مجرای زیرزبانی

مجرای زیرزبانی یا کانال هیپوگلوسال ( hypoglossal canal ) سوراخی در استخوان پس سری جمجمه است. این مجرا در داخل و بالاتر از هر کدام از لقمه های ( کُندیل های ) پس سری ( اکسیپیتال ) پنهان است. این مجرا عصب زیرزبانی را منتقل می کند.
مجرای زیرزبانی در مرحله جنینی رشد در پستانداران تشکیل می شود.
مجرای زیرزبانی در محل اتصال سر استخوان ( اپی فیزیال ) بین بخش قاعده ای استخوان پس سری ( بازیوکسیپوت ) و زائده وِداجی ( ژوگولار ) استخوان پس سری قرار دارد.
گونه های متفاوت جنینی گاهی سبب وجود بیش از دو مجرای زیرزبانی در زمان تشکیل استخوان پس سری می شود. [ ۱]
مجرای زیرزبانی، عصب زیرزبانی ( هیپوگلوسال ) را از نقطه ورودش در نزدیکی بصل النخاع به خروجی آن از قاعده جمجمه نزدیک سوراخ ژوگولار منتقل می کند.
مطالعه مجرای زیرزبانی به تشخیص انواع تومورهای موجود در قاعده جمجمه کمک می کند، از جمله: نئوپلاسم های بزرگ گلوموس ژوگولار، میلوما و مننژیومای گهگاهی. [ ۲] مطالعات مجرای زیرزبانی بیشتر برای پیشبرد فنون حفاری ایمن برای انجام جراحی در آن ناحیه از مغز صورت می گیرد. [ ۳]
اخیراً از مجرای زیرزبانی برای تعیین قدمت قدرت گفتار انسان استفاده شده است. پژوهشگران دریافته اند که انسان وارها که ۲ میلیون سال پیش زندگی می کردند، مجرایی به اندازه مجرای زیرزبانی شامپانزه های امروزی داشتند؛ بنابراین برخی از دانشمندان تصور می کنند که آنها قادر به تکلم نبوده اند. با این حال، انسان هوشمند باستانی ۴۰۰ هزار سال پیش مجرایی به اندازه مجرای زیرزبانی انسان امروزی داشت، بدین معنی که می توانسته اند توانایی تکلم داشته باشند. برخی از نئاندرتال ها هم مجرایی زیرزبانی به اندازه مجرای زیرزبانی باستانی انسان هوشمند داشتند. با این حال، مطالعات اخیر که شامل چندین گونه از پستانداران می شود، نتوانسته است شواهد قطعی در مورد رابطه بین اندازه و گفتار آن بیابد. [ ۴]