مجلس شورای اسلامی

[ویکی فقه] مجلس شورای اسلامی از لحاظ ساختاری، یکی از قوی ترین مجالس دنیاست.
دلایل زیادی داریم که مجلس شورای اسلامی نسبت به سایر مجالس کشورها برتری دارد که در ذیل این مقاله به مواردی از آن ها اشاره خواهیم کرد.
← دلیل اول
پارلمان فرانسه به موجب قانون اساسی فقط در موضوعات زیر می تواند قانون وضع کند: ۱ ـ حقوق سیاسی اجتماعی افراد و تصمیماتی که برای اجرای آزادانه آنها داده شده است؛ ۲ ـ ملیت، احوال شخصی، اهلیت قانونی، ازدواج، ارث، هبه؛ ۳ـ جرائم و مجازات ها و آئین دادرسی کیفری؛ ۴– مالیات؛ ۵ -روش انتخاب اعضای قوه مقننه؛ ۶ - ملی ساختن موسسات صنعتی و بازرگانی؛ ۷ ـ تصویب اصول موارد زیر: سازمان کلی دفاع ملی، اداره آزاد جوامع محلی، آموزش و پرورش، حقوق مالی مسئولیت های مدنی، استخدام، اتحادیه ها و تامین اجتماعی (اصول ۳۴ و ۳۷ قانون اساسی فرانسه) در بقیه موضوعات دولت می تواند خود مصوباتی داشته باشد و اجرا کند.
محدودیت وضع قانون در آمریکا
در آمریکا نیز صلاحیت کنگره در وضع قوانین محصور گردیده و قانون اساسی فهرست موضوعاتی که کنگره حق وضع قانون در مورد آنرا دارد تنظیم نموده است. دلایل فوق نشان می دهد که مجلس شورای اسلامی در مقایسه با مجالس کشورهای دیگر به لحاظ اختیاراتی که دارد یکی از قوی ترین مجالس دنیاست.

براساس اصول ۶۲ تا ۶۵ قانون اساسی ایران مصوب ۱۳۵۸، «مجلس شورای ملی از نمایندگان ملت که به طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب می شوند تشکیل می گردد... دورۀ نمایندگی مجلس شورای ملّی چهار سال است... عدۀ نمایندگان مجلس شورای ملّی ۲۷۰ نفر است... جلسات مجلس شورای ملّی با حضور دوسوم مجموع نمایندگان رسمیت می یابد.» براساس این اصول در روز ۲۴ اسفند ۱۳۵۸ مرحلۀ نخست انتخابات مجلس شورای ملّی در جمهوری اسلامی ایران برگزار شد و در اردیبهشت ۱۳۵۹ جلسات مجلس مذکور با حدود ۲۷۰ نماینده افتتاح شد. مجلس مذکور در نخستین جلسات تصمیم به تغییر نام مجلس شورای ملّی به مجلس شورای اسلامی گرفت و پس از بحث و جدل هایی سرانجام این نام رسمیت یافت. این مجلس هر چهار سال یک بار، طی انتخاباتی سراسری تجدید می گردد و براساس آمار رسمی کشور، در صورت افزایش جمعیت هر شهر یا ناحیه ای که دارای نماینده یا نمایندگانی باشد، بر تعداد نمایندگان افزوده می شود. تا نیمۀ دهۀ ۱۳۸۰، ۷ دوره انتخابات مجلس برگزار شده و جناح ها و جریان های متفاوت سیاسی به تناسب آراء و تمایلات عمومی، یا نفوذ و شرایط خاص خود در آن، اکثریت، اقلیت یا نیروهای منفرد داشته اند. اقلیت های دینی رسمی کشور نیز نمایندگانی در این مجلس دارند: زردشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعاً یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هرکدام یک نماینده انتخاب می کنند. طبق اصل ۸۸ قانون اساسی، نمایندگان مجلس (یک چهارم کل نمایندگان) می توانند از رئیس جمهور سؤال کنند. نیز هر نماینده ای می تواند از وزیر مربوط سؤال نماید. علاوه بر آن، مطابق اصل ۸۹ نمایندگان مجلس می توانند هئیت وزیران، یا هر یک از وزرا را استیضاح کنند. به موجب اصل ۷۲ «مجلس نمی تواند قوانینی وضع کند که با اصول و احکام مذهب رسمی کشور یا قانون اساسی مغایرت داشته باشد. تشخیص این امر به ترتیبی که در اصل ۹۶ آمده برعهدۀ شورای نگهبان است.»