مجتهد شبستری محمد

[ویکی نور] محمد مجتهد شبستری در سال 1315 در شبستر (آذربایجان شرقی) چشم به جهان گشود. وی در 5 سالگی به اتفاق خانواده برای سکونت به تبریز منتقل شد. پدرش مرحوم آیه اللّه حاج میرزا کاظم از فقیهان مبارز دوران استبداد رضاخانی بود. وی پس از پایان تحصیلات از حوزه نجف اشرف، مدّتی در شبستر رحل اقامت افکند. سپس ده سال آخرِ عمرش را مقیم تبریز شد و از عالمان طراز اوّل شهر به شمار می آمد. جدّش مرحوم ملاّ علی اشرف از علمای بزرگ آذربایجان بوده اند.
در سال 1330 برای تحصیل در علوم اسلامی وارد حوزه علمیه قم گردید. مدت 18 سال در این حوزه به تحصیل و تحقیق در فلسفه و کلام اسلامی، فقه و اصول و تفسیر پرداخت و در بالاترین سطوح حوزوی تحصیلات خود را به پایان رساند.
وی می گوید: در سال های پایانی دوره تحصیلم در قم، نشریاتی، منتشر می شد و در آن نشریات، سعی می شد، معارف اسلامی به صورت قابل قبول، برای نسل تحصیل کرده مملکت عرضه شود که معروفترین آنها، مجله مکتب اسلام و فصلنامه و سالنامه مکتب تشیع بود و من عضو هیئت تحریریه مجله مکتب اسلام بودم.
در سال 1348 دو تن از مراجع تقلید شیعه و مرحوم دکتر سید محمد بهشتی از وی دعوت کردند تا برای ادار مرکز اسلامی هامبورگ آلمان به آن کشور برود. او این دعوت را پذیرفت و به اتفاق خانواده به شهر هامبورگ رفت و در آنجا اقامت گزید. وی با سمت مدیر مرکز اسلامی هامبورگ مدت 9 سال در کشور آلمان اقامت داشت. اقامت در اروپا برای وی فرصتی پیش آورد تا با تسلط بر زبان آلمانی در فرهنگ و تمدن غرب به ویژه فلسفه جدید و الهیات مسیحی از نزدیک مطالعات و تحقیقاتی به عمل آورد. او در این مدت برای شرکت در سمینارها و کنفرانس های بین المللی فلسفی و الهیاتی و سخنرانی در آنها بارها به کشورهای مختلف اروپایی، عربی و امریکا سفر کرد و با شخصیت های برجسته مسیحی، یهودی، بودایی و مسلمان در نقاط مختلف جهان به گفتگو نشست و با آنان دربار چالش های علم و فلسفه جدید با الهیات ادیان بزرگ جهان تبادل نظر کرد و فراوان از آنان آموخت.
مجتهد شبستری در سال 1357 به ایران بازگشت. در آن سال طلیعه های انقلاب اسلامی ایران یکی پس از دیگری آشکار می شد. وی که در دوران اقامت در آلمان نیز فعالیت سیاسی جهت استقرار دموکراسی در ایران را در برنامه خود قرار داده بود، پس از پیروزی انقلاب در ایران با شور و علاقه وافر وارد صحنه های سیاسی شد، مقالات فرهنگی سیاسی وی در مجلات و روزنامه های معتبر آن دوران انتشار می یافت و سخنرانیهای او هم از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می شد.در سال 1358 وی به نشر یک مجله تئوریک (دو هفته یک بار) به نام اندیشه اسلامی پرداخت. اما به علت بروز مشکلات مالی از این مجله 15 شماره بیشتر منتشر نشد. این مجله در عین حال که در سمت و سوی حمایت و حراست از انقلاب حرکت می کرد از روند اوضاع سیاسی نیز به صراحت انتقاد می نمود. در اولین دوره انتخابات مجلس شورای ملی پس از انقلاب وی از آذربایجان شرقی به نمایندگی مجلس شورا انتخاب شد. او در آن مجلس در عین طرفداری از انقلاب منتقد روند اوضاع سیاسی بودند و آراء و افکار خود را در مجلس و رسانه ها بیان می کردند. وی پس از پایان دوره اول مجلس شورای اسلامی از شرکت در دوره دوم انتخابات خودداری کرد.
در همان سال ها وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران از وی دعوت کرد عضویت هیأت علمی دانشگاه تهران را بپذیرد وی با استقبال از این دعوت در دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه فلسفه و کلام اسلامی مشغول تدریس شد و سپس به گروه ادیان و عرفان همان دانشکده انتقال یافت. در سالهای بعد وی به رتبه دانشیاری و سپس رتبه «استاد تمام» ارتقاء یافت.