سرزمینی بوده است در شمال رود جیحون بین دو رود سیحون و جیحون شامل بخارا سمرقند خجند اشروسنه و ترمذ. ماورائ النهر مدت پنج قرن بزرگترین مهد تمدن اسلامی ایران و مرکز حکومتهای ایرانی و تا دوره قاجاریه تابع حکومت مرکزی ایران بوده است . ماورائ النهر مولد و مدفن بسیاری از دانشمندان بزرگ ایرانی است . این سرزمین اکنون جزو جمهوری ازبکستان شوروی میباشد .
