مجاری ادبیات

مَجاری، ادبیات (Hungarian literature)
سابقۀ ادبیات مکتوب به ۱۲۰۰م بازمی گردد، اما آنچه بر بالینْت بالاشی۱ (۱۵۵۴ـ ۱۵۹۴) و گسترش سنت شاعرانۀ غیردینی در قرن ۱۶ تأثیر گذاشت، ادبیات شفاهی غنی و برجا مانده بود. هاپسبورگ۲ مجارستان سبک باروک۳ را پذیرفت، سبکی که در آثار شاعران بزرگی چون میکلوش زرینیی۴ (۱۶۲۰ـ ۱۶۶۴) نمود یافته است. عصر روشنگری الهام بخش نویسندگانی چون میهالی چوکونوی ویتِز۵، شاعر تغزلی، بود (۱۷۷۳ـ ۱۸۰۵)، اما حماسه های ملی یانوش آرانْی۶ و شورِ انقلابی دوستش، شاندور پتوفی۷، مخاطبان بیشتری داشت. رمان مجاری، که تحت تأثیر رئالیسم۸ اروپایی بود، با مور یوکوی۹ (۱۸۲۵ـ۱۹۰۴)، نویسندۀ بزرگ رمانتیک، و کالمان میکسات۱۰ (۱۸۴۷ـ۱۹۱۰)، زندگی نامه نویس او، پیشرفت کرد. در اوایل قرن ۲۰ نویسندگان بزرگی چون آندره آدی۱۱ (۱۸۷۷ـ۱۹۱۹)، شاعر سمبولیست، با مجلۀ نیوگات۱۲، مجلۀ ادبی جناح چپ، همکاری داشتند. نوشته های سوسیالیستی، از قبیل آثار تیبور دِری۱۳ (۱۸۹۴ـ ۱۹۷۷)، میان دو جنگ جهانی رونق یافت. هرچند سرکوبِ قیام ۱۹۵۶ به دلسردی نویسندگانی انجامید که از بهبود اوضاع پس از رژیم استالین استفاده کرده بودند، اما شاعران متهور، تأثیرگذار، و آشفته حالی مانند فِرِنتس یوهاس۱۴ (۱۹۲۸ـ ) و لاسلو ناج۱۵ (۱۹۲۵ـ ۱۹۷۸) به مقابله با مسائلی حل ناشدنی چون زندگی، مرگ، و مجارستان ادامه داده اند.
Bálint BalassiHabsburgbaroqueMiklós ZrínyiMihály Csokonai VitézJános AranySándor PetöfirealismMór JókaiKálmán MikszáthEndre AdyNyugatTibor DéryFerenc JuhászLászló Nagy