متزاحمین

[ویکی فقه] متزاحمین، دو حکم شرعیِ غیر قابل جمع در مقام امتثال می باشند. و در اصول فقه کاربرد دارد.
متزاحمین، عبارت است از دو حکم شرعی که از سوی شارع به مکلف رسیده، و در مقام جعل و تشریع با یکدیگر ناسازگاری ندارند، اما در ناحیه امتثال، مکلف قادر به انجام هر دو تکلیف نیست و تنها می تواند یکی از آن دو را به جا آورد، مانند:امر به نجات غریق و نهی از غصب ملک غیر، در جایی که نجات شخص غریق، بر غصب ملک غیر متوقف است.
بیان نمونه
گاهی یکی از دو حکم متزاحم ، بر دیگری رجحان دارد، مانند:امر به نجات دو نفر که در حال غرق شدن هستند و یکی عالم متقی و دیگری جاهل عاصی است؛ در این جا نجات عالم متقی بر جاهل عاصی رجحان دارد و از این رو به آن، متزاحم متراجح می گویند، و گاهی هر دو حکم از هر نظر با یک دیگر مساوی هستند که به هر یک از آن ها متزاحم متعادل می گویند و مکلف در ادای یکی از دو حکم آزاد است.
عناوین مرتبط
متزاحم متراجح ؛متزاحم متعادل .