنبش مشروطه، به آزادی خواهان و هم فکران آخوند خراسانی پیوست و پس از پیروزی مشروطه چون بحث های گوناگون فراوانی دربارۀ مبانی فلسفی و فکری مشروطه و نسبت آن با شریعت اسلام درگرفت، او کتاب اللآلی المربوطه فی وجوب المشروطه را در تأیید مشروطیت نوشت. به اعتقاد وی، مراجع و علمای مشروطه خواه چون بر این باور بودند که مجلس مشروطه، براساس محدودیت ستم و حفظ اساس اسلام استوار شده، لذا حمایت از آن را واجب دانسته و هر عملی که ناتوانی یا ازمیان رفتن آن مجلس را به بار آورد، تحریم کردند و معارضه با آن را در حکم محاربه با امام زمان شمردند. به گمان او، اگر علما در جنبش مشروطه شرکت نمی کردند نظام سیاسی ایران همانند دُوَل اروپایی می شد. محلاتی در صحن امیر مومنان (ع) دفن شد. از آثار وی می توان به تنفیح الابحاث؛ نفائس الفوائد؛ الباب الاصول و انوار العلم و المعرفه اشاره کرد.