متیونین

متیونین ( Met ) [ ۲] ( /mɪˈθaɪəniːn/ ) [ ۳] یکی از اسیدهای آمینه مهم در جیره غذایی دام، طیور و شیلات است که در تبدیل مواد غذایی به پروتئین و در نتیجه سرعت وزن گیری، سلامت و ایمنی بدن آن ها و پر درآوردن مجدد در طیور، پس از تولک روی ( ریخته شدن پرها ) تأثیرگذار است. متیونین یکی از مهمترین جیره های وارداتی خوراک طیور و دام است که می تواند قیمت گوشت و محصولات پروتئینی در سبد غذایی مردم را تحت تأثیر قرار دهد. مصرف این ماده در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا طی سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ از ۲ به بیش از ۵۵ هزار تن افزایش یافته که این افزایش ناگهانی و بسیار فراتر از نرخ رشد جمعیت، ناشی از تغییر سبک دامپروری، به ویژه در طیور از سیستم پرورش سنتی و مبتنی بر مرتع و چراگاه طبیعی به سیستم های بسته و صنعتی و تغییر جیره غذایی از جو و گندم به ذرت است. میزان مصرف متیونین در جیره غذایی حیوانات نظیر مرغ تخم گذار و گوشتی، دام و شیلات متغیر است. به طور مثال میزان مصرف متیونین در طیور ( مرغ تخم گذار ) در از بدو تولد تا ۶ هفتگی، از هفته ششم تا چهاردهم و از هفته چهاردهم تا بیستم، به ترتیب ۰٫۳، ۰٫۲۵ و ۰٫۳۲ درصد از کل وزن جیره پرنده را تشکیل می دهد. همچنین در مرغ مادرگوشتی به میزان ۵۲۰ میلی گرم در روز می باشد.
آمار تولید و مصرف حدود ۹۰ درصد از متیونین دنیا به عنوان خوراک دام، ۵ درصد صنایع غذایی، ۳ درصد صنایع دارویی استفاده می شود. میزان تولید این محصول در سال ۲۰۲۰ حدود ۲٫۵ میلیون تن به ارزش ۶٫۳ میلیارد دلار بوده است. در نمودار ذیل سهم مصرف متیونین در دنیا را نشان می دهد.
بیشترین تولید متیونین در دنیا در اختیار اروپای غربی و بعد از آن کشور آمریکا می باشد. در جدول ذیل میزان تولید و مصرف در دنیا را نشان می دهد. بررسی بازار مصرف متیونین در ایران و کشورهای همسایه فرصت سرمایه گذاری احداث واحد پتروشیمی تولید متیونین در ایران حجم واردات متیونین هرکدام از دو کشور همسایه ما یعنی پاکستان و ترکیه مشابه ایران بوده و همچنین می توان بازار مناسبی در هند، روسیه و کشورهای آسیای میانه برای صادرات آن متصور بود. در نمودار زیر، کشورهای مستعد برای بازاریابی متیونین تولید ایران با علامت پیکان قرمز متمایز شده اند. با توجه به نیاز بالقوه داخل و بازار مستعد صادراتی، ایجاد ظرفیت تولید متیونین به میزان ۱۰۰ هزار تن در سال مناسب و دست یافتنی است. از همین رو به نظر می رسد یک سرمایه گذاری پربازده و جذاب در حوزه پتروشیمی و صنایع شیمیایی احداث یک واحد تولید متیونین در ایران است، چراکه تمام مواد اولیه تولید آن یعنی پروپیلن، هیدروژن سولفید، متانول، آمونیاک و گاز متان در کشور به فراوانی موجود است. مطالعه های اقتصادی در این زمینه نشان می دهد سرمایه گذاری لازم برای احداث چنین واحدی مطابق با میانگین سرمایه گذاری های صورت گرفته در واحدهای مشابه بین المللی در حدود ۵۵ میلیون دلار است و نرخ بازده داخلی ( IRR ) این واحد در بدبینانه ترین سناریوها برابر ۳۵ درصد ( ارزی ) خواهد بود.