متی بن یونس

مَتَّی بْنِ یونِس ( ـ بغداد پس از ۳۲۸ق)
(معروف به ابوبشر متّی) فیلسوفِ مسیحی مَشّایی، منطقی و مترجم و مفسر آثار یونانی به سریانی و عربی. از دانش آموختگان مدرسۀ مَرماری دیرِ قُنّی، در نزدیکی بغداد، بود و گویا در همان جا با آثار ارسطو آشنا شد. سپس به بغداد رفت و نزد ابویحیی ابراهیم مروزی، ابواسحاق ابراهیم قویری و ابواحمد بن کرنیب به تحصیل منطق و مطالعه و شرح آرای ارسطو پرداخت و به زودی از سرآمدان و مدرّسان منطق در روزگار خود شد. گویند فارابی ازجمله شاگردان او بوده است. از دیگر شاگردان معروف او می توان ابوسلیمان سجستانی و یحیی بن عدی را نام برد. ابوبشر با ترجمه و شرح آثار یونانیان، به ویژه ارسطو، که شمار آن ها را در حدود بیست اثر گفته اند، در آشنایی و گرایش مسلمانان به تفکرات یونانی سهمی بسزا داشته است. از آثارش: ترجمۀ سوفسطیقای ارسطو به سریانی؛ شرح بر شرح ثامسطیوس بر سماع طبیعی ارسطو به سریانی؛ ترجمۀ مقاله اعلام از مابعدالطبیعۀ ارسطو به عربی؛ تفسیر و ترجمۀ آنالوطیقای اول و آنالوطیقای دوم ارسطو به عربی؛ ترجمۀ بوطیقای ارسطو از سریانی به عربی؛ تعلیقات بر رسالة الفصول اسکندر افرودیسی؛ شرح قاطیغوریاس ارسطو.