متون تفسیری با رویکرد تفسیر بیانی

[ویکی فقه] اگر قرآن کریم به شیوه تحلیل ادبی بلاغی، تفسیر گردد به آن تفسیر بیانی اطلاق می شود. برخی از تفاسیر، دارای صبغه بیانی می باشند که در دو مرحله متون تفسیر سنتی و جدید مورد بررسی قرار می دهیم.
برخی از مهم ترین تفاسیر پیشین که به طور برجسته دارای صبغه بیانی اند عبارتند از:
← الکشاف
در سده چهاردهم هجری، هم زمان با اوج گیری نهضت بیداری مسلمانان، برخی از دانشمندان نواندیش و ژرف نگر در جهان اسلام با روی کردی تحلیل گرانه و نقّادانه، تفاسیری را بررسی کردند که با دیدگاه محدود فنّی به مباحث ادبی و بلاغی پرداخته و از اهداف نزول قرآن غافل ماندند. آنان شیوه ای نو را در تفسیر با تمرکز بر مقاصد نزول قرآن مشتمل بر ارائه راه حل های گوناگون برای مسائل و مشکلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی بنیان نهادند. این مفسّران از یک سو، به قدر نیاز و ضرورت به مباحث ادبی و بیانی قرآن مبتنی بر میراث گذشتگان پرداختند و از سوی دیگر، با محور قرار دادن خودِ قرآن در کشف و راه یابی به اسلوب های بیانی آن به حوزه های جدید و مبانی نو در شناخت زبان قرآن نائل آمدند. این دانشمندان بر خلاف ادیبان و متکلّمان سده های نخستین، با نگرشی معتدل و نقّادانه به علوم ادبی و فنون بلاغی در پیِ شناختن و شناساندن قرآن بر محور ساختار زبانی و نظم بیانی و سیاق آیات و سُوَر آن و عمدتاً به دنبال دست یابی به اهداف نزول قرآن بودند. پیش گامان این روی کرد جدید، سیّد جمال الدین اسدآبادی (م. ۱۳۱۴ ق) و شیخ محمّد عبدُه (م. ۱۳۲۳ ق. ) بوده اند. (نیز برای نگاهی آسیب شناسانه به این گونه تفاسیر به این منبع رجوع کنید ).
متون تفسیری جدید
← تفسیر القرآن الحکیم
...