مجموعهٔ نظم فارسی مورخ ۸۱۳ هجری موزه سالار جنگ دست نوشته ای از گزیده ای از سروده های ۱۶ شاعر پارسی سرا و گزیده ای از کتابی در پزشکی است. این نسخه در موزهٔ سالار جنگ حیدرآباد نگه داری می شود.
ا - نثر، منتخب علائی از سید اسماعیل جرجانی ( م: ۵۳۱ یا ۵۳۳ ) .
ب - نظم هایی از شاعران به ترتیب درج در کتاب:
• کمال اسماعیل، برگ ۱۹–۱۳
• انوری ابیوردی، ۲۰–۳۰
• ظهیر فاریابی، ۳۰ – ۴۳
• سلمان ساوجی، ۴۳–۴۸
• شمس طبسی، ۴۸–۵۴
• ، ۵۵–۶۱
• سعدی شیرازی، ۶۱–۶۵
• عراقی ( ترجیعات ) ، ۶۶–۷۳
• نظامی گنجوی:
• خسرو و شیرین، برگ ۷۴–۱۱۸
• لیلی و مجنون، ۱۱۸–۱۳۳
• هفت پیکر، ۱۳۳–۱۴۳
• شرف نامه، ۱۴۳–۱۵۳
• حافظ شیرازی، برگ ۲۰–۳۰
• کمال خجندی، ۳۰–۳۹
• امیر خسرو، ۳۹–۴۳
• حسن سجزی، ۴۳–۴۸
• جلال طبیب، ۴۸–۵۴
• عراقی ( مقطعات ) ، ۷۳–۶۶
• امیر خسرو دهلوی
• خسرو شیرین، برگ۱۰۷–۷۴
• لیلی و مجنون، ۱۰۷–۱۲۹
• هشت بهشت، ۱۲۹–۱۴۳
• ( آیینهٔ سکندری ) ، ۱۴۳–۱۵۳
• کمال خجندی، ۱۵۳–۱۶۲
• مطلع الانوار خسرو، ۱۶۳–۱۷۱
• بین «دال» و «ذال» تفاوت گذاشته نشده است. فقط کلمهٔ «خدا» به صورت «خذا» نوشته شده است.
• در جمع بستن کلمات با «ها» های بیان حرکت حذف شده است. مانند: میوهای بهشتی ( = میوه های بهشتی )
• «که» در بیش تر جاها به صورت «کی» نوشته شده است.
• «چ» و «گ» به صورت «ج» و «ک» نوشته شده است اما «پ» و «ژ» به همین صورت امروزی نوشته شده است.
• در کلماتی که به های بیان حرکت ختم می شوند در حالت مضاف علامت اضافه به شکل «ء» آمده است مانند: «کرشمهٔ حسن».
• اکثر کلمات دارای علامت های آوایی هستند ( اعراب ) و این کمک می کند تا تلفظ کلمات در آن دوران به دست آید.
• از نوشتن همزه در کلماتی مانند: طایر، مایل، لایق، ملایک، آیین، تأیید، آیینه و غیره خودداری شده است.
• در بعضی از کلمات زیر حرف «ح» علامت «ح» کوچک، زیر حرف «ع» علامت «ع»، حرف «س» علامت «س» و حرف «ی» دونقطه گذاشته شده است.
• بای اضافه همیشه هم راه کلمه آمده است مانند: بآب.
• «کلمات مرکب اکثر جدا جدا نوشته شده است، مانند یک رنگ، شاه باز، بی وفائی، بی کسی، آب رو، گناه کاران، ره روی، سیاه دلی، گل گشت؛ اما بعضی کلمات پیوسته نوشته شده مانند: رستگاری، میخانه، دلشاد، صبحگاه، بزمگاه، ستمگری. می از فعل اصلی جدا آمده. اما «نه» همراه فعل نوشته شد، الف، است، برافتاده است و اکثر با لفظ ما قبل پیوست درج شده، مانند ادبیست، غربیست، مستغنیست. همچنین الف «اند» نیز اکثر افتاده مثلاً: رهند، بی گنهند، پادشهند، بی کلهند، دل سپهند. »[ ۱]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفا - نثر، منتخب علائی از سید اسماعیل جرجانی ( م: ۵۳۱ یا ۵۳۳ ) .
ب - نظم هایی از شاعران به ترتیب درج در کتاب:
• کمال اسماعیل، برگ ۱۹–۱۳
• انوری ابیوردی، ۲۰–۳۰
• ظهیر فاریابی، ۳۰ – ۴۳
• سلمان ساوجی، ۴۳–۴۸
• شمس طبسی، ۴۸–۵۴
• ، ۵۵–۶۱
• سعدی شیرازی، ۶۱–۶۵
• عراقی ( ترجیعات ) ، ۶۶–۷۳
• نظامی گنجوی:
• خسرو و شیرین، برگ ۷۴–۱۱۸
• لیلی و مجنون، ۱۱۸–۱۳۳
• هفت پیکر، ۱۳۳–۱۴۳
• شرف نامه، ۱۴۳–۱۵۳
• حافظ شیرازی، برگ ۲۰–۳۰
• کمال خجندی، ۳۰–۳۹
• امیر خسرو، ۳۹–۴۳
• حسن سجزی، ۴۳–۴۸
• جلال طبیب، ۴۸–۵۴
• عراقی ( مقطعات ) ، ۷۳–۶۶
• امیر خسرو دهلوی
• خسرو شیرین، برگ۱۰۷–۷۴
• لیلی و مجنون، ۱۰۷–۱۲۹
• هشت بهشت، ۱۲۹–۱۴۳
• ( آیینهٔ سکندری ) ، ۱۴۳–۱۵۳
• کمال خجندی، ۱۵۳–۱۶۲
• مطلع الانوار خسرو، ۱۶۳–۱۷۱
• بین «دال» و «ذال» تفاوت گذاشته نشده است. فقط کلمهٔ «خدا» به صورت «خذا» نوشته شده است.
• در جمع بستن کلمات با «ها» های بیان حرکت حذف شده است. مانند: میوهای بهشتی ( = میوه های بهشتی )
• «که» در بیش تر جاها به صورت «کی» نوشته شده است.
• «چ» و «گ» به صورت «ج» و «ک» نوشته شده است اما «پ» و «ژ» به همین صورت امروزی نوشته شده است.
• در کلماتی که به های بیان حرکت ختم می شوند در حالت مضاف علامت اضافه به شکل «ء» آمده است مانند: «کرشمهٔ حسن».
• اکثر کلمات دارای علامت های آوایی هستند ( اعراب ) و این کمک می کند تا تلفظ کلمات در آن دوران به دست آید.
• از نوشتن همزه در کلماتی مانند: طایر، مایل، لایق، ملایک، آیین، تأیید، آیینه و غیره خودداری شده است.
• در بعضی از کلمات زیر حرف «ح» علامت «ح» کوچک، زیر حرف «ع» علامت «ع»، حرف «س» علامت «س» و حرف «ی» دونقطه گذاشته شده است.
• بای اضافه همیشه هم راه کلمه آمده است مانند: بآب.
• «کلمات مرکب اکثر جدا جدا نوشته شده است، مانند یک رنگ، شاه باز، بی وفائی، بی کسی، آب رو، گناه کاران، ره روی، سیاه دلی، گل گشت؛ اما بعضی کلمات پیوسته نوشته شده مانند: رستگاری، میخانه، دلشاد، صبحگاه، بزمگاه، ستمگری. می از فعل اصلی جدا آمده. اما «نه» همراه فعل نوشته شد، الف، است، برافتاده است و اکثر با لفظ ما قبل پیوست درج شده، مانند ادبیست، غربیست، مستغنیست. همچنین الف «اند» نیز اکثر افتاده مثلاً: رهند، بی گنهند، پادشهند، بی کلهند، دل سپهند. »[ ۱]
