محسن رئیس

[ویکی فقه] محسن رئیس در طول دوران زندگی خویش، اغلب در خدمت وزارت امور خارجه کشور بود و در این مدت مسئولیت های زیادی را تجربه نمود. از مترجمی در این وزارت خانه تا تصاحب عنوان وزیر امور خارجه کشور، وی هم چنین ماموریت های خارجی بسیار زیادی را پشت سر نهاد.
محسن رئیس در سال ۱۲۷۵ (ه. ش) در تهران متولد شد. پدرش حسن رئیس (ظهیرالملک) از روسای درجه اول وزارت امور خارجه بود. پس از سپری نمودن تحصیلات ابتدائی و دبیرستان، وارد مدرسه ایران و آلمان در تهران گردید و تحصیلات خود را در آن مدرسه دنبال نمود. در این مدت زبان های فرانسه، آلمانی و انگلیسی را به خوبی فراگرفت. وی در طول دوران زندگی خویش، اغلب در خدمت وزارت امور خارجه کشور بود و در این مدت مسئولیت های زیادی را تجربه نمود. از مترجمی در این وزارت خانه تا تصاحب عنوان وزیر امور خارجه کشور، وی هم چنین ماموریت های خارجی بسیار زیادی را پشت سر نهاد.
اشتغال در وزارت خارجه
پس از فراغت از تحصیل در ۱۲۹۵ (ه. ش) به استخدام وزارت امور خارجه درآمد. در ابتدا وی به عنوان مترجم در این وزارتخانه مشغول گردید؛ ولی به سرعت پیشرفت کرده، اولین ماموریت او به خارج از کشور، نایب دوم در کنسولگری ایران در وین پایتخت اتریش بود.پس از آن دو سال در سفارت ایران در برن مشغول به کار شد. در این ماموریت، ادامه تحصیل داد و لیسانس در رشته حقوق از دانشگاه برن گرفت. و از طرف دولت ایران به عنوان نایب اول ژنرال کنسولگری در دهلی معرفی و مشغول به فعالیت شد.از مهم ترین مشاغل وی در وزارت امور خارجه باید به مدیرکل سیاسی، معاونت اداره سوم سیاسی، مدیر دایره در اداره چهارم سیاسی، ریاست اداره جامعه ملل و عهود، اشاره نمود. در سال ۱۳۱۴ (ه. ش) به عنوان وزیر مختار دولت ایران در برلن انتخاب گردید. این ماموریت مدت دو سال به طول انجامید. قبل از جنگ جهانی دوم به سمت وزیر مختار به کشور بالکان اعزام گردید. و همزمان با جنگ دوم جهانی به همین سمت در پاریس انتخاب گردید و چون آن زمان شهر پاریس در تصرف نیروهای آلمانی قرار داشت، سفارت خانه ها به ویشی منتقل شده بودند.
وزارت پست و تلگراف
محسن رئیس در آخرین ترمیم کابینه قوام السلطنه در بهمن ماه سال ۱۳۲۱ (ه. ش) به وزارت پست و تلگراف منصوب شد؛ ولی دوران وزارت او مدتی طولانی دوام نیاورد و در حالی که تنها بیست روز به طول انجامید، با سقوط دولت، وزارت او نیز پایان پذیرفت. محسن رئیس در ماموریت عراق به عنوان وزیر مختاری ایران به سر می برد که در تیرماه سال ۱۳۱۷ (ه. ش) سرپرستی وزارت امور خارجه موقتا به وی سپرده شد. بار دیگر در همین پست فعالیت می نمود که به همراه تقی زاده (سفیر کبیر ایران در لندن)، مجید آهی (سفیر کبیر ایران در مسکو) و سپهبدی (سفیر کبیر ایران در ترکیه) به ایران احضار شدند تا برای راهنمایی و کم به دولت ساعد در رفع شر روس ها در امر نفت مورد مشورت قرار گیرند. باقر کاظمی وزیر فرهنگ هم به عنوان رابط جلسات این هیئت دیپلماتیک با دولت و متولیان مجلس انتخاب شد. وی وزیر مختار ایران در آلمان و رومانی، سفیرکبیر ایران در عراق و انگلستان در دو نوبت، سفیرکبیر در فرانسه و هلند بوده است. وی در ماموریت عراق به عنوان وزیر مختاری ایران بود که جهت تصدی وزارت خارجه در کابینه سهام السلطان بیات، احضار و به آن پست منصوب شد. در واقع وزارت وی در این دوره با اصرار و انتخاب نمایندگان اکثریت مجلس انجام گرفت و در واقع وی به عنوان وزیر خارجه به بیات تحمیل گردید. هر چند وی از قبول آن خودداری نموده و خواهان تمدید ماموریتش در عراق گردید. وی به عنوان وزیر مختار ایران در لندن حضور داشت که از طرف قوام که نگران واکنش روس ها در مقابل فعالیت های ایران پس از انتخابات دوره پانزدهم بود، ماموریت یافت با مقامات وزارت امور خارجه انگلیس مذاکره نماید و در صورت بروز حوادث نظر حمایت و کمک آنان را جلب نماید. در ۱۳۲۹ (ه. ش) در ترمیم کابینه سپهبد رزم آرا مجددا به وزارت امور خارجه منصوب گردید. که مصادف گردید با قتل سپهبد رزم آرا نخست وزیر، و باعث گردید کابینه ساقط شود و او نیز ار وزارت کنار رفت. مدتی نیز استانداری استان آذربایجان و اداره آن استان با او بود. در سال ۱۳۴۲ (ه. ش) از طرف حسنعلی منصور، که خواهرزاده اش بود، به استانداری تهران معرفی شد؛ ولی وی از پذیرفتن این شغل اجتناب ورزید. مدتی از قبول مسئولیت کناره می گرفت تا این که سرانجام در دوره پنجم سنا از سوی شاه به عنوان سناتور انتصابی همدان معرفی گردید و تا آخر عمر در آن سمت باقی ماند.
عضویت در احزاب
...