مُحَقَّق و رِیحان، خَط
مُحَقَّق و رِیحان، خَط
از خطوط شش گانۀ اسلامی. آغاز پیدایش خط محقق دقیقاً معلوم نیست اما نزدیک ترین خط به خط کوفی است. محقق یعنی صحیح، منظم، تام و تمام. تا آغاز دولت عباسی مردم به همان شیوۀ قدیمی می نوشتند ( یعنی کوفی و انواع آن). پس از روی کارآمدن خاندان هاشمی، نوشتن قرآن به آن خطوط اختصاص یافت و خطی پیدا شد که به آن عراقی می گفتند و این خط همان محقق است، که به آن وراقی نیز گفته می شود. اهمیت قلم محقق این است که دانشمندان و هنرمندانی با نام ورّاقان آن را به وجود آوردند. کار ورّاقان استنساخ و تصحیح کتب علمی و ادبی بود که پس از نوشتن و تصحیح، آن را تزیین می کردند و به فروش می رساندند؛ ابن الندیم، مؤلف الفهرست، از آن جمله است. اشکال و حروف خط محقق به اعتبار مفرد صحیح است (کلمات در این خط سرهم نوشته نمی شوند). این خط در امور مهم مثل پیمان ها و اسناد معتبر و نامه های بین پادشاهان به کار می رفت. قلم محقق قبل از ابن مقله و ابن بواب وجود داشته و ابن مقله آن را تهذیب کرده که خط ظریف تری با نام ریحان از این خط استخراج شده است. خط ریحان تابع اصول محقق است و سال ها بعد از محقق پدید آمد. این خط تمام خصوصیات محقق را دارد. این دو خط از زمان ابن بَواب کامل تر و در زمان یاقوت و شاگردانش رایج شد. تا قرن ۱۰ و ۱۱ق، محقق و ریحان در ممالک اسلامی در نوشتن مصاحف و گاهی دواوین به کار می رفته و به تدریج کاربرد آن کم شده است و امروز بیشتر از روی تفنن نوشته می شود. آغاز خط ریحان و این که پدیدآورندۀ آن ابن مقله بوده یا ابن بواب یا فردی دیگر دقیقاً معلوم نیست، ولی بیشتر منسوب به ابن بواب است. شیوۀ نوشتن محقق و ریحان به ثلث شباهت دارد. الف در خط محقق راست و کلفت و در خط ریحان راست و باریک است.
مُحَقَّق و رِیحان، خَط
از خطوط شش گانۀ اسلامی. آغاز پیدایش خط محقق دقیقاً معلوم نیست اما نزدیک ترین خط به خط کوفی است. محقق یعنی صحیح، منظم، تام و تمام. تا آغاز دولت عباسی مردم به همان شیوۀ قدیمی می نوشتند ( یعنی کوفی و انواع آن). پس از روی کارآمدن خاندان هاشمی، نوشتن قرآن به آن خطوط اختصاص یافت و خطی پیدا شد که به آن عراقی می گفتند و این خط همان محقق است، که به آن وراقی نیز گفته می شود. اهمیت قلم محقق این است که دانشمندان و هنرمندانی با نام ورّاقان آن را به وجود آوردند. کار ورّاقان استنساخ و تصحیح کتب علمی و ادبی بود که پس از نوشتن و تصحیح، آن را تزیین می کردند و به فروش می رساندند؛ ابن الندیم، مؤلف الفهرست، از آن جمله است. اشکال و حروف خط محقق به اعتبار مفرد صحیح است (کلمات در این خط سرهم نوشته نمی شوند). این خط در امور مهم مثل پیمان ها و اسناد معتبر و نامه های بین پادشاهان به کار می رفت. قلم محقق قبل از ابن مقله و ابن بواب وجود داشته و ابن مقله آن را تهذیب کرده که خط ظریف تری با نام ریحان از این خط استخراج شده است. خط ریحان تابع اصول محقق است و سال ها بعد از محقق پدید آمد. این خط تمام خصوصیات محقق را دارد. این دو خط از زمان ابن بَواب کامل تر و در زمان یاقوت و شاگردانش رایج شد. تا قرن ۱۰ و ۱۱ق، محقق و ریحان در ممالک اسلامی در نوشتن مصاحف و گاهی دواوین به کار می رفته و به تدریج کاربرد آن کم شده است و امروز بیشتر از روی تفنن نوشته می شود. آغاز خط ریحان و این که پدیدآورندۀ آن ابن مقله بوده یا ابن بواب یا فردی دیگر دقیقاً معلوم نیست، ولی بیشتر منسوب به ابن بواب است. شیوۀ نوشتن محقق و ریحان به ثلث شباهت دارد. الف در خط محقق راست و کلفت و در خط ریحان راست و باریک است.
wikijoo: محقق_و_ریحان،_خط