مِتْروی ایران
مِتْروی ایران
مِتْروی ایران
سیستم حمل ونقل مسافر به وسیلۀ نوعی از واگن های شهری که با نیروی برق بر روی ریل های آهن حرکت می کنند. تاریخ احداث راه آهن شهری در تهران به ۱۸۸۸ برمی گردد. تأسیس تراموای شهری، از جمله نکات پیش بینی شده در امتیازنامه ای بود که به نام بارون جولیوس دو رویتر ثبت شده بود. امتیازدهندۀ قرارداد مشیرالدوله ، صدراعظم ناصرالدین شاه، بود. براین اساس ، رویتر امتیاز استخراج و بهره برداری از همۀ معادن و منابع طبیعی را در سراسر خاک ایران به دست گرفت و اجازه داشت برای احداث راه آهن سراسری ایران اقدام کند. تأسیس تراموای شهری نیز ازجملۀ این امتیازات بود. امتیازنامۀ فوق به سبب مخالفت ها پس از یک سال لغو شد و با جایگزینی بلژیکی ها، به جای رویتر انگلیسی ، خط آهن تهران ـ ری احداث شد. در همان سال ها، خط آهنی بین دروازۀ حضرت عبدالعظیم و میدان باغ شاه به وجود آمد که به واگن اسبی معروف شد. این قطار از روی ریلِ وسط خیابان های ری ، چراغ گاز، و سپه حرکت می کرد و به وسیلۀ چند اسب کشیده می شد. این اولین و آخرین تراموای دایر شده در تهران تا ۱۳۲۰ش بود. از ۱۳۲۰ به این سو همواره اندیشۀ احداث مترو و قطار شهری، در مقاطع مختلف زمانی، در میان مسئولان دولت و شهر تهران مطرح بوده است . در ۱۳۳۴ پیشنهاد احداث تراموای برقی بین تهران تا شمیران ، در هیئت دولت تصویب و تصمیم گرفته شد تا مطالعات و تحقیقات بیشتری انجام شود. در ۱۳۳۷، طرح متروی تهران تجزیه و تحلیل شد و یکی از شرکت های آلمانی آمادگی خود را برای احداث مترو اعلام کرد. در ۱۳۴۵ دولت شوروی، در مقابل خرید گاز، پیشنهاد احداث متروی تهران را داد که بر طبق طرحی که از سوی کارشناسان روس تهیه شده بود، متروی تهران از میدان راه آهن تا میدان تجریش امتداد می یافت و از جادۀ قدیم شمیران به خیابان شوش می رسید. طرح اولیۀ این پروژه در حدود ۷۰ کیلومتر برآورد شده بود. در ۱۳۴۸ شهرداری تهران از گروه مهندسان و طراحان ژاپنی برای بررسی وضعیت حمل و نقل شهری دعوت کرد تا در زمینه های لازم طرح های خود را عرضه کنند. در آن هنگام براساس آخرین سرشماری ملی در ۱۳۴۵، جمعیت تهران حدود ۳میلیون نفر و تعداد اتومبیل های شخصی و عمومی ۱۴۵هزار دستگاه بود. گروه ژاپنی پس از مطالعات خود در ۱۳۴۹، در مورد طرح های درازمدت و نیازهای شهر تهران ، ایجاد شبکه راه های سریع را همچون بزرگراه و آزادراه و شبکۀ راه آهن شهری (مترو) ضروری دانست . در این طرح ، شبکۀ راه آهن شهری از چهار خط تشکیل می شد که اولویت با خط شمارۀ یک از شمیران تا راه آهن بود. همان سال شرکت فرانسوی سوفرتو مطالعات مقدماتی خود را دربارۀ احداث متروی تهران شروع کرد که تا ۱۳۵۱ ادامه یافت . در ۱۳۵۴ قرارداد طرح با شرکت سوفرتو امضا شد. براساس مطالعۀ مؤسسۀ فوق ، اجرای سیستم مختلط (خیابان ـ مترو) شامل شبکه ای مرکب از هفت خط مترو، بهترین طرح بود. سرانجام در اردیبهشت همان سال ، مجلس وقت طرح را تصویب و به دولت ابلاغ کرد. در اواسط همان سال، شرکت سوفرتو با امضای قراردادی کارهای اجرایی متروی تهران را آغاز کرد. با وجود این که شرکت مزبور طراحی خطوط ایستگاه ها و سایر موارد را انجام داده بود، اما تا ۱۳۵۷ تنها توانسته بود۳.۲کیلومتر تونل در تپه های عباس آباد احداث کند. با وقوع انقلاب اسلامی ، کار احداث نیز متوقف شد. در ۱۵ تیر ۱۳۵۹ لایحۀ قانون تأسیس شرکت راه آهن شهری که به تصویب شورای انقلاب رسیده بود، به شهرداری تهران ابلاغ شد، اما به سبب جنگ ، در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۶۰ عملیات اجرایی مترو کاملاً متوقف شد. سرانجام فعالیت مجدد مترو در اول تیر ۱۳۶۵ آغاز و نخستین مرحله از چهار خط پیشنهادی، احداث خط یک و خط دو، اجرا شد. متروی تهران پس از یک دورۀ طولانی در ۱۳۷۸، از مبدأ میدان امام خمینی تا میدان صادقیه ، جهت مرکز به غرب ، افتتاح شد. درحال حاضر سه خط مترو ، خط یک از میدان امام خمینی تا صادقیه ، خط دو از شهرری تا میرداماد و خط پنج از صادقیه تا کرج، فعال است . شبکۀ مترو قابل تعمیم به هفت خط است که در مجموع بالغ بر ۱۴۶ کیلومتر خواهد شد. در ۱۳۷۹ بودجۀ احداث قطار شهری پنج کلان شهرِ کشور (اصفهان، تبریز، تهران، شیراز و مشهد) در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که عملیات اجرایی آن در تبریز، اصفهان (۱۳۸۱) و مشهد از (۱۳۸۲) آغاز شده است.
مِتْروی ایران
مِتْروی ایران
سیستم حمل ونقل مسافر به وسیلۀ نوعی از واگن های شهری که با نیروی برق بر روی ریل های آهن حرکت می کنند. تاریخ احداث راه آهن شهری در تهران به ۱۸۸۸ برمی گردد. تأسیس تراموای شهری، از جمله نکات پیش بینی شده در امتیازنامه ای بود که به نام بارون جولیوس دو رویتر ثبت شده بود. امتیازدهندۀ قرارداد مشیرالدوله ، صدراعظم ناصرالدین شاه، بود. براین اساس ، رویتر امتیاز استخراج و بهره برداری از همۀ معادن و منابع طبیعی را در سراسر خاک ایران به دست گرفت و اجازه داشت برای احداث راه آهن سراسری ایران اقدام کند. تأسیس تراموای شهری نیز ازجملۀ این امتیازات بود. امتیازنامۀ فوق به سبب مخالفت ها پس از یک سال لغو شد و با جایگزینی بلژیکی ها، به جای رویتر انگلیسی ، خط آهن تهران ـ ری احداث شد. در همان سال ها، خط آهنی بین دروازۀ حضرت عبدالعظیم و میدان باغ شاه به وجود آمد که به واگن اسبی معروف شد. این قطار از روی ریلِ وسط خیابان های ری ، چراغ گاز، و سپه حرکت می کرد و به وسیلۀ چند اسب کشیده می شد. این اولین و آخرین تراموای دایر شده در تهران تا ۱۳۲۰ش بود. از ۱۳۲۰ به این سو همواره اندیشۀ احداث مترو و قطار شهری، در مقاطع مختلف زمانی، در میان مسئولان دولت و شهر تهران مطرح بوده است . در ۱۳۳۴ پیشنهاد احداث تراموای برقی بین تهران تا شمیران ، در هیئت دولت تصویب و تصمیم گرفته شد تا مطالعات و تحقیقات بیشتری انجام شود. در ۱۳۳۷، طرح متروی تهران تجزیه و تحلیل شد و یکی از شرکت های آلمانی آمادگی خود را برای احداث مترو اعلام کرد. در ۱۳۴۵ دولت شوروی، در مقابل خرید گاز، پیشنهاد احداث متروی تهران را داد که بر طبق طرحی که از سوی کارشناسان روس تهیه شده بود، متروی تهران از میدان راه آهن تا میدان تجریش امتداد می یافت و از جادۀ قدیم شمیران به خیابان شوش می رسید. طرح اولیۀ این پروژه در حدود ۷۰ کیلومتر برآورد شده بود. در ۱۳۴۸ شهرداری تهران از گروه مهندسان و طراحان ژاپنی برای بررسی وضعیت حمل و نقل شهری دعوت کرد تا در زمینه های لازم طرح های خود را عرضه کنند. در آن هنگام براساس آخرین سرشماری ملی در ۱۳۴۵، جمعیت تهران حدود ۳میلیون نفر و تعداد اتومبیل های شخصی و عمومی ۱۴۵هزار دستگاه بود. گروه ژاپنی پس از مطالعات خود در ۱۳۴۹، در مورد طرح های درازمدت و نیازهای شهر تهران ، ایجاد شبکه راه های سریع را همچون بزرگراه و آزادراه و شبکۀ راه آهن شهری (مترو) ضروری دانست . در این طرح ، شبکۀ راه آهن شهری از چهار خط تشکیل می شد که اولویت با خط شمارۀ یک از شمیران تا راه آهن بود. همان سال شرکت فرانسوی سوفرتو مطالعات مقدماتی خود را دربارۀ احداث متروی تهران شروع کرد که تا ۱۳۵۱ ادامه یافت . در ۱۳۵۴ قرارداد طرح با شرکت سوفرتو امضا شد. براساس مطالعۀ مؤسسۀ فوق ، اجرای سیستم مختلط (خیابان ـ مترو) شامل شبکه ای مرکب از هفت خط مترو، بهترین طرح بود. سرانجام در اردیبهشت همان سال ، مجلس وقت طرح را تصویب و به دولت ابلاغ کرد. در اواسط همان سال، شرکت سوفرتو با امضای قراردادی کارهای اجرایی متروی تهران را آغاز کرد. با وجود این که شرکت مزبور طراحی خطوط ایستگاه ها و سایر موارد را انجام داده بود، اما تا ۱۳۵۷ تنها توانسته بود۳.۲کیلومتر تونل در تپه های عباس آباد احداث کند. با وقوع انقلاب اسلامی ، کار احداث نیز متوقف شد. در ۱۵ تیر ۱۳۵۹ لایحۀ قانون تأسیس شرکت راه آهن شهری که به تصویب شورای انقلاب رسیده بود، به شهرداری تهران ابلاغ شد، اما به سبب جنگ ، در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۳۶۰ عملیات اجرایی مترو کاملاً متوقف شد. سرانجام فعالیت مجدد مترو در اول تیر ۱۳۶۵ آغاز و نخستین مرحله از چهار خط پیشنهادی، احداث خط یک و خط دو، اجرا شد. متروی تهران پس از یک دورۀ طولانی در ۱۳۷۸، از مبدأ میدان امام خمینی تا میدان صادقیه ، جهت مرکز به غرب ، افتتاح شد. درحال حاضر سه خط مترو ، خط یک از میدان امام خمینی تا صادقیه ، خط دو از شهرری تا میرداماد و خط پنج از صادقیه تا کرج، فعال است . شبکۀ مترو قابل تعمیم به هفت خط است که در مجموع بالغ بر ۱۴۶ کیلومتر خواهد شد. در ۱۳۷۹ بودجۀ احداث قطار شهری پنج کلان شهرِ کشور (اصفهان، تبریز، تهران، شیراز و مشهد) در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که عملیات اجرایی آن در تبریز، اصفهان (۱۳۸۱) و مشهد از (۱۳۸۲) آغاز شده است.
wikijoo: متروی_ایران