مجرای شریانی باز

مجرای شریانی باز ( انگلیسی: Patent ductus arteriosus به اختصار: PDA ) یکی از بیماریهای تکاملی قلب است.
مجرای شریانی، مسیری است که در دوران جنینی شریان ریوی چپ را به آئورت نزولی ارتباط می دهد. این مجرا در نوزادان طی چند دقیقه تا چند روز پس از تولد بسته می شود. گاه ( به خصوص در نوزادان زودرس ) این مجرا پس از تولد بسته نمی شود که آن را مجرای شریانی باز می نامند.
بازماندن مجرای شریانی اجازه می دهد که خون غنی از اکسیژن آئورت با خون کم اکسیژن شریان ریوی مخلوط شوند لذا فشار خون شریان های ریه افزایش می یابد و از سوی دیگر تحمیل کار بیشتر بر قلب می تواند قلب را خسته کند. در سمع قلب در منطقه تحتانی کلاویکول چپ سوفل ممتد ماشینری ( "continuous "machine - like ) درپشت بدن به خوبی شنیده میشود
علائم مجرای شریانی باز به اندازه مجرا بستگی زیادی دارد. معمولاً دلیل نارسانی قلبی در کودکان نارس همین مشکل است. در برخی موارد وجود PDA کوچک هیچ گونه علائمی ندارد و ممکن است تا مدت ها بعد و تا بزرگسالی هم شما متوجه آن نشوید. در مواردی که علائم وجود ندارد پزشک با معاینه قلب و شنیدن صدای قلب نوزاد با استتوسکوپ می تواند متوجه مشکل شود.
مجرای شریانی باز بزرگ تر معمولاً با علائم مختلفی خود را بروز می دهد. از جمله علائم رایج این مشکل در نوزادان عبارت است از  :
• تنگی نفس
• تنفس سریع
• تنفس شدید
• خستگی
• عرق کردن زیاد
• عدم تمایل به خوردن غذا
• خستگی در زمان خوردن غذا
• عدم افزایش وزن کافی
کودکان در سنین خردسالی در زمان بروز PDA علائم زیر را بروز میدهند:
• تعریق زیاد در زمان فعالیت های خیلی سبک ( مانند زمان تغذیه و گریه )
• کودک خیلی سریع و راحت خسته میشود
• ضربان قلب سریع
• تغذیه کم
• رشد کم کودک
• تنفس سریع
اگر در نوزاد دچار PDA قلب کارکرد طبیعی داشته باشد، امکان نادیده انگاشتن این نقص وجود دارد گاه بتدریج این مشکل از بین می رود. اما در بعضی نوزادان، درمان ( با جراحی باز یا بسته ) ، جهت بستن این مسیر، اجتناب ناپذیر است. PDA معمولاً بعد از ۴ ماهگی از طریق کاتتریسم و آنژیوگرافی و با استفاده از وسایل مختلف مانند کویل و آمپلاتزر بسته می شود.
امروزه یکی از روش های جراحی مجرای شریانی باز روش ویدئو توراکوسکپی ( بدون انجام توراکوتومی ) است. در این روش با استفاده از بیهوشی عمومی و ایجاد سه سوراخ پنج میلی متری در دیواره همی توراکس چپ برای وارد کردن ابزار و وسایل مخصوص این روش، مجرای شریانی مشخص شده و توسط دو کلیپس تیتانیوم به طور کامل بسته می شود.