[ویکی نور] مجلی مرآه المنجی فی الکلام و الحکمتین و التصوف. مجلی مرآة المنجی فی الکلام و الحکمتین و التصوف، اثر محمد بن علی بن ابیجمهور احسائی، کتابی است به زبان عربی و با موضوعات کلام، فلسفه و عرفان. کتاب حاضر شرحی است بر «النور المنجی من الظلام»، از همین نویسنده که خود، حاشیهای است بر «مسلک الأفهام فی علم الکلام»، از همو.
تلاش ابن ابیجمهور در این اثر بر تلفیق اندیشههای کلامی اشعری و معتزلی باهم و ترکیب آنها با فلسفه و عرفان است.
کتاب، دارای مقدمهای از زابینه اشمیتکه (که توسط احمدرضا رحیمی ریسه به فارسی ترجمه شده)، مقده مؤلف، محتوای مطالب در دو بخش کلی (که خود ضمن فصول متعدد ارائه شده) و خاتمه میباشد.
محمّد بن على بن ابراهیم بن ابىجمهور احسائى، معروف به ابن ابىجمهور، در میان شیعیان دوازدهامامى نخستین کسى بود که کوشید میان جریانهاى فکرى زمان خود تلفیق کند. در همان هنگام که او بهعنوان متکلمى که عمیقا تحت تأثیر اندیشههاى معتزلى است – همان طور که از آخرین اثر کلامى او پیداست - آغاز به فعالیت مىکند، در یکى از آخرین کتابهاى خود با عنوان «مجلی مرآة المنجی فی الکلام و الحکمتین و التصوف به شیوهاى بىسابقه و بىنظیر شروع به تلفیق میان کلام معتزلى و اشعرى، فلسفه مشائى و اشراقى و همچنین تصوف مىکند.
تمایل ابن ابیجمهور براى ایجاد هماهنگى میان دیدگاههاى ناسازگار معتزله و اشاعره، در جایجای این کتاب که شاهکار او به حساب مىآید، هویداست. این اثر شامل متنى سه مرحلهاى است: اول: مسلک الأفهام فی علم الکلام، رساله روشمند کوتاهى در کلام (تألیف در 26 ذوالقعده 886ق/20 ژانویه 1482م، در قطیف)، از ویژگىهاى چنین آثارى پیروى مىکند: یک مقدمه (ص 49-48) که به دنبال آن، دو بخش آمده است: «القسم الأول فی التوحید»، شامل شرح صفات الهى (ص 109 به بعد) و «القسم الثانی فی الأفعال» (ص 202 به بعد). مؤلف در این قسم دوم، که نظیر فصلهاى مربوط به عدل الهى در سالههاى معتزلى است، نخست از افعال انسانى، تکلیف و لطف بحث مىکند، سپس فصول مجزایى را به«الم و عوض»، نبوت (ص 236 به بعد)، امامت (ص 319 به بعد) و اعاده (ص 491 به بعد) اختصاص مىدهد و در پایان بهتفصیل، مسائل مربوط به توبه (ص 512 به بعد) و ایمان و بىایمانى (ص 516 به بعد) را بررسى مىکند. رساله با یک «خاتمه» (ص 529 به بعد) به پایان مىرسد.
دوم: ابن ابىجمهور بعدها حاشیهاى بر مسلک الأفهام با عنوان النور المنجی من الظلام حاشیة مسلک الأفهام، در یکشنبه 3 شعبان 893ق/ژوئیه 1488م، در تیمیه در الحساء نگاشته است. ابن ابىجمهور اندک زمانى پیش از 894ق/89-1488م و یا در طى همین سال قصد زیارت مکه کرد و در همین سال سفرش را از آنجا به عراق ادامه داد.
تلاش ابن ابیجمهور در این اثر بر تلفیق اندیشههای کلامی اشعری و معتزلی باهم و ترکیب آنها با فلسفه و عرفان است.
کتاب، دارای مقدمهای از زابینه اشمیتکه (که توسط احمدرضا رحیمی ریسه به فارسی ترجمه شده)، مقده مؤلف، محتوای مطالب در دو بخش کلی (که خود ضمن فصول متعدد ارائه شده) و خاتمه میباشد.
محمّد بن على بن ابراهیم بن ابىجمهور احسائى، معروف به ابن ابىجمهور، در میان شیعیان دوازدهامامى نخستین کسى بود که کوشید میان جریانهاى فکرى زمان خود تلفیق کند. در همان هنگام که او بهعنوان متکلمى که عمیقا تحت تأثیر اندیشههاى معتزلى است – همان طور که از آخرین اثر کلامى او پیداست - آغاز به فعالیت مىکند، در یکى از آخرین کتابهاى خود با عنوان «مجلی مرآة المنجی فی الکلام و الحکمتین و التصوف به شیوهاى بىسابقه و بىنظیر شروع به تلفیق میان کلام معتزلى و اشعرى، فلسفه مشائى و اشراقى و همچنین تصوف مىکند.
تمایل ابن ابیجمهور براى ایجاد هماهنگى میان دیدگاههاى ناسازگار معتزله و اشاعره، در جایجای این کتاب که شاهکار او به حساب مىآید، هویداست. این اثر شامل متنى سه مرحلهاى است: اول: مسلک الأفهام فی علم الکلام، رساله روشمند کوتاهى در کلام (تألیف در 26 ذوالقعده 886ق/20 ژانویه 1482م، در قطیف)، از ویژگىهاى چنین آثارى پیروى مىکند: یک مقدمه (ص 49-48) که به دنبال آن، دو بخش آمده است: «القسم الأول فی التوحید»، شامل شرح صفات الهى (ص 109 به بعد) و «القسم الثانی فی الأفعال» (ص 202 به بعد). مؤلف در این قسم دوم، که نظیر فصلهاى مربوط به عدل الهى در سالههاى معتزلى است، نخست از افعال انسانى، تکلیف و لطف بحث مىکند، سپس فصول مجزایى را به«الم و عوض»، نبوت (ص 236 به بعد)، امامت (ص 319 به بعد) و اعاده (ص 491 به بعد) اختصاص مىدهد و در پایان بهتفصیل، مسائل مربوط به توبه (ص 512 به بعد) و ایمان و بىایمانى (ص 516 به بعد) را بررسى مىکند. رساله با یک «خاتمه» (ص 529 به بعد) به پایان مىرسد.
دوم: ابن ابىجمهور بعدها حاشیهاى بر مسلک الأفهام با عنوان النور المنجی من الظلام حاشیة مسلک الأفهام، در یکشنبه 3 شعبان 893ق/ژوئیه 1488م، در تیمیه در الحساء نگاشته است. ابن ابىجمهور اندک زمانى پیش از 894ق/89-1488م و یا در طى همین سال قصد زیارت مکه کرد و در همین سال سفرش را از آنجا به عراق ادامه داد.